Αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία, δεν θα βγούμε από τη στενωπό

***

> Τι σημαίνει για σας το λαϊκό τραγούδι;

Κατάγομαι από τα Τρόπαια της Αρκαδίας. Ένα χωριό που σέβεται την παράδοση και τις ρίζες μας. Ο πατέρας και η μητέρα μου τραγουδούσαν και ήταν γνώστες του δημοτικού τραγουδιού. Είχαν μουσική παιδεία και ήξεραν και από βυζαντινή ψαλμωδία. Από μικρή με έγραψαν σε ωδείο για να μάθω ακορντεόν, ενώ παράλληλα τραγουδούσα. Ο αδερφός μου, ο Μπάμπης Τσέρτος, το στήριγμά μου, όπως τον αποκαλώ, ήταν πολύ καλός μαθητής. Πέρασε στο Πανεπιστήμιο φυσικός, αλλά είχε κλίση στη μουσική, στο μαντολίνο, στο μπουζούκι. Θα έλεγα ότι η μελωδία κυλούσε στο DNA μας. Το καλό λαϊκό τραγούδι σου προκαλεί δέος. Μένει χαραγμένο στη μνήμη σου, δεν είναι μόδα που θα περάσει. Δεν χάνεται μέσα στα χρόνια και δεν δημιουργείται για να κάνει σουξέ αλλά για να εκφράσει τη χαρά και τον πόνο του λαού. Είναι δυνατόν τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» να μην την τραγουδούν όσα χρόνια και αν περάσουν οι Έλληνες; Οι περισσότεροι τραγουδιστές του δημοτικού τραγουδιού ήταν απλοί άνθρωποι. Ίσως να μην αναγνωρίστηκε η προσφορά τους στον πολιτισμό του τόπου, αλλά έγραψαν ιστορία με την ψυχή τους. Το δημοτικό τραγούδι είναι η καρδιά της Ελλάδας.

> Πώς φτάνει μια τραγουδίστρια να συνεργαστεί με τους πιο σημαντικούς συνθέτες της χώρας μας, όπως τους Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρο Ξαρχάκο, Άκη Πάνου, Γιώργο Ζαμπέτα, Χρήστο Νικολόπουλο, Τάκη Σούκα, Αντώνη Βαρδή, τον δάσκαλο της παραδοσιακής μουσικής Αριστείδη Μόσχο; Πώς είναι να βρίσκεται μια καλλιτέχνις κάτω από την ομπρέλα στιχουργών όπως ο Μανώλης Ρασούλης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και να τραγουδά δίπλα σε καταξιωμένους έλληνες τραγουδιστές, από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον Στράτο Διονυσίου και τον Δημήτρη Μητροπάνο μέχρι τους Γιώργο Νταλάρα, Γιάννη Πάριο, Μανώλη Μητσιά, Χάρι Αλεξίου;

Η πολλή δουλειά αλλά και η τύχη. Όταν ήρθα στην Αθήνα για να σπουδάσω στη Νομική, στην πολυκατοικία που έμενα υπήρχε στο ισόγειο το καθαριστήριο της κυρίας Όλγας, όπου οι συγγενείς της είχαν το κέντρο «Σπηλιά» στην Αστόρια. Στο καθαριστήριο έρχονταν όλοι οι τραγουδιστές και οι μουσικοί που ήθελαν να προμηθευτούν τα εισιτήριά τους για τη Νέα Υόρκη. Μια ημέρα ήρθε στο μαγαζί της ο μουσικός Γιάννης Γρηγοριάδης, κουμπάρος του Χρήστου Νικολόπουλου, και της λέει ότι θα ανοίξει ένα κέντρο στο Αιγάλεω. Τη ρωτά αν ξέρει μια καλή τραγουδίστρια και εκείνη του λέει ότι έχει ακούσει μια κοπέλα να τραγουδάει στους πάνω ορόφους. Και ήρθε και μου χτύπησε την πόρτα. Έτσι άφησα τις σπουδές και αφιερώθηκα στη μουσική. Αφοσιώθηκα πλήρως στο τραγούδι όταν γνώρισα τη Χαρούλα Αλεξίου και τον Γιώργο Νταλάρα. Από τότε ξεκίνησε και η προσωπική μου δισκογραφία.

> Τι έχει συμβεί σήμερα και η νυχτερινή διασκέδαση έχει αλλοτριωθεί;

Οι δισκογραφικές εταιρείες εστίασαν στο σουξέ και στο κέρδος και έβαλαν στην άκρη τους δημιουργούς. Σήμερα βγαίνει μια τραγουδίστρια στην πίστα και κάνει καριέρα με την προκλητική της εμφάνιση και όχι με τη φωνή της. Μα γιατί δεν γινόταν μοντέλο; Γιατί δεν επέλεγε άλλη καριέρα; Είναι κέντρα διασκέδασης αυτά, που δεν μπορείς να μιλήσεις ούτε στον διπλανό σου γιατί η ένταση της μουσικής δεν το επιτρέπει; Πώς να έρθεις κοντά με τον άλλον; Πώς να επικοινωνήσεις, να ψυχαγωγηθείς; Το λαϊκό τραγούδι ήταν για την τσέπη όλων των Ελλήνων. Ακόμη και στην Κατοχή πήγαιναν οι φτωχοί να ακούσουν τον Τσιτσάνη. Γιʼ αυτό εμείς στον «Διαύλο» τραγουδάμε για τη ζεμπεκιά και το χασαποσέρβικο όλων των Ελλήνων.

> Έχει πέσει το νυχτοκάματό σας με την κρίση;

Ναι. Στους περισσότερους τραγουδιστές. Έχουμε χάσει το 80% των αμοιβών μας. Αλλά δεν διαμαρτύρομαι. Ξέρετε γιατί; Γιατί αγαπώ πιο πολύ από όλα το μεγάλο μου σπιτικό που λέγεται Ελλάδα. Και για να βγούμε από αυτήν ασφυκτική κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα, για να μη μας κάνουν ό,τι θέλουν τα επόμενα χρόνια οι δανειστές μας, πρέπει να δουλέψουμε πολύ και να κάνουμε θυσίες. Έχω την εντύπωση ότι πρωτίστως η παρακμή μας είναι πολιτιστική και ηθική και δευτερευόντως πολιτική και οικονομική. Ζήσαμε τα τελευταία χρόνια σε μια ψεύτικη ευδαιμονία για να νιώσουμε, ο καθένας μας για τους δικούς του λόγους, την «γκλαμουριά» των πλουσίων. Έλα όμως που η επίπλαστη ευμάρεια ήταν με δανεικά και αποδείχτηκε ένα ωραίο βεγγαλικό. Γίναμε υπερκαταναλωτικά άτομα ακολουθώντας τους ρυθμούς της παγκοσμιοποίησης. Δεν βγάζω την ουρά μου απʼ έξω. Μετά την πρώτη φούσκα που έσκασε τα έβαλα και εγώ με τον εαυτό μου. Για να είσαι χαρούμενος στη ζωή δεν χρειάζεσαι τρεις τηλεοράσεις, δύο αυτοκίνητα και χλιδάτα κινητά. Η ευτυχία βρίσκεται στη γνώση, στα απλά πράγματα, στους φίλους, στην οικογένεια και στη δημιουργία, την πνευματική, την καλλιτεχνική.

> Είχαμε πάρει τον κακό δρόμο;

Δεν είναι κακό να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Οι κυβερνώντες έφτιαχναν όλα αυτά τα χρόνια κομματικούς στρατούς μέσω των διορισμών στο Δημόσιο. Θεωρώ αδιανόητο ένας άνθρωπος να βγαίνει στη σύνταξη στα 45 ή στα 50 του χρόνια. Ποιος δεν θυμάται τις συντάξεις των εργαζομένων της Ολυμπιακής; Λοιπόν, επειδή μιλάμε όλο για τους συνταξιούχους, ας δούμε τι αγώνα κάνουν μέσα στην κρίση οι ελεύθεροι επαγγελματίες και τι φόρους πληρώνουν και μετά ας θέσουμε τη συζήτησή μας από την αρχή. Ξέραμε πολύ καλά ποιους ψηφίζαμε τόσα χρόνια. Η εξουσία αντλούσε τη δύναμή της από το πελατειακό σύστημα. Για αυτό σας λέω ότι μόνο ένας απαίδευτος λαός θα χρησιμοποιούσε δάνεια από την Ευρώπη για καλοπέραση. Ένας λαός με γνώση και κρίση θα έκανε τη χώρα του παράδεισο με τόσα λεφτά που έχουν πέσει από την ΕΕ.

> Ζούμε σε προνομιούχα χώρα;

Ζούμε σε έναν ευλογημένο τόπο, με σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά και ιστορία, που θα έπρεπε να είναι η πρώτη τουριστική δύναμη της Ευρώπης. Με αυτόν τον ήλιο, τη θάλασσα και την παρακαταθήκη της αρχαιότητας, ζούμε ακόμη και σήμερα, ύστερα από επτά χρόνια Μνημονίου, μέσα σε στενωπό, σε κατάθλιψη και φοβάμαι ότι μας περιμένουν μέρες μεγαλύτερης εξαθλίωσης. Και αυτό διότι πέρασαν από τη χώρα πολιτικοί που δεν αγάπησαν την Ελλάδα -με ελάχιστες εξαιρέσεις- αλλά τη θέση τους. Δυστυχώς, οι περισσότερες κυβερνήσεις στην Ελλάδα, ακόμη και αυτές με αριστερή ιδεολογία, έγιναν καθεστώς.

Οι πολιτικοί μας είναι ο καθρέφτης μας. Και αν κλέψει ο υπουργός, δεν θα κλέψει ο ψηφοφόρος;

> Πώς θα βγούμε από αυτήν τη στενωπό;

Αν αλλάξουμε νοοτροπία, ο καθένας ξεχωριστά. Ο Ελύτης έλεγε πως «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή». Δεν πιστεύω ότι τα φάγαμε όλοι μαζί. Δεν φοροδιαφεύγουν όλοι οι Έλληνες. Φταίμε όμως όταν δεν ζητάμε από τον ηλεκτρολόγο ή τον υδραυλικό απόδειξη, για να μας κάνει σκόντο. Κάνουμε ζημιά. Σας ξαναλέω, όλα είναι θέμα παιδείας. Στην Ελλάδα δεν εφαρμόζονται οι νόμοι. Στις συναυλίες που πήγα με τους μεγάλους μας συνθέτες, από το Ισραήλ μέχρι την Κωνσταντινούπολη, το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλους τους χώρους. Δηλαδή εμείς γιατί δεν σεβόμαστε τους κανόνες;

> Τι θα ευχόσασταν για το νέο έτος;

Όσον αφορά τη νύχτα, η διασκέδαση να δώσει τη σκυτάλη σε μουσικούς και τραγουδιστές με θεϊκό χάρισμα, που να δημιουργούν συγκίνηση και ευφορία. Να βγουν στη σκηνή, στην πίστα οι άξιοι. Οι συνεχιστές των μεγάλων δημιουργών. Η νύχτα νοσεί. Να ξαναμπούν στους χώρους διασκέδασης καλοί τραγουδιστές και τα μαγαζιά να βάλουν προσιτές τιμές για όλο τον λαό. Η μουσική και το τραγούδι στην Ελλάδα ποτέ δεν ήταν για τους λίγους. Η ράτσα μας δεν χάθηκε από τους διάφορους κατακτητές γιατί υπήρχε η ελληνική γλώσσα, που πέρασε από γενιά σε γενιά μέσα από το δημοτικό τραγούδι. Θεωρώ ότι μπορούμε να πετύχουμε όλοι οι Έλληνες μαζί αν κάνουμε καλύτερες επιλογές. Τη λύση δεν θα μας τη δώσει η Μέρκελ και ο Σόιμπλε, αλλά το έδαφος της χώρας μας και ο κόπος μας. Χρειάζονται ιδέες, οι νέοι να δουλέψουν με επιμονή. Η επανάσταση δεν θα έρθει με την επικράτηση της μετριότητας, αλλά της αξίας και της πρωτοπορίας.

> Και προσωπικά τι εύχεσαι;

Εύχομαι να πάει καλά η νέα μου δισκογραφική δουλειά. Σε αυτή θα συμμετέχει το καμάρι μου, ο γιος μου, Νίκος Καραγιάννης, αλλά και ο αδερφός μου. Χαίρομαι που ο Νίκος οδεύει στα χνάρια της παράδοσης, γιατί ό,τι και αν συμβεί στη ζωή του θα έχει αναφορά την ελληνικότητα και την ελευθερία που σου δίνει η αληθινή τέχνη.