Και μετά;

Με παρούσα την επιβράδυνση της οικονομίας, την εκροή καταθέσεων, αύξηση του δανεισμού από τον ELA, μπορούμε στον χρόνο που απομένει να πετύχουμε ρυθμό ανάπτυξης 2-3% και στα μέσα του 2018 να επανακτήσουμε φερεγγυότητα για δανεισμό από τις αγορές; Οι περισσότεροι έγκυροι αναλυτές το θεωρούν εξαιρετικά δύσκολο. Η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (αν δεν χαθεί) βοηθά αλλά δεν λύνει το πρόβλημα χρηματοδότησης -πλέον-, αφού η κυκλοφορία των ομολόγων θα παραμείνει εντός της ζώνης του ευρώ. Η παραμονή του ΔΝΤ ή μη ή η τεχνική παρουσία του είναι ένα θέμα που έχει σαπίσει και πέρα από τα προσφερόμενα για ελάφρυνση χρέους από την ΕΕ -και όχι διαγραφή- δεν έχει τίποτε να προσφέρει στην πράξη, εκτός από σκοπιμότητες.

Άρα πάμε σε νέο -ομολογημένο ή όχι- 4ο Μνημόνιο; Ποια Ευρώπη μπορεί να το στηρίξει, ποιες χώρες; Όταν είτε έτσι ή είτε αλλιώς θα είναι απόδειξη αποτυχίας και η κατηγορία για βαρέλι χωρίς πάτο αποκτά έδαφος. Και πάλι γινόμαστε το βαρίδι για την ευρωπαϊκή οικονομία. Αυτά μπορούν να ανατραπούν με αλλαγή στη Γερμανία και ανακατανομή των ρόλων στο πλαίσιο του ίδιου μεγάλου συνασπισμού; Φοβάμαι ότι είναι όνειρο θερινής νυκτός.

Μπορεί στον λαβύρινθο των αδιεξόδων να γίνει το θαύμα, δηλαδή με επιδόσεις -άντληση πόρων με υπερφορολόγηση και μείωση κατανάλωσης-, με διαρκή φθορά της πραγματικής οικονομίας να βγούμε στις αγορές, να αυξηθεί η απασχόληση, να έχουμε ανάπτυξη, να ανακοπεί η τροχιά επέκτασης της φτώχειας;

Με ποιες προϋποθέσεις και συνθήκες λύνεται η εξίσωση; Με την κυβέρνηση να αναζητεί την αυτοεπιβεβαίωση και επιβίωση σε αφηγήματα και αριστερό διακύβευμα για εκλογές τώρα ή αργότερα ή τη ΝΔ, που έχει χαθεί στην πλοκή της εξίσωσης και ανάλογη βουλιμία για εξουσία;

Τότε τι, πώς, ποιος; Ο λαός μπορεί; Και αν ναι, πότε θα αναδείξει άλλες λύσεις; Ολικό αδιέξοδο; Υπάρχει απάντηση; Φοβάμαι πως όχι και για να προκύψει χρειάζεται σκέψη και πράξη πολλών. Η λυσιτελής πρόταση γίνεται όλο και πιο σπάνια στο υφιστάμενο πλέγμα. Το μόνο που ίσως διαθέτουμε είναι μια συνθήκη: Την αλλαγή της «δημοκρατίας» των κομμάτων σε δημοκρατία των πολιτών, ως αφετηρία σαφών στόχων αλλαγής, υπευθυνότητας, ρηξικέλευθων τομών. Η συνταγματική αναθεώρηση είναι ένας δρόμος. Το κυρίαρχο δίπολο όμως, είναι κολλημένο σε στερεότυπα και άλλοι φορείς, πραγματικά ανανεωμένοι ή νέοι, σε έλλειψη.

Το μετά πολύ θολό και με τον κίνδυνο να κλείσει η αξιολόγηση -όχι όμως και η διαπραγμάτευση- για την προσαρμογή προς τα κάτω με υποσχετικές για το χρέος, αλλά με διπλή κατεύθυνση, δηλαδή και εντός και εκτός ευρώ. Το μετά των απλών ανθρώπων είναι σε χάσμα συμβατότητας με το μετά των κομμάτων. Απαιτείται γενναιότητα και ειλικρίνεια για να προχωρήσουμε διαφορετικά. Στην πολιτική μετρούν προθέσεις, αποτελέσματα, ιδέες αλλά και αντανακλαστικά -κάτι που αφορά και την κοινωνία-, δηλαδή η κατάλληλη στιγμή ή αλλιώς, στη γλώσσα του μπάσκετ, το σωστό timing. Εξαντλούνται τα περιθώρια και ανανέωση -για άρση μέτρων εξαθλίωσης και χρόνου- μόνο με σοβαρή πολιτική και κοινωνική δυναμική συμμετοχής, και όχι πολιτικών προσώπων ή κορυφών, μπορεί να πετύχουμε!

* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ