Σκιαμαχίες!

Ακούμε διάφορα περί εργασιακού, κοινωνικού κεκτημένου, ζωηρές δηλώσεις για καλούς και κακούς και ψάχνουμε να διακρίνουμε κάποιες άκρες, αλλά στο τέλος του κύκλου το κενό που νιώθουμε είναι μεγαλύτερο από τον προηγούμενο.

Νιώθουμε περισσότερο αδειασμένοι, αφού πάμε χωρίς αλήθειες, ειλικρίνεια, ενιαίο και κοινό πρόγραμμα οδήγησης.

Η κρίση -τόσο εδώ, που οι περικοπές αφορούν ακόμα και τα βασικά (είδη διατροφής κ.ά.), όσο και στην Ευρώπη- σε συνδυασμό με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην παραγωγή έχει επιφέρει μεγάλες μεταβολές και προκλήσεις που παραμένουν αναπάντητες και εκτός δημοσίου δια­λόγου.

Η δομή της αγοράς εργασίας, των οικογενειακών προϋπολογισμών, η ίδια η φύση της απασχόλησης, ο χάρτης ανισοτήτων τροποποιούνται διαρκώς -όλο πιο οδυνηρά- στη μικροοικονομία της καθημερινότητας των απλών ανθρώπων.

Μπορεί να μετράμε τα εισοδήματα ατομικά και τη φτώχεια στη βάση των νοικοκυριών αλλά στο ερώτημα «αν είναι υψηλότερος ο κίνδυνος της φτώχειας, σήμερα» -που υποτίθεται ότι πάμε για έξοδο από την κρίση- τα στοιχεία και οι έρευνες δίνουν, δυστυχώς, καταφατική απάντηση. Κάτι που διακρίνεται και στις πέντε υποομάδες των νοικοκυριών: Με πολύ υψηλή, υψηλή, μεσαία, χαμηλή και πολύ χαμηλή δουλειά. Το μοτίβο είναι ανομοιογενές στην Ευρώπη πριν από την κρίση, ενώ εντάθηκε η απόκλιση κατά τη διάρκειά της. Το δε ευρωπαϊκό εργασιακό, κοινωνικό κεκτημένο είναι άνευ υπόστασης μεταξύ των χωρών αλλά και διαφορετικών ομάδων ανθρώπων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ανάμεσα στις συμβατικές ρυθμίσεις για την αγορά εργασίας και την αυτονομία, την ποσότητα και ποιότητα, την ένταση, τις τυπικές και άτυπες μορφές απασχόλησης (τις σταθερές και περιοδικές, τις ελαστικές και μη) και τη συσχέτιση με τις ανάγκες και τη σύνθεση των νοικοκυριών (μονογονεϊκές, ηλικιωμένοι, άνεργοι κ.ά.) έχει σημάνει η ώρα μηδέν για την ευστοχία διακηρύξεων και την καταλληλότητα πολιτικών.

Επομένως, μαζί με τα παραδοσιακά εργαλεία (κατώτερος μισθός, προγράμματα κατάρτισης, δίκτυο κοινωνικής προστασίας) πρέπει να εφαρμοστούν και καινούργιες λύσεις: Σύζευξης αναπτυξιακών και κοινωνικών επενδύσεων, πολιτική παροχών ανεργίας με διάσταση οικονομικού σταθεροποιητή, με οικονομικά και φορολογικά κίνητρα υπέρ της εργασίας. Οι νέες πρακτικές και πολιτικές φροντίδας, ανάπτυξης και αξιοποίησης του ανθρώπινου – κοινωνικού κεφαλαίου, της ανανέωσής του με ευφυείς, λεπτές και επιλεκτικές επιλογές, με κλειδιά για τα αναποδογυρίσματα από την τεχνολογική πρόοδο στα μέσα παραγωγής είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και μελλοντικών προβλημάτων.

Το ζήτημα είναι το τεράστιο κενό πολιτικής σκέψης και έμπνευσης γιʼ αυτά!

Πρόταση, σχέδιο, στρατηγική δεν βλέπουμε για νέα αρχιτεκτονική, νέο εργασιακό και κοινωνικό κεκτημένο, ουσία και ύλη, τα οποία επιζητούν οι πολίτες, όχι διακηρυκτικά αλλά συγκεκριμένα. Εδώ η κυβέρνηση αδυνατεί -η όποια αντίστασή της οσονούπω στο αποτέλεσμα- και ρίχνει την ευθύνη εκτός, ενώ η ΝΔ κρύβεται πίσω από το 50+1 για τις απεργίες. Δηλαδή και οι δύο ποντάρουν στον λαϊκισμό, αφού η τροφή του είναι η εφεύρεση εχθρού για να καλύπτεται η ανεπάρκεια και η ταμπακέρα (ΣΣΕ, ομαδικές απολύσεις, τράπεζες, ιδιωτικοποίηση ενέργειας, κ.λπ.) και να ενεργοποιούνται κοινωνικοί αυτοματισμοί -που υφαίνουν στον αργαλειό του διπολισμού- για τη συλλογή ψήφων.

Και όλα τα παρόμοια περισσεύουν σε αντεγκλήσεις για τα γνωστά «θεάματα» (υποταγή, απόδραση, Grexit, εξεταστικές κ.λπ.), αφού ο «άρτος» δεν προσφέρεται ούτε εικονικά πλέον στους πολίτες, ιδιαίτερα, δε, στους φτωχούς και αποκλεισμένους!

* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ