Για ένταση διαρκείας ετοιμάζεται η Άγκυρα
Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Μ. Τσαβούσογλου, σε κλειστή συνάντηση που είχε με διευθυντές τουρκικών εφημερίδων, ανακοίνωσε ότι αμέσως μετά το δημοψήφισμα (όπου η επικράτηση του Ερντογάν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, πρέπει να θεωρείται δεδομένη) θα κληθούν όλα τα κόμματα να συζητήσουν για την «εθνική υπόθεση» των σχέσεων με την Ελλάδα και το Αιγαίο.
Τα δείγματα γραφής που έχει δώσει μέχρι στιγμής η κυβέρνηση Ερντογάν είναι εξαιρετικά ανησυχητικά, καθώς η Ελλάδα αποτελεί τον εύκολο στόχο του νεοθωμανικού ιδεολογήματος, που με ισχυρή δόση ισλαμικού εθνικισμού είναι πλέον το κυρίαρχο στο νέο καθεστώς που οικοδομεί ο Ταγίπ Ερντογάν στη γειτονική χώρα.
Ο κ. Ερντογάν δεν επανέλαβε τις γνωστές δηλώσεις περί αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης, αλλά η όλη πολιτική πρακτική τόσο του υπουργού Εξωτερικών όσο και των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων κινείται σε αυτήν την κατεύθυνση.
Το γεγονός μάλιστα ότι θα επιχειρηθεί μετά το δημοψήφισμα η διαμόρφωση ενιαίας διακομματικής στρατηγικής για την Ελλάδα καθιστά ακόμη πιο ανησυχητικές τις σημερινές εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά. Στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση τα δύο άλλα κόμματα, εκτός του ΑΚΡ, είναι το κεμαλικό κόμμα CHP, το οποίο διακρίνεται για την επιθετική ρητορική εναντίον της Ελλάδας και πρόσφατα έχει θέσει στην ατζέντα την υποτιθέμενη καταπάτηση από την Ελλάδα 18 νησιών και βραχονησίδων στο Αιγαίο, και το ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα των Γκρίζων Λύκων ΜΗΡ. Είναι προφανές ότι η σύγκλιση όλων αυτών των παραγόντων θα οδηγήσει σε μια πιο σκληρή και αναθεωρητική τακτική έναντι της Ελλάδας στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Ήδη το πολιτικό φάσμα της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης έχει υιοθετήσει ακραία εθνικιστική ατζέντα και στο Κυπριακό, οδηγώντας σε αδιέξοδο τις συνομιλίες.
Η επίθεση που εξαπέλυσε το τουρκικό ΥΠΕΞ εναντίον του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου ήταν εξαιρετικά αντιδιπλωματική, καθώς είχε προσβλητικό ύφος για τον ίδιο τον θεσμό, κυρίως όμως ανέδειξε την επιμονή της Τουρκίας στην ατζέντα αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Μετά τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, την επαναφορά της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», την πρωτοφανή ενέργεια με βολές από τουρκικό σκάφος εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, τη διενέργεια ωκεανογραφικών ερευνών ακόμη και έξω από τα χωρικά ύδατα της Θάσου και του Άθω, η Τουρκία έστειλε την περασμένη Πέμπτη σαφές μήνυμα για το πώς και πού θα κινηθεί από δω και πέρα.
Το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκάνησου, που εγείρει η Άγκυρα και το οποίο αποτέλεσε τον λόγο της επίθεσης στο πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας, κάθε άλλο παρά είναι απλό. Η Τουρκία θεωρεί ότι στο ζήτημα αυτό έχει ισχυρή νομικά θέση και γιʼ αυτό, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες εβδομάδες (η πρώτη ήταν μετά την άσκηση αλεξιπτωτιστών στην Κω), τοποθετείται επί του ζητήματος αυτού με δήλωση του υπουργείου Εξωτερικών.
Η Τουρκία, έτσι, όχι μόνο επιδιώκει να βρει αφορμή για δική της παράνομη στρατιωτική δραστηριότητα στο Αιγαίο, παρουσιάζοντάς την ως αντίβαρο στην «παράνομη» στρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών, αλλά επιχειρεί επίσης να πλήξει το συστατικό όπλο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, τον σεβασμό του διεθνούς δίκαιου και των διεθνών συνθηκών.
Στην τελευταία ανακοίνωση όμως του τουρκικού ΥΠΕΞ, με αφορμή τις δηλώσεις του κ. Παυλόπουλου, ουσιαστικά διατυπώνεται και άμεση απειλή προς την Ελλάδα, καθώς, όπως επισημαίνεται, η «αντίδραση στη στρατιωτικοποίηση των νησιών, που συνιστά απειλή για την ασφάλεια της Τουρκίας, αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα της Τουρκίας βάσει του διεθνούς δικαίου…».
Με τον τρόπο αυτό η Τουρκία επιχειρεί να κρατήσει έναν ακόμη ανοικτό λογαριασμό στο Αιγαίο, έχοντας βάλει στο τραπέζι μια ακόμη ευθεία απειλή στην προσπάθειά της για περιορισμό της άσκησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως είναι το δικαίωμα της άμυνας.
Όπως εύκολα μπορούν να προβλέψουν όσοι παρακολουθούν τις κινήσεις της Άγκυρας, η επόμενη κίνηση θα είναι στην κρίσιμη περιοχή μεταξύ της Κρήτης και της Κύπρου, οπού εκτείνονται η ελληνική και η κυπριακή υφαλοκρηπίδα, μεγάλο μέρος των οποίων αμφισβητεί εμπράκτως η Τουρκία.
Όπως δήλωσε μάλιστα ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας κ. Μπεράτ Αλμπαϊράκ, η Τουρκία σύντομα θα ξεκινήσει σεισμογραφικές έρευνες στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μεσόγειο.
Υπενθυμίζεται ότι το 2014 η Τουρκία είχε προκαλέσει σοβαρή κρίση στέλνοντας το ερευνητικό σκάφος «Barbaros» να κάνει έρευνες στην ΑΟΖ της Κύπρου και το απέσυρε μόνο μετά τη συμφωνία για έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ Αναστασιάδη και Ακιντζί και με τη δέσμευση, τότε, της Λευκωσίας ότι αναστέλλει τις δικές της γεωτρήσεις στην ΑΟΖ.
Βεβαίως, στην κυπριακή ΑΟΖ τα δεδομένα έχουν αλλάξει σημαντικά, καθώς η Λευκωσία, λειτουργώντας αθόρυβα, έχει πετύχει να προσελκύσει στην περιοχή ενεργειακούς κολοσσούς όπως η ENI, TOTAL, EXXONMOBIL, που έχοντας πλέον συμφέροντα στην κυπριακή ΑΟΖ δεν θα είναι εύκολοι αντίπαλοι για την Άγκυρα, ούτε θα καμφθούν εύκολα από τις οποιεσδήποτε παρενοχλήσεις από τουρκικά πλοία ή τη διενέργεια παράνομων ερευνών από τουρκικά ερευνητικά…
Όμως Αθήνα και Λευκωσία θα πρέπει να προετοιμάζονται για μια μακρά περίοδο εντάσεων, που μπορεί να γίνουν ακόμη πιο επικίνδυνες όσο ο Ταγίπ Ερντογάν θα αισθάνεται ότι στριμώχνεται σε άλλα μέτωπα και πληγώνεται το γόητρό του…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος