Επιχείρηση αποδόμησης της πρώτης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ για να… λάμψει το… άστρο του Σημίτη!
Αντιλαμβάνεται, όμως, γρήγορα ότι «η Ιστορία με το πέρασμα του χρόνου διαστρεβλώνεται, ενώ ο μύθος εξελίσσεται στο σημείο που γίνεται πραγματικότητα», όπως έγραψε ο Jean Cocteau. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στον χώρο της πολιτικής, όπου η Ιστορία γράφεται και διαστρεβλώνεται από τους νικητές, που δημιουργούν τους δικούς τους μύθους για να νομιμοποιήσουν δικές τους επιλογές. Ενδεικτικό παράδειγμα διαστρέβλωσης της ιστορικής πραγματικότητας αποτελεί η παρουσίαση και η αποτίμηση της οικονομικής πολιτικής της πρώτης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ (1981 – 1985), που επιβλήθηκε τόσο από την εκσυγχρονιστική πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ όσο και από την ευρύτερη Αριστερά μετά το 1985. Η διαστρέβλωση αυτή έγινε κυρίως για να δικαιολογήσει και να νομιμοποιήσει τη μεγάλη στροφή που έκανε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με πρωταγωνιστή τον Κώστα Σημίτη, στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Η αναπτυξιακή και κοινωνική πολιτική που ασκήθηκε επί υπουργίας Γεράσιμου Αρσένη εγκαταλείφθηκε από τον Κώστα Σημίτη, ο οποίος ενστερνίστηκε, με το πρόσχημα του «εκσυγχρονισμού», μια τραπεζοκεντρική και αναδιανεμητική πολιτική προς όφελος ολίγων.
Η στροφή αυτή, τα αποτελέσματα της οποίας τα βιώσαμε και τα πληρώσαμε με την αποσύνθεση της παραγωγικής βάσης της χώρας και την κατάρρευση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, ωραιοποιήθηκε εντέχνως μέσω της έντεχνης και προπαγανδιστικής αποδόμησης της πολιτικής της πρώτης τετραετίας. Από τους οπαδούς του εκσυγχρονισμού η πρώτη τετραετία παρουσιάζεται ως η τετραετία των παροχών, των ελλειμμάτων, του πληθωρισμού, της διόγκωσης του χρέους κ.λπ., ακόμα κι όταν τα στοιχεία διαψεύδουν κατηγορηματικά τον μύθο. Μεταξύ 1981 και Ιουλίου 1985, που έγινε ο ανασχηματισμός, ο πληθωρισμός μειώθηκε από το 25% στο 14,5%.
Πράγματι, την περίοδο αυτή οι κοινωνικές παροχές αυξήθηκαν από το 10,9% στο 14,5%. Αλλά αυτή η σημαντική ανακατανομή έγινε όχι με αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος αλλά με αύξηση των εσόδων του κράτους από το 26,7% το 1981 στο 31,5%. Το δημόσιο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε από 5,6% το 1981 σε 4,3% το 1982, 3,8% το 1983, 4,4% το 1984 και 4,5% το καλοκαίρι του 1985. Την ίδια περίοδο, οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν από 2,2% το 1981 σε 3,6% το 1985, ενώ οι καθαρές δανειακές ανάγκες του κράτους, περιλαμβανομένων των επενδύσεων, μειώθηκαν από 8,7% του ΑΕΠ το 1981 σε 8,5% σε ετήσια βάση μέχρι τον Ιούλιο του 1985. Είναι για αυτούς τους λόγους που, παρά τις όποιες αστοχίες και λάθη, σε έρευνα της Public Issue που έγινε για την «Καθημερινή» το 2007 η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων βαθμολογεί την πρώτη τετραετία του ΠΑΣΟΚ ως την καλύτερη τετραετία, τη χρυσή εποχή για την Ελλάδα, από άποψη τόσο Δημοκρατίας όσο και κοινωνικής, αναπτυξιακής και εισοδηματικής πολιτικής. Το δημόσιο χρέος πράγματι αυξήθηκε μεταξύ 1981 και 1985 από 28% του ΑΕΠ σε 45%. Πώς έγινε να μειωθεί το έλλειμμα και να αυξηθεί το χρέος; Άλλαξε ο τρόπος χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα. Πριν από το 1981 υπήρχε ο Χολαργός και η κυβέρνηση εξέδιδε πληθωριστικό χρήμα. Δεν δανειζόταν. Αυτό που δεν ήταν ορατό ως χρέος, πριν από το 1981, εμφανιζόταν ως πληθωρισμός.
Το 1981 ήρθε ένας… ξεροκέφαλος Αρσένης, ο οποίος είπε ότι έπρεπε να γίνει πραγματικός εκσυγχρονισμός του κράτους και του τραπεζικού συστήματος και το κράτος να δανείζεται με πραγματικά θετικά επιτόκια και όχι αρνητικά. Προχώρησε στην κατάργηση της Νομισματικής Επιτροπής, που καθόριζε με απόφαση του υπουργού τι δάνειο και με ποιους όρους θα πήγαινε σε ποια εταιρεία, ενοποίησε και αύξησε τα επιτόκια και δημιούργησε την πρώτη bad bank, δηλαδή τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων, για να εξυγιάνει την Εθνική Τράπεζα, που είχε σχεδόν χρεοκοπήσει από το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Εφάρμοσε τον Ιούλιο του 1982 το πρώτο σταθεροποιητικό πρόγραμμα της Ελλάδας και προχώρησε στον ετεροχρονισμό της ΑΤΑ.
Πώς παρουσιάζεται ο Αρσένης και οι βασικές επιλογές του στην άσκηση οικονομικής πολιτικής στην έκθεση της Τεχνόπολης; Διαβάζει ο ανυποψίαστος επισκέπτης: «Με καριέρα σε σημαντικούς διεθνείς οργανισμούς, ο Αρσένης θα ενσαρκώσει και θα υλοποιήσει τη νομισματική, τραπεζική και οικονομική πολιτική του ΠΑΣΟΚ της πρώτης τετραετίας: Μια εκδοχή εθνικού κεϋνσιανισμού, με έντονα στοιχεία κρατισμού και υπερβολικού πληθωρισμού, που βασίζεται πάνω στα δημοσιονομικά ελλείμματα».
Άγνοια ή σκοπιμότητα, άραγε;
Ένα είναι σίγουρο: Ότι, αν δεν σκύψουμε με προσοχή πάνω στα γεγονότα, αν συνεχίσουμε να πιστεύουμε σε μύθους που κατασκευάζουν οι νικητές, αν δεν μάθουμε από την Ιστορία, είμαστε καταδικασμένοι να επαναλαμβάνουμε τα λάθη που μας οδηγούν στην αποτυχία και στην κρίση.