Αυξήθηκε η κατανάλωση φυσικού αερίου

Πρωταγωνιστές στη βελτίωση του κλίματος ήταν οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου, ή αλλιώς συνδυασμένου κύκλου, οι οποίες ανέκαμψαν ύστερα από ένα ανεμικό πρώτο εξάμηνο. Οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου αναμένονται να είναι ανταγωνιστικές το 2016, ωφελημένες από το χαμηλό κόστος καυσίμου που απολαμβάνουν κατά το τελευταίο διάστημα.

Από το ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης, η ελληνική αγορά αερίου βρίσκεται σε συνεχή τροχιά συρρίκνωσης. Σε αυτήν την καθοδική πορεία, το 2014 ήταν κομβικό για την αγορά, καθώς μέσα σε μια χρονιά ο μεγαλύτερος καταναλωτής αερίου στη χώρα, οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου, απώλεσε το 33% της παραγωγής του.

Αυτό συνέβη εξαιτίας των αλλαγών στο ρυθμιστικό πλαίσιο στην αγορά ηλεκτρισμού, και ειδικότερα στην κατάργηση της δυνατότητας στις ηλεκτροπαραγωγές μονάδες να υποβάλλουν προσφορές στην ημερήσια αγορά ηλεκτρισμού κάτω από το μεταβλητό κόστος τους για ποσότητες έως το 30% της διαθέσιμης ισχύος τους.

Ουσιαστικά, με τον εξορθολογισμό του πλαισίου λειτουργίας της ηλεκτρικής αγοράς, οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου, έχοντας ακριβότερο καύσιμο από άλλες ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες, δεν μπορούσαν να τις ανταγωνιστούν, μένοντας εκτός της ημερήσιας αγοράς ηλεκτρισμού.

Τη θέση των μονάδων συνδυασμένου κύκλου στο ημερήσιο ισοζύγιο της αγοράς ηλεκτρισμού κατέλαβαν οι εισαγωγές χαμηλού κόστους ηλεκτρικού ρεύματος.

Συγκριμένα, το 2014 οι εισαγωγές ρεύματος αυξήθηκαν κατά 6,7T Wh σε σχέση με το 2013. Αντίστοιχα η παραγωγή ηλεκτρισμού από μονάδες συνδυασμένου κύκλου μειώθηκε κατά 4,7

TWh στο ίδιο διάστημα. Οι εισαγωγές φθηνού ρεύματος προέρχονται από τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ και την Αλβανία και για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα εντός της ημέρας από Ιταλία και Τουρκία.

Ειδικά στα βόρεια σύνορά μας υπάρχει προσφορά χαμηλού κόστους ηλεκτρικού ρεύματος, κατά πρώτο λόγο από τις πυρηνικές μονάδες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας και κατά δεύτερο λόγο από τις εκεί ανθρακικές μονάδες, οι οποίες δεν έχουν υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα.

Η παραπάνω εικόνα επαναλήφθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2015, με τις μονάδες συνδυασμένου κύκλου να μην μπορούν να ανταγωνιστούν τις εισαγωγές και τις εγχώριες λιγνιτικές μονάδες. Όμως, δύο παράγοντες συνετέλεσαν στην αλλαγή του κλίματος το δεύτερο εξάμηνο του 2015:

• Capital controls: Η επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων έκανε δυσχερή την αγορά ρεύματος εκτός συνόρων για την τροφοδοσία της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού, γεγονός που περιόρισε κατά πολύ τις εισαγωγές φθηνού ρεύματος. Βέβαια, η εμπιστοσύνη στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού έχει επανέλθει. Παράλληλα, η μερική άρση των περιορισμών στην αποστολή εμβασμάτων στο εξωτερικό αναμένεται να ενθαρρύνει τις εισαγωγές το επόμενο διάστημα.

• Μείωση του κόστους αγοράς φυσικού αερίου: Από τον Ιούλιο του 2014 το κόστος του αργού πετρελαίου Brent ξεκίνησε τη συνεχή καθοδική του πορεία από τα 115 δολάρια το βαρέλι στα 37 δολάρια σήμερα, υποτιμώμενο συνολικά κατά 68%.

Η μείωση αυτή φάνηκε στις τιμές εισαγωγής αερίου στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2015. Σημειώνεται ότι οι τιμές εισαγωγής αερίου στην Ελλάδα συναρτώνται σε μεγάλο βαθμό με τις τιμές του πετρελαίου και των προϊόντων του.

Η τιμή εισαγωγής συνέχισε να πέφτει στη διάρκεια όλου του 2015. Μάλιστα, τον Σεπτέμβρη του 2015 η τιμή εισαγωγής του αερίου ήταν κατά 40% χαμηλότερη σε σχέση με την αντίστοιχη του Δεκέμβρη του 2014, σύμφωνα με στοιχεία της ΡΑΕ.

Το αποτέλεσμα ήταν οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου από το δεύτερο μισό του 2015 να καταστούν ανταγωνιστικές με τις λιγνιτικές μονάδες, παίρνοντάς τους μερίδιο από την πίτα στην ημερήσια αγορά ηλεκτρισμού.

Έτσι, εντός του 2014, όταν το κόστος αερίου ήταν υψηλό, οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου έκαναν προσφορές στα 80 με 90 ευρώ/MWh, ενώ σήμερα κάνουν προσφορές κοντά στα 50 με 55 ευρώ/MWh. Αντίστοιχα οι λιγνιτικές μονάδες κάνουν προσφορές από 45 έως 53 ευρώ/MWh.

Για το 2016, οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου προβλέπεται να συνεχίσουν να παίρνουν μερίδιο αντίστοιχο με αυτό του δεύτερου εξαμήνου του 2015 από την πίτα στην ημερήσια αγορά ηλεκτρισμού. Η δυνατότητα των μονάδων συνδυασμένου κύκλου να είναι ανταγωνιστικές εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη των τιμών του πετρελαίου, που καθορίζουν το κόστος του αερίου.

Οι διεθνείς οίκοι αναμένουν σταθεροποίηση της τιμής του πετρελαίου προς τα μέσα του 2016, με πιθανότητα μιας μικρής ανόδου κατά το δεύτερο μισό του έτους. Αν οι προβλέψεις επαληθευτούν, οι μονάδες συνδυασμένου κύκλου θα συνεχίσουν να αγοράζουν το αέριο σε χαμηλές τιμές για το μεγαλύτερο μέρος του 2016, παραμένοντας ανταγωνιστικές σε σχέση με τις αντίστοιχες λιγνιτικές.

Οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, από την άλλη, αναμένεται να παραμείνουν για το πρώτο εξάμηνο του 2016 τουλάχιστον, οπότε οι εισαγωγές φθηνού ηλεκτρικού ρεύματος δεν θα ανατρέψουν το σκηνικό. Έτσι, η ανταγωνιστικότητα των μονάδων συνδυασμένου κύκλου στην ηλεκτρική αγορά θα τις κάνει κύρια κινητήρια δύναμη για την ανάκαμψη στην ελληνική αγορά αερίου.