Απάτη με τα POS και το «πλαστικό» χρήμα

• Χιλιάδες καταναλωτές να χάνουν χρήματα από τους λογαριασμούς τους και να τα καρπώνονται οι επιτήδειοι.

• Εκατοντάδες επαγγελματίες να πέφτουν θύματα «ληστείας» από πλευράς ορισμένων τραπεζών, που τους βάζουν φέσι στις συναλλαγές με τα POS.

• Και το κράτος να χάνει πολλά λεφτά από POS, τα οποία διακινούν τα χρήματα που παραλαμβάνουν μέσω ξένων τραπεζών, και έτσι παρακάμπτουν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και φυσικά την Εφορία, που μπορεί να ελέγχει μόνο την κίνηση κεφαλαίων που γίνεται μέσω ελληνικών τραπεζών.

Τις συνταρακτικές αυτές αποκαλύψεις έκανε ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου – Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) Βασίλης Κορκίδης, που μαζί με τον γενικό γραμματέα Γιώργο Καρανίκα ενημέρωσαν τον διευθυντή της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Γιώργο Παπαπροδρόμου για το τι γίνεται με τις κάρτες. Σύμφωνα δε, με πληροφορίες, θα αναλάβουν από κοινού δράσεις για την προστασία των καταναλωτών, των επαγγελματιών αλλά και της εθνικής οικονομίας από τους κάθε είδους ημεδαπούς και αλλοδαπούς απατεώνες.

Τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Κορκίδης και προέρχονται από την Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν ότι ο αριθμός των καρτών το αʼ εξάμηνο του 2016 αυξήθηκε κατά 440.000, ενώ συνολικά στην ελληνική αγορά χρησιμοποιούνται 14,6 εκατ. κάρτες, εκ των οποίων το 81% είναι χρεωστικές και το 19% πιστωτικές.

Ωστόσο, παρά την αύξηση του αριθμού των πληρωμών μέσω καρτών το αʼ εξάμηνο του 2016, η συνολική αξία των συναλλαγών μειώθηκε κατά 7%. Καταγράφηκαν 233 εκατ. συναλλαγές σε έξι μήνες, συνολικής αξίας 26,2 δισ. ευρώ. Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά ενεργή κάρτα υπολογίζεται σε 16, αλλά η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα μειώθηκε σε 1.781 ευρώ (-10%) σε σχέση με το τέλος του 2015. Ειδικά στις χρεωστικές, η μέση χρέωση ανά κάρτα στο αʼ εξάμηνο του 2016 ήταν 1.991 ευρώ, με μέση αξία χρέωσης ανά συναλλαγή στα 121 ευρώ.

Προϊόν απάτης το 1 στα 10.000 ευρώ!

Όπως μας είπε ο κ. Κορκίδης, το 1 στα 10.000 ευρώ που χρεώθηκε σε ελληνικές πιστωτικές κάρτες κατά το αʼ εξάμηνο του 2016 ήταν προϊόν απάτης σε βάρος του κατόχου της κάρτας! Δηλαδή επί συνόλου πληρωμών 26,2 δισ. ευρώ, που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα αυτό με κάθε είδους κάρτες, τα 2,6 εκατ. ευρώ ήταν χρεώσεις-απάτη! Η επιμέρους ανάλυση της απάτης ανά τύπο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών, όπως συναλλαγές σε τερματικά ΑΤΜ, πληρωμές σε τερματικά POS και εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς τη φυσική παρουσία της κάρτας (card not present) καταδεικνύει ότι το υψηλότερο ποσοστό απάτης εκδηλώνεται στις εξ αποστάσεως συναλλαγές μέσω διαδικτύου ή ταχυδρομείου/τηλεφώνου. Περαιτέρω ανάλυση της εξ αποστάσεως απάτης υποδεικνύει ότι στην πλειονότητα των περιστατικών έχουν εμπλακεί ελληνικές κάρτες πληρωμών που αφορούν τη διαδικτυακή αγορά προϊόντων από εμπόρους του εξωτερικού.

Τα «φέσια» των τραπεζών

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασ. Κορκίδης επισημαίνει ότι χάος επικρατεί και με τις χρεώσεις που επιβάλλουν οι τράπεζες ως προμήθεια για κάθε συναλλαγή που γίνεται με κάρτα, είτε πιστωτική είτε χρεωστική.

Αν και στο τέλος του 2015 ενεργοποιήθηκε ο κοινοτικός κανονισμός της ΕΕ 2015/751 για τη μείωση του κόστους των διατραπεζικών συναλλαγών, που ορίζει ως μέγιστη χρέωση για τις διατραπεζικές συναλλαγές με τις πιστωτικές και τις χρεωστικές κάρτες ποσοστό 0,3% και 0,2% αντίστοιχα, αυτός δεν οδήγησε προς τα κάτω τις προμήθειες των ελληνικών τραπεζών για τη χρήση «πλαστικού» χρήματος. Αν και με την εν λόγω οδηγία δόθηκε η εντύπωση πως οι προμήθειες που θα πληρώνει ο καταστηματάρχης για να αποδέχεται συναλλαγές καρτών δεν θα υπερβαίνουν το 0,2% και το 0,3% του ποσού της συναλλαγής, αυτό είναι λάθος. Τα ανωτέρω ποσοστά αφορούν αποκλειστικά και μόνο το κόστος διατραπεζικής προμήθειας που αποδίδει η τράπεζα του εμπόρου στην τράπεζα που έχει εκδώσει την κάρτα (interchange fee – IRF).

Τα ανωτέρω ποσοστά αφορούν μάλιστα συγκεκριμένους τύπους καρτών (χρεωστικών, προπληρωμένων και πιστωτικών, εξαιρουμένων των εταιρικών, που εκδίδονται από τράπεζες που λειτουργούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση), ενώ για τις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών, που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 751/2015, εξακολουθούν να ισχύουν υψηλότερες διατραπεζικές προμήθειες, που ξεπερνούν ακόμα και το 1%. Τα εν λόγω ποσοστά (0,2% και 0,3%) -ισχύουν από 9 Δεκεμβρίου 2015- ρυθμίζουν την προμήθεια μεταξύ διαφορετικών τραπεζών (έκδοσης και αποδοχής της κάρτας πληρωμών) και δεν αφορούν την τιμολόγηση της κάθε τράπεζας προς τους πελάτες της (κατόχους ή/και αποδέκτες καρτών), η οποία και διαμορφώνεται με βάση τις αρχές της ελεύθερης αγοράς.

Το κόλπο της φοροδιαφυγής

Σημαντική ήταν επίσης η αποκάλυψη του κ. Κορκίδη για την παράκαμψη της Εφορίας και του εγχώριου τραπεζικού συστήματος. Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε, η εταιρεία My Pos διακινούσε μέσω Βουλγαρίας τα αυτόματα μηχανήματα ηλεκτρονικών συναλλαγών. Όπως διευκρίνισε, οι επιχειρηματίες που τα είχαν προμηθευτεί, κυρίως από τον χώρο του τουρισμού, είχαν τη δυνατότητα, μέσω αυτών, να παρακάμπτουν τα capital controls.

Πιο συγκεκριμένα, μέσω της κάρτας που προμηθεύονταν μαζί με τα μηχανήματα μπορούσαν να κάνουν αναλήψεις μετρητών έως 15.000 ευρώ τον μήνα και να αποστέλλουν σε τράπεζες του εξωτερικού επίσης έως 100.000 ευρώ μηνιαίως. Με δεδομένο ότι τα συγκεκριμένα POS δεν ήταν συνδεδεμένα με κάποια τράπεζα στην Ελλάδα, οι κάτοχοί τους είχαν τη δυνατότητα να φοροδιαφεύγουν συστηματικά, αφού δεν μπορούσε να γίνει ο έλεγχος μέσω διασταυρώσεων τραπεζικών λογαριασμών από τη ΓΓΔΕ. Με μια σειρά συντονισμένων επιχειρήσεων, η ΓΓΔΕ, η Διεύθυνση Οικονομικής Αστυνομίας και η Τράπεζα της Ελλάδος εντόπισαν και κατάσχεσαν συνολικά 164 τερματικά ηλεκτρονικών συναλλαγών, τα οποία διακινούνταν από επιχειρησιακό κέντρο στη Βουλγαρία που είχε έδρα στο Λουξεμβούργο, ενώ η εκκαθάριση των τραπεζικών συναλλαγών γινόταν στη Μάλτα. Μάλιστα βρέθηκε και κατασχέθηκε πελατολόγιο πώλησης 1.195 τέτοιων μηχανημάτων σε 971 επιχειρήσεις στην Ελλάδα και σε 73 επιχειρήσεις του εξωτερικού.

***

Τι πρέπει να γνωρίζετε για να μη σας κλέβουν με τις κάρτες

Πώς όμως μπορούμε να προστατευτούμε από τους διάφορους αετονύχηδες που είναι έτοιμοι να κάνουν «παιγνίδι» με τις κάρτες μας και να μας πάρουν τα λεφτά; Η ΕΣΕΕ κωδικοποίησε τις συνηθέστερες μεθόδους που χρησιμοποιούν εκείνοι που θέλουν να μας εξαπατήσουν, ώστε να είμαστε… υποψιασμένοι και να προσέχουμε περισσότερο σε συγκεκριμένα σημεία:

• Απατεώνες τηλεφωνούν σε κατόχους καρτών και προσποιούνται τους υπαλλήλους εταιρείας και προφασίζονται βλάβη στην υπηρεσία έκδοσης προπληρωμένων καρτών (prepaid cards), πείθοντας τους κατόχους να γνωστοποιήσουν τους κωδικούς. Μη δίνετε λοιπόν ποτέ και σε κανέναν τον κωδικό σας.

• Γίνεται υποκλοπή των κωδικών ασφαλείας με «χακάρισμα», με τη μέθοδο DGA (Distributed Guessing Attack), ειδικά για τις κάρτες τύπου Visa, των οποίων το σύστημα ασφαλείας δεν ενεργοποιείται όταν οι επιθέσεις γίνονται από διαφορετικούς ιστότοπους.

• Ειδικό λογισμικό «παράγει» τυχαία 16ψήφιους αριθμούς (γεννήτριες τυχαίων αριθμών), ορισμένοι εκ των οποίων τυχαίνει να συμπέσουν με πραγματικές, πιστωτικές κυρίως, κάρτες, οι οποίες και χρεώνονται κατά τις συναλλαγές του κατόχου τους μέσω διαδικτύου.

• Χρησιμοποιούνται παλαιότερες τεχνικές τύπου «νιγηριανής απάτης» (ψευδείς ιστορίες για δήθεν αδυναμία μεταφοράς χρημάτων και εκκλήσεων για βοήθεια) και phishing (παραπλανητικά e-mail και ψεύτικες ιστοσελίδες βιτρίνας για την υφαρπαγή κωδικών / εμπιστευτικών πληροφοριών).

Η ΕΣΕΕ έχει ήδη υλοποιήσει από κοινού με τη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος την καινοτόμα δράση με την ονομασία «FeelSafe» και τη δημιουργία του αντίστοιχου ιστότοπου www.cyberalert.gr/feelsafe/ με στόχο την από κοινού συστηματική και επιστημονική μελέτη των θεμάτων και προβλημάτων που προκύπτουν για το εμπόριο και τους καταναλωτές από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, με σκοπό την ενημέρωση εμπόρων και καταναλωτών για τους διαδικτυακούς κινδύνους και την ασφαλή χρήση του διαδικτύου στις εμπορικές συναλλαγές και τις διαδικτυακές αγορές.