Υγεία: Η διαφθορά στο ανώτερο στάδιό της
• Ο πρώτος αναφερόταν στη διάλυση των συλλογικών – θεσμικών εκφράσεων και ερεισμάτων της κοινωνίας. Το κοινωνικό – συλλογικό υποκείμενο έπρεπε να πληγεί καίρια στον πυρήνα του… Σε πραγματικό και συμβολικό – ιδεολογικό επίπεδο, η Μ. Θάτσερ κατάφερε ένα καταστροφικό χτύπημα στο εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα, οδηγώντας το σε ιστορική ήττα, στη μεγάλη απεργία των ανθρακωρύχων. Η ιστορική αυτή ήττα προσέλαβε μείζονα διάσταση καθώς έπληξε καίρια την ίδια την κοινωνική – εργατική βάση του Εργατικού Κόμματος, οδηγώντας το έκτοτε σε μια μακρά πορεία διαρκούς πολιτικοϊδεολογικού εκφυλισμού.
• Ο άλλος στρατηγικός στόχος του νεοφιλελεύθερου προτύπου, η θεσμική, λειτουργική και οικονομική κατάρρευση του κοινωνικού κράτους, που οικοδομήθηκε μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, αποτέλεσε όρο sine qua non για την επικράτηση του χρηματοπιστωτικού – αγοραίου καπιταλισμού. Η επίθεση κατά των θεσμών του κοινωνικού κράτους δεν αφορά μόνο την άντληση και μεταφορά πόρων προς τους κερδοσκοπικούς μηχανισμούς, αλλά ταυτόχρονα αφήνει τον πολίτη, το άτομο, ανυπεράσπιστο, απομονωμένο, χωρίς θεσμική-κρατική υποστήριξη, γυμνό στη διάθεση των μηχανισμών της αγοράς.
Στην πρώτη φάση του το νεοφιλελεύθερο – παγκοσμιοποιημένο πρότυπο περιόρισε αυστηρά την κρατική – δημόσια παρέμβαση στο πεδίο του κοινωνικού κράτους και προώθησε την ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών και θεσμών. Η περιστολή των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων αποτέλεσε θεμελιώδους σημασίας προϋπόθεση για την ανεμπόδιστη, την ασύδοτη τελικώς, εισβολή των κερδοσκοπικών μηχανισμών της αγοράς.
Ο θάνατος του κοινωνικού κράτους
Στη δεύτερη φάση, που οριοθετείται με την εμφάνιση της κρίσης του 2008, οι εξελίξεις προχώρησαν με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου. Οι ιστορικές κατακτήσεις που συνδέονταν με την κοινωνικοπολιτική φιλοσοφία και τους θεσμούς του κοινωνικού κράτους θεωρήθηκαν αναχρονιστικοί και σε τελική ανάλυση παρεμποδιστικοί της νεοφιλελεύθερης οικονομικής προόδου.
Ζούμε σήμερα όχι απλώς τον οικονομικό αλλά τον ιδεολογικό – πολιτικό θάνατο του κοινωνικού κράτους. Όπως ισχυρίζονταν και οι «πατριάρχες» του νεοφιλελεύθερου προτύπου, F. A. Hayek και R. Nozick, η κρατική μέριμνα πρέπει να αφήσει τη θέση της στην ιδιωτική φιλανθρωπία ώστε να μην εξεγερθούν τελικώς οι φτωχοί, οι απελπισμένοι. Όπως μάλιστα ο ίδιος ο F. A. Hayek τονίζει, η έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι εξωγενής, προϊόν μιας αυθαίρετης βούλησης και δεν αποτελεί ιστορική – κοινωνική κατηγορία, αφού οι κοινωνίες εξελίχθηκαν μέσω του φυσικού ανταγωνισμού των ατόμων μέχρι τις ημέρες μας…
Αυτήν την κοινωνία της ζούγκλας, που χαρακτηρίζεται από έναν ατέρμονα εσωτερικό ανταγωνισμό, από την ασίγαστη αλληλοεξόντωση των ατόμων στο πεδίο της οικονομίας, από τον «πόλεμο όλων εναντίον όλων» που περιέγραψε ο T. Hobbes, υιοθετεί το σύγχρονο νεοφιλελεύθερο «ιερατείο» και οι εγχώριοι πολιτικοί και κομματικοί εντολοδόχοι του.
Μέσα στα επτά χρόνια των Μνημονίων το καταναλωτικό, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών κατέβηκε πολλά σκαλοπάτια… Η περιστολή των δαπανών, είτε πρόκειται για αναγκαία αγαθά είτε για περιττά, προσέλαβε εκρηκτικές διαστάσεις… Όταν οι μισθοί και οι συντάξεις μειώνονται κατά 50%, όταν η ανεργία υπερβαίνει το 25% και όσοι εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα πληρώνονται κατά βούληση του εργοδότη, τότε οι επιπτώσεις έχουν νομοτελειακό χαρακτήρα.
Υγεία: Το έσχατο στάδιο του εκβιασμού
Υπάρχει όμως ένα έσχατο επίπεδο: Αυτό της επιβίωσης, της στοιχειώδους διασφάλισης της υγείας των πολιτών. Ό,τι έχεις και δεν έχεις θα το δώσεις για τη νοσηλεία, για τα φάρμακα, για να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις την αρρώστια…
Σʼ αυτό ακριβώς το έσχατο επίπεδο της «βιο-πολιτικής» έπαιζε το σύστημα τα ρέστα του στη μνημονιακή εποχή…
Τις αλόγιστες δαπάνες για την υγεία, την περίθαλψη, τα φάρμακα τις πλήρωσε ακριβά η κοινωνία και κατʼ εξοχήν τις πλέον οδυνηρές συνέπειες τις υπέστησαν οι αδύναμοι.
Από τα 2,2 δισ. ευρώ που ξόδευε το Δημόσιο για φάρμακα και αναλώσιμα το 2009, έφθασε να δαπανά το 2013 5,2 δισ. ευρώ… Πού πήγαν όλα αυτά τα ποσά; Όχι βέβαια στη βελτίωση της υγείας και της ασφάλισης. Ασύδοτη κερδοσκοπία στις προμήθειες των νοσοκομείων, υπερκοστολόγηση φαρμάκων, ανεξέλεγκτη και παράνομη συνταγογράφηση που έφθασε σε δυσθεώρητα ύψη…
Παράλληλα, τη μνημονιακή περίοδο το δημόσιο σύστημα υγείας τέθηκε σε διωγμό. Τα νοσοκομεία διαλύθηκαν, το προσωπικό απολύθηκε, φάρμακα πολύτιμα για τη ζωή των ασθενών έγιναν δυσεύρετα και οικονομικώς απρόσιτα… Η ιδιωτική κερδοσκοπία στον τομέα της υγείας βρήκε με τον τρόπο αυτό ανεμπόδιστο πεδίο για να αναπτύξει τη δραστηριότητά της.
Δεν είναι προφανώς τυχαίο ότι δύο χαρακτηριστικά πολιτικά πρόσωπα με νομιμοποιημένη και αναγνωρισμένη νεοφιλελεύθερη – ακροδεξιά σφραγίδα, ο Άδ. Γεωργιάδης και ο Μ. Βορίδης, ανέλαβαν την «εκκαθάριση του εδάφους»… Όπως παράλληλα ο ίδιος ο Κυρ. Μητσοτάκης ανέλαβε ως υπουργός το μνημονιακό καθήκον των μαζικών, κατά δεκάδες χιλιάδες, απολύσεων στο Δημόσιο… Κοινή γαρ η μήτρα…
Οι ιδιωτικοποιήσεις των υπηρεσιών της υγείας, της φαρμακευτικής αγωγής άνοιξαν τον δρόμο ώστε να αναπτυχθούν τεράστιες βιομηχανίες, επιχειρήσεις-κολοσσοί, που δρουν με τα ίδια κερδοσκοπικά κριτήρια όπως οι πολεμικές βιομηχανίες… Η τεχνολογία και τεχνογνωσία στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων, η βελτίωση ή οι καινοτόμες έρευνες για την παραγωγή νέων -πλέον αποτελεσματικών- φαρμάκων εντάσσονται πλήρως στο κύκλωμα της εμπορευματοποίησης και της ασύδοτης κερδοσκοπίας… Πολλές καινοτόμες έρευνες παραμένουν ανενεργές εάν ένα νέο φάρμακο απειλεί να αντικαταστήσει ένα σκεύασμα που πωλείται μαζικά και αποφέρει υψηλότατο κέρδος…
Η υγεία και η ζωή των πολιτών έχει καταστεί εδώ και αρκετό καιρό ένα εμπόρευμα που αναπαράγεται μέσα από τον νόμο της προσφοράς, της ζήτησης, του κέρδους…
Πολιτική και κοινωνική διαφθορά
Το θέμα που ανακινήθηκε πρόσφατα με την πολυεθνική Novartis ελάχιστη έκπληξη προκαλεί. Η συμπεριφορά των επιχειρήσεων αυτών είναι δεδομένη…
Το μεγάλο πρόβλημα όμως είναι το κοινωνικό και το πολιτικό. Γιατί η δράση των πολυεθνικών – κερδοσκοπικών μηχανισμών διασφαλίζει τη νομιμοποίησή της μέσω της εξαγοράς, του εκμαυλισμού του ιδίου του ιατρικού προσωπικού και κατʼ εξοχήν των πολιτικών προσώπων που εξαγοράζονται και καλύπτουν θεσμικά και πολιτικά τα κυκλώματα αυτά.
Το πέπλο της σιωπής και της συγκάλυψης είναι αδιαπέραστο, είναι ατσάλινο… Ακόμα κι όταν πιστοποιηθούν και διακριβωθούν συγκεκριμένες καταγγελίες, τόσο οι κρατικοί / πολιτικοί μηχανισμοί όσο και ορισμένοι δικαστικοί θύλακες, σε ρόλο εντεταλμένου, φροντίζουν ώστε η υπόθεση να παραπέμπεται στις καλένδες, να ξεχνιέται…
Η υπόθεση Novartis και η υπόθεση Siemens φαίνεται ότι εδράζονται στον ίδιο σκληρό πυρήνα… στην κρίση και στην απαξίωση της πολιτικής, στην απόλυτη χειραγώγησή της από τα οικονομικά συμφέροντα, στον ευτελισμό πολιτικών προσώπων που στηρίζουν την εξουσία τους και την κομματική και πολιτική τους καριέρα στην εύνοια των συμφερόντων αυτών.
Το νεοφιλελεύθερο – χρηματοπιστωτικό πρότυπο όχι μόνον δεν ευνοεί, όπως ισχυρίζεται το ίδιο, τον υγιή ανταγωνισμό της αγοράς αλλά συνδέεται οργανικά και αναπαράγεται συστηματικά μέσω της δομικού χαρακτήρα διαφθοράς, μέσω της οποίας χειραγωγεί το πολιτικό σύστημα και ασκεί αντʼ αυτού την εξουσία.
Γιʼ αυτό και η μάχη κατά της «Λερναίας Ύδρας» της διαφθοράς αποκτά μείζονα πολιτικό χαρακτήρα. Δεν πρόκειται απλώς για μια ηθικολογούσα πολιτική αλλά για ένα κρίσιμο κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα που αφορά την ίδια τη Δημοκρατία, την κοινωνία αλλά και την προοπτική του τόπου.