Τα τρία κλειδιά!
Κι όμως τα τρία αυτά πράγματα ήταν πριν ακόμα ξεσπάσει η κρίση τα κλειδιά προς την κατεύθυνση των αλλαγών. Με τη σχετική ίσως διαφοροποίηση στο τρίτο, αφού και τότε η πολιτική είχε ως ζητούμενο τον έλεγχο της εξουσίας από τον λαό και όχι από κέντρα συμφερόντων ή ποικιλώνυμες ελίτ που κάλυψαν ή ευνόησαν -αν δεν συνέβαλαν κιόλας- τη δημιουργία του πλέγματος αδιαφάνειας, διαφθοράς και, τελικά, τραυματισμού της αυτονομίας και αποστολής της πολιτικής και των πολιτικών.
Ανάλογα και ως προς την επιπρόσθετη μορφή της ασφάλειας και των δημοκρατικών πολιτικών ελευθεριών, δηλαδή στις «στροφές» του τρίτου κλειδιού, που αποτελεί το πολιτικό πρόβλημα και της ανθρωπότητας και εμποδίζει την έξοδο από την κρίση και την επικράτηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, αυτή αποτελεί την αιτία για τα περισσότερα, αν όχι για το σύνολο των αδιεξόδων στον κόσμο. Τώρα, που μαζί με τη θεαματική έκρηξη της τεχνολογίας έχουμε τη γιγάντωση της ανεργίας (το 1/3 των ανθρώπων είναι εκτός εργασίας, παραγωγής και κατανάλωσης και χωρίς δυνατότητα στοιχειώδους ασφάλειας και ποιότητας ζωής), στον προηγμένο δυτικό κόσμο των ανισοτήτων και του παραγόμενου πλούτου.
Εδώ, που μιλάμε για τους κινδύνους από τη γείτονα, που διολισθαίνει σε σκοτεινά μονοπάτια και μετατρέπεται σε ένα νέο μεσανατολικό πεδίο, αλλά δεν έχουμε την ανάλογη συνεννόηση, που δεν μιλάμε πλέον για συμμετοχή της κοινωνίας και των πολιτών με νέα πρότυπα και πλαίσιο διαφάνειας και ακεραιότητας στη λήψη αποφάσεων -επειδή στο παρελθόν μορφές ή απόπειρες απαξιώθηκαν και κακοποιήθηκαν από την εξαχρείωση προσώπων και μηχανισμών με πλάτες κομματικών και πελατειακών δικτύων-, βρισκόμαστε χωρίς δύναμη μεταρρυθμιστικής διόρθωσης και αλλαγών. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι της οικονομικής προηγήθηκε η ηθική κρίση, δηλαδή δρόμοι εκφυλισμού και κατάρρευσης προτύπων που διασφάλιζαν τις συνεργατικές σχέσεις στην εργασία, στην οικονομία, στην εξασφάλιση των μικρών και μεσαίων παραγωγών, στην εμπιστοσύνη και αλληλεγγύη στους κόλπους της κοινωνίας.
Άραγε, πώς ξεπερνιούνται οι πόλεμοι ή οι κρίσεις, οι απειλές; Με παγκόσμια εμπλοκή; Με ολική καταστροφή; Με τα 2/3 στη δυστυχία ή με την επαναφορά της ατζέντας με ριζοσπαστικά ρεύματα σκέψης και κινήματα στα ουσιώδη, με εναλλακτικές διαδρομές στην πολιτική τις διεθνείς σχέσεις, τη διπλωματία και τους θεσμούς;
Από εδώ, επομένως, έως τις Βρυξέλλες και τις παγκόσμιες ελίτ, από το φιάσκο της «ρόδας» έως τη μάχη στα κοινωνικά παντοπωλεία και φαρμακεία για να κρατηθούν όρθιοι οι άνθρωποι, από τους πρόσφυγες έως το Λονδίνο του Brexit και τους μάνατζερ από Χάρβαρντ, Κέιμπριτζ, κ.λπ., το ερώτημα είναι απλό και καθαρό: Πήραμε και εμπεδώσαμε το μήνυμα που στάλθηκε τη χρονιά που έφυγε για τις ογκούμενες απειλές και τους κινδύνους για την ανθρωπότητα, για την Ευρώπη, για τη χώρα και τον λαό μας;
Αν ναι, ας συμβάλουμε στην ανασύνθεση των δυνάμεων, που επιζητούν νέα πορεία, στην Ευρώπη και στον κόσμο, ας βγούμε από τον λαβύρινθο των διαιρέσεων και του λαϊκισμού και ας επιζητήσουμε τον κρίκο στα τρίτο κλειδί. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να οργανώσουμε πραγματικά δημοκρατική διακυβέρνηση, αν θέλουμε η πρόοδος της τεχνολογίας να υπηρετήσει τις ανθρώπινες ανάγκες και να μην καταλήξουμε σε προμεσαιωνικές συνθήκες ζωής, που θα είχε ως αποτέλεσμα να αποθεμελιωθεί ο 21ος αιώνας μέσα στο χάσμα δυνατοτήτων και πραγματικοτήτων!
* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ