ΣΚΗΝΙΚΟ 2004 και Σχεδίου Ανάν στήνουν για το Κυπριακό
Παρά το γεγονός ότι ο Ν. Αναστασιάδης έχει απορρίψει το ενδεχόμενο πραγματοποίησης πενταμερούς στο Νταβός της Ελβετίας, όπου θα βρίσκονται (εκτός των κ. Αναστασιάδη και Ακιντζί) και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, είναι προφανές ότι δημιουργείται σκηνικό 2004, όταν με αφετηρία το Νταβός μεθοδεύτηκε η επιβολή του Σχεδίου Ανάν και η παραπομπή του σε δημοψηφίσματα.
Ο Μ. Ακιντζί, σε συνέντευξη που έδωσε μαζί με τον Ν. Αναστασιάδη στο CNN Turk, επανέφερε την απειλή του «Barbaros» και των τουρκικών πολεμικών σκαφών σε περίπτωση που επιδιωχθεί η συνέχιση των ερευνών και του προγράμματος εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ, δηλώνοντας ότι καμιά εταιρεία δεν θα δείξει ενδιαφέρον εάν υπάρχει απειλή από πολεμικά σκάφη…
Ο Ν. Αναστασιάδης υπέκυψε για μια ακόμη φορά στις κενές περιεχομένου «συμβολικές» κινήσεις, όπως αυτή των κοινών ευχών με τον Ακιντζί στην τουρκική και στην ελληνική γλώσσα αντιστοίχως, κινήσεις που απλώς συντηρούν επικοινωνιακά το έκτρωμα που επιχειρεί να στήσει ο μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Με το επιχείρημα ότι δεν υπάρχει πρόοδος σε μείζονα θέματα, όπως το περιουσιακό, το εδαφικό και οι εγγυήσεις, ο μεσολαβητής επιχειρεί να δημιουργήσει «κέλυφος» αμοιβαίου οφέλους, το οποίο πιστεύει ότι θα απορροφήσει τους κραδασμούς από τα επιμέρους προβλήματα.
Επανειλημμένα το τελευταίο διάστημα επισημαίνεται από διάφορους παράγοντες ότι με τη λύση του Κυπριακού θα υπάρξει πρωτοφανής ανάπτυξη και εισροή κεφαλαίων και επενδύσεων, αλλά κανείς δεν εξηγεί πώς θα γίνει αυτή η οικονομική έκρηξη και από πού θα προσέλθουν τα κεφάλαια. Οι θεωρίες αυτές παραβλέπουν και αποσιωπούν εντελώς το τεράστιο κόστος της λύσης, που δεν αφορά μόνο τη δημιουργία υποδομών στο μελλοντικό τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο και στη βαθιά μεταρρύθμιση της οικονομίας του, ώστε να είναι συμβατή με την ομοσπονδία και την ΕΕ, ούτε μόνο στην ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου.
Αυτό που αποτελεί ανυπέρβλητο εμπόδιο είναι το κόστος της λύσης του περιουσιακού, καθώς δεν είναι σαφές από πού θα αντληθούν οι τεράστιοι πόροι για τις αποζημιώσεις. Με δεδομένο μάλιστα ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά περιορίζει όλο και περισσότερο τις περιουσίες που θα επιστραφούν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, πέραν του σοβαρότατου πολιτικού ζητήματος που εγείρεται, προκύπτει και ένα τεράστιο κενό χρηματοδότησης.
Αν και από τουρκικής πλευράς, όσο και από τον κ. Άιντα, έχουν διατυπωθεί «ιδέες» για χρηματοδότηση των αποζημιώσεων από τα έσοδα του φυσικού αερίου, κάθε τέτοια ιδέα αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για τους Ελληνοκύπριους και έτσι ο νορβηγός μεσολαβητής αφήνει να πλανάται μια ασαφής πρόταση για χρηματοδότηση της λύσης από δωρητές.
Σε αυτούς περιλαμβάνει την ΕΚΤ, το ΔΝΤ, τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, τις Βρυξέλλες, χωρίς όμως να υπάρχει καμιά σαφής δέσμευση από όλους αυτούς τους παράγοντες. Είναι επίσης σαφές ότι η ΕΚΤ δεν έχει δυνατότητες για τέτοια χρηματοδότηση, ούτε το ΔΝΤ θα είναι σε θέση να προσφέρει κάποιο σημαντικό ποσό (με δυσκολία ενέκρινε δάνειο 1 δισ. για την Ουκρανία), ενώ σε ό,τι αφορά τη Νορβηγία, η οποία λόγω και των τιμών του πετρελαίου έχει εισέλθει σε κρίση, το ποσό που θα μπορούσε να συνεισφέρει θα ήταν μονοψήφιος αριθμός εκατομμυρίων δολαρίων.
Υπενθυμίζεται ότι το 2004 είχε επιδιωχθεί να υπάρξει διάσκεψη δωρητών για τη χρηματοδότηση της λύσης, όταν η Λευκωσία είχε υπολογίσει το ποσό αυτό σε 11-14 δισ. δολάρια, με τον επίτροπο Γκ. Φερχόιγκεν να «κόβει» το ποσό αυτό σε 2 δισ. Όμως, ακόμη και έτσι, το ποσό που συγκεντρώθηκε έφτασε μόλις τα 500 εκατ. δολάρια, με τις ΗΠΑ να προσφέρουν τα 400 εκατ.…
Σε συνέντευξή τους στο CNN Turk, οι κ. Αναστασιάδης και Ακιντζί ρωτήθηκαν για τη χρηματοδότηση της λύσης, με τον Πρόεδρο της Κύπρου να αναφέρεται στο Ταμείο Αποζημιώσεων, ενώ έκανε λόγο για εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή άλλων τραπεζών σε αυτήν τη διαδικασία. Ο Μουσταφά Ακιντζί, στην ερώτηση «πού θα βρεθούν τα χρήματα για αποζημιώσεις», απάντησε ότι καταβάλλεται προσπάθεια από διάφορους διεθνείς παράγοντες προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ ανέβασε το κόστος της λύσης, συμφώνα με εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων, στα 25-30 δισ. δολάρια!
Όμως, στην ίδια συνέντευξη, ο κ. Ακιντζί τελικά δήλωσε ότι δεν συμφωνεί με τη λογική πρόταση των Ελληνοκυπρίων, να έχει, δηλαδή, τον πρώτο λόγο για τις περιουσίες ο νόμιμος ιδιόκτητης…
Ιδιαίτερα προβληματική όμως είναι και η προσπάθεια του Άιντα να προωθήσει, με τη στήριξη των Βρετανών (κάτι που επιβεβαιώθηκε, όπως φαίνεται, στην παρασυναγωγή που οργανώθηκε στο Λονδίνο με τη συμμετοχή και των Γερμανών και των Νορβηγών), μακρές μεταβατικές περιόδους για την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σε όλο το νησί με τρόπο που τελικά θα μετατρέπονται σε μόνιμες παρεκκλίσεις.
Ο κ. Άιντα επιχειρεί όμως να εξυπηρετήσει την Τουρκία και στο θέμα των εγγυήσεων και έτσι φαίνεται να προωθεί προς συζήτηση ένα πλαίσιο μεταβατικής αποδυνάμωσης και τελικά κατάργησής τους στο απώτερο μέλλον. Όμως αυτή η φόρμουλα ουσιαστικά θα προβλέπει την παραμονή των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων στο νησί και διατήρηση του επεμβατικού δικαιώματος της Τουρκίας, κάτι που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από Λευκωσία και Αθήνα, ακόμη κι αν η μεταβατική περίοδος είναι σχετικά μικρή.
Καθώς οι συνομιλίες έχουν αποτελματωθεί και στήνεται σκηνικό εγκλωβισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει ιδιαίτερη σημασία η διπλή παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, ο όποιος μέχρι τώρα είχε στηρίξει τον Ν. Αναστασιάδη στις συνομιλίες και αποτελούσε έτσι μια σημαντική ασπίδα στην κριτική που δεχόταν για τις διαπραγματευτικές υποχωρήσεις.
Ο κ. Χρυσόστομος διεμήνυσε ότι η Εκκλησία δεν πρόκειται να δεχθεί παραμονή εποίκων πλην αυτών που έχουν παντρευτεί και αυτό αποκλειστικά για ανθρωπιστικούς λόγους, δηλώνοντας ότι δεν πιστεύει ότι οδηγούμαστε σε λύση.
«Συνομιλούμε για Ομοσπονδία, αμφιβάλλω όμως αν θα καταλήξουμε σε Ομοσπονδία. Δυστυχώς, η πλευρά μας δεν βλέπει ότι στόχος της Τουρκίας ήταν να αλλάξει τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού στο νησί και ο στόχος αυτός δεν έχει εκλείψει».
Αλλά και στο χριστουγεννιάτικο μήνυμά του ο κ. Χρυσόστομος αναφέρει ότι είναι ξεκάθαρος ο στόχος της Τουρκίας για κατάκτηση και τουρκοποίηση ολόκληρης της Κύπρου, επισημαίνοντας ότι έχουν παρέλθει οι ψευδαισθήσεις για τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, ο οποίος, όπως αναφέρει, έχει αποβάλει το επικοινωνιακό του προσωπείο.
Επιπλέον είπε πως όσοι υποστηρίζουν ότι η πάροδος του χρόνου διαιωνίζει την κατοχή πρέπει να ξέρουν ότι είναι οι δικές μας υποχωρήσεις που οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα και τονίζει ότι χρειάζεται ένα αρραγές εσωτερικό μέτωπο, που θα διευκολύνει την πολιτική ηγεσία στην επιδίωξη μιας δίκαιης λύσης.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος