Κανένας υπουργός Οικονομικών δεν έχει αγαπήσει την Ελλάδα

Το κουβάρι μιας ζωής ξετυλίχτηκε μέσα σε δύο ώρες φιλικής κουβέντας. Με τον Σπύρο Φωκά να μου αποκαλύπτει πως στην έρημο Ουαρζαζάτ έπεισε τον Μάικλ Ντάγκλας να πάνε να δουν χορό της κοιλιάς και πως ο Σιλβέστερ Σταλόνε στο Ισραήλ κοιμόταν μόνο τρεις ώρες την ημέρα και τις άλλες γυμναζόταν με όργανα άθλησης που έφερε από την Αμερική με ειδικά ναυλωμένο αεροπλάνο!

Στα χέρια του παίρνει μια φωτογραφία με τη μάνα του – μια κυρία με λευκά ρούχα να τον κρατά από το χέρι και εκείνος, αγοράκι με κοντά παντελονάκια, να κάνει χαρούμενος τη βόλτα του στον δρόμο. Εκεί τα μάτια του θολώνουν. Μια βόλτα που ξεκίνησε από την Πάτρα για να συνεχιστεί στο πλατό του σκηνοθέτη Φραντσέκο Ρόσι στην Ιταλία, που τον ξεχώρισε μέσα σε εξακόσιους άνδρες λέγοντας: «Αυτός είναι»! Ίσως η πιο «λαμπερή» συνέντευξη για την έναρξη του νέου χρόνου, από έναν άνδρα που, όπως λέει στο «ΠΑΡΟΝ», δεν ντρόπιασε την πατρίδα, αν και εκείνη κάνει τα πάντα για να βουλιάξει την πιο ισχυρή βιομηχανία της: Τον πολιτισμό της.

***

// Κύριε Φωκά, είχατε ποτέ συνειδητοποιήσει τη γοητεία σας; Γιατί ο ιταλικός κινηματογράφος σας τίμησε δεόντως με πενήντα ταινίες και το Χόλιγουντ σας έβαλε να παίξετε δίπλα στον Μάικλ Ντάγκλας, την Καθλίν Τέρνερ, τον Σιλβέστερ Σταλόνε.

Η γενιά μου, τότε, έβγαλε αρκετούς αρρενωπούς άνδρες. Άρα δεν είχα ιδέα της γοητείας μου. Αλήθεια, πού είναι σήμερα ένας Δημήτρης Παπαμιχαήλ; Ένας Νίκος Κούρκουλος; Ένας Γιώργος Φούντας; Υπάρχει ένας Μάνος Κατράκης; Ένας Αλέκος Αλεξανδράκης; Έχει βγει από τότε πιο αριστοκρατικός άνδρας στο ελληνικό σινεμά; Αυτό ήταν για μένα πάντα ο κ. Αλεξανδράκης.

// Αξιοποίησε η χώρα μας τις επαφές σας στο εξωτερικό;

Όχι. Κανένα υπουργείο δεν έχει αγαπήσει την Ελλάδα. Αν την αγαπούσαν, οι υπουργοί Οικονομικών θα ήξεραν ότι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της. Εγώ μέσα από τον πολιτισμό προσπάθησα να διαφημίσω τη χώρα μου και χαίρομαι που δεν βρέθηκε κάποιος να μου πει: «Βρε Φωκά, την ντρόπιασες»!

// Πού γεννηθήκατε;

Είμαι Πατρινός. Γεννήθηκα στις 17 Αυγούστου και είμαι 78 ετών.

// Οι γονείς σας με τι ασχολούνταν;

Η μητέρα μου έκανε την πιο σπουδαία δουλειά. Φρόντιζε τον άνδρα της και τα δύο παιδιά της. Έμενα και τον αδερφό μου. Θεωρώ ότι σ’ αυτόν τον κόσμο θα έπρεπε να υπήρχε σχολείο γονέων. Το να είσαι μητέρα είναι δουλειά 24ωρη και μάλιστα πολύ σκληρή και ιερή. Αν δεν έκανα παιδιά στη ζωή μου, έγινε από επιλογή. Αν και πραγματοποίησα τρεις γάμους σε νεαρή ηλικία. Είχα συνείδηση όμως. Ήθελα να είμαι καλός πατέρας. Είχα και έναν πατέρα άρχοντα. Ταξιδιωτικός πράκτορας. Τότε έφευγαν μετανάστες για την Αμερική και από τον πατέρα μου βοηθήθηκαν χιλιάδες άνθρωποι.

// Τι θυμάστε από τον πατέρα σας;

Το έλεγε η καρδιά του. Μέχρι και παπά έκρυψε στο πατάρι του μπάνιου στην Πάτρα και τον είχε φυγαδεύσει στον εμφύλιο πόλεμο. Δεν μας έλειψε τίποτα στο σπίτι. Ο πατέρας μου, ο Μιχάλης μου, ποτέ μα ποτέ δεν μου είπε τι δουλειά να κάνω. Είχε εναν φίλο ηθοποιό που τον εκτιμούσε και όταν του είπε εκείνος ότι ο γιος του έχει ταλέντο στην υποκριτική, μου έδωσε την ευχή του.

// Σας θαύμαζε;

Με καμάρωνε για την πορεία μου στον κινηματογράφο, αν και η μητέρα μου, η Βασιλική μου, ταξίδευε στο εξωτερικό για να ‘ρθει να με δει. Δεν έχανε ταινία. Την έβλεπε και δέκα φορές. Όταν ήμουν στο ζενίθ της καριέρας μου, στην Ιταλία, και δεν πρόλαβα να ‘ρθω στην κηδεία του πατέρα μου, του Μιχάλη, έγινε κομμάτια η καρδιά μου. Η μάνα μου, με το που πέθανε ο πατέρας μου, ύστερα από δύο χρόνια έφυγε και αυτή. Πήγε να τον συναντήσει. Μεγάλος έρωτας.

// Όμως, ο Θεός σας έδωσε παιδί με έναν άλλον τρόπο…

Στον τέταρτο γάμο μου λοιπόν ευτύχησα και ο Θεός μου έφερε μια έτοιμη κόρη. Μια κούκλα, πολυτάλαντη. Την Κωνσταντίνα μου. Της έδωσα και το επώνυμό μου λόγω της μεγάλης αγάπης που της τρέφω, η οποία προέρχεται από τα συναισθήματα που νιώθω για την τέταρτη σύζυγό μου, την όμορφη μου Λίλιαν, που είναι σπουδαίος άνθρωπος και εξαιρετική ηθοποιός. Και είναι τέτοια συναισθήματα που μέρα με την ημέρα μεγαλώνουν, εδώ και οκτώ χρόνια, από τότε που γνωριστήκαμε πατώντας το ίδιο σανίδι σε μια θεατρική παράσταση.

// Πώς γίνατε ηθοποιός;

Δεν είχα ποτέ το ψώνιο να γίνω ηθοποιός. Αλλά, όπως σας είπα, ο πατέρας μου είχε έναν καρδιακό φίλο ηθοποιό που με πήγε στον σκηνοθέτη Ανδρέα Λαμπρινό. Με τον Ανδρέα έκανα την πρώτη μου ταινία και ήμουν παλικαράκι. Ο πατέρας μου με ρώτησε: «Το γουστάρεις αυτό που θα κάνεις ή από υποχρέωση θα πας;» Του λέω: «Το θέλω πατέρα». «Άντε, πήγαινε», μου απάντησε.

// Η πρώτη ταινία σας ποια ήταν;

Το «Ματωμένο Ηλιοβασίλεμα», μια ταινία-ποίημα του Ανδρέα Λαμπρινού. Αυτή η ταινία με πήγε στις Κάννες το 1959. Στη Γαλλία καθίσαμε μαζί μ’ έναν άλλο ωραίο έλληνα ηθοποιό, τον Κώστα Κακκαβά, τρεις μήνες. Κάναμε ντόλτσε βίτα. Από τις Κάννες γυρίζω στη Ρώμη. Στην Αθήνα, η φοβερή Κούλα Παπαγεωργίου, η εκδότρια του περιοδικού «Θησαυρός», δίνει κάποιες φωτογραφίες μου με φόντο τη θάλασσα σε μια φίλη της, τη Μάνια, που εργαζόταν στο μεγαλύτερο σινεμά του κόσμου, το ιταλικό. Πολλά στη ζωή μου έγιναν και από τύχη.

// Πήγατε σε ατζέντηδες στην Ιταλία;

Στο εξωτερικό, δουλειά χωρίς ατζέντη δεν γίνεται. Πηγαίνω να δω τον ατζέντη μου στην Ιταλία και αυτός μένει στήλη άλατος. Παίρνει τηλέφωνο τον πατριάρχη του ιταλικού σινεμά, τον σκηνοθέτη Φραντσέσκο Ρόσι. Ο ατζέντης του λέει: «Σου φέρνω ένα φαινόμενο». Πάμε να δούμε τον Ρόσι στην ταινία που γύριζε και αυτός σταματά το πλάνο και λέει: «Αυτός είναι! Έλα εδώ, ρε παιδί μου, σ’ έψαχνα ανάμεσα σε εξακόσιους άνδρες». Τόσους είχε δει. Ο διευθυντής παραγωγής με πήρε από κοντά και μου είπε: «Να είσαι καλά, αγόρι μου. Μου έβγαλε την ψυχή». Έμαθα τα ιταλικά τάχιστα σαν μητρική μου γλώσσα. Κάναμε μαζί την ταινία «Ο θάνατος ενός φίλου».

// Πήγε καλά η ταινία;

Η ταινία αυτή χαρακτηρίστηκε ανήθικη. Λογοκρίθηκε. Ο παραγωγός έκανε επίτηδες μια προβολή και κάλεσε όλη την Ευρώπη. Τελειώνει η προβολή και με χτυπάει ο Μικελάντζελο Αντονιόνι στον ώμο και μου λέει «Molto bravo». Μετά ήρθε ο Φεντερίκο Φελίνι, ο Τζοακίνο Ροσελίνι και άρχισαν να τρέμουν τα πόδια μου. Σηκώθηκα και έφυγα από το άγχος. Δεν ήμουν και ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι.

// Πόσα χρόνια καθίσατε στην Ιταλία;

Δεκαπέντε χρόνια και έκανα πενήντα ταινίες. Μεγάλη επιτυχία έκανα και στην ταινία «Ο Ρόκκο και τα αδέρφια του», του Λουκίνο Βισκόντι, με την Κατίνα Παξινού, την Κλαούντια Καρντινάλε και τον Αλέν Ντελόν.

// Πώς φτάσατε στο Χόλιγουντ;

Από έναν ατζέντη στο Λονδίνο. Έψαχναν έναν ηθοποιό να υποδυθεί έναν ηγέτη τύπου Καντάφι για την ταινία «Το διαμάντι του Νείλου», το 1985. O Mάικλ Ντάγκλας ήταν στο Μαρόκο και έδωσε εντολή να πάω τον δω εκεί. Έβγαλα το εισιτήριο και πέταξα στο Μαρακές. Με το που συναντηθήκαμε γίναμε κολλητοί. Μας άρεσε και στους δύο το μπάσκετ και μιλούσαμε για ώρες. Το βράδυ του λέω «θα βγω έξω». Με ρωτάει: «Πού θα πας; Με εμπιστεύεσαι;», του απαντάω. Κουνάει θετικά το κεφάλι του. Τον πάω σε οριεντάλ μαγαζί με μπελιντάνσερ χορεύτριες, στην έρημο Ουαρζαζάτ, κεράσματα, χαμός. Τον λατρεύω τον Μάικλ. Επικοινωνούμε συχνά.

// Ζήσατε μ’ αυτήν την ταινία την απόλυτη επιτυχία;

Ναι. Ήταν η καλύτερη οικονομική αμοιβή μου και φυσικά παίρνω ακόμη δικαιώματα από αυτήν. Αλλά φυσικά δεν μπορώ να ξεχάσω και την ταινία με τον Σιλβέστερ Σταλόνε, «Ράμπο 3», το 1988. Η ταινία γυρίστηκε στο Ισραήλ.

Δεν μπορούσαμε να πάμε στο Αφγανιστάν.

// Τι άνθρωπος είναι ο Σιλβέστερ Σταλόνε;

Ο Σταλόνε με είχε αφήσει άφωνο. Είχε φέρει από την Αμερική ένα αεροπλάνο με όργανα γυμναστικής. Ποιο γυμναστήριο στην Ελλάδα έχει τα περισσότερα όργανα γυμναστικής; Ε, δεν συγκρίνεται με αυτά που ήρθαν από την Αμερική και εγκαταστάθηκαν σε κτίριο για χάρη του. Ο άνθρωπος κοιμόταν τρεις ώρες την ημέρα. Τις υπόλοιπες εργαζόταν. Μιλάμε για φαινόμενο. Η σχέση σας ήταν τυπική και εξελίχθηκε σε σχέση εκτίμησης. Ο Σταλόνε είχε συνεργαστεί με έναν ξένο αιγύπτιο ηθοποιό, με τον οποίο δεν τα πήγαιναν καλά. Έτσι ήταν προκατειλημμένος αρνητικά και για εμένα. Τον πιάνω λοιπόν και του λέω: «Εγώ είμαι ο Σπύρος Φωκάς. Μην τα μπερδεύεις». Αυτό ήταν. Δουλέψαμε άψογα.

// Στην Αμερική, στο Χόλιγουντ, πόσα χρόνια μείνατε;

Δέκα. Αλλά δεν μου άρεσε η νοοτροπία τους, η μανία τους με την κατανάλωση, το ότι δεν έχουν πραγματικούς φίλους και τρέχουν σε ψυχολόγους και ότι έχουν την ιδέα ότι είναι το πιο ευλογημένο κράτος στον κόσμο. Η αυτοκρατορία. Κατά τα άλλα είναι επαγγελματίες. Στον τομέα που εγώ δραστηριοποιούμαι είναι άψογοι. Οι Αμερικανοί είναι αξιοκρατικοί. Αν δεν είσαι καλός, έφυγες. Νομίζω ότι είμαι από τους ελάχιστους ηθοποιούς που είχα δουλειά στην Αμερική και έφυγα. Ήμουν πολύ σοβαρός στα επαγγελματικά μου και τους άρεσε αυτό.

Ούτε πάρτι σε βίλες, ούτε ναρκωτικά, ούτε σεξ, ούτε σκάνδαλα. Δεν κυνήγησα τίποτα από αυτά, γιατί πάντα ήμουν παντρεμένος. Ήταν ενάντια στις αρχές μου και στις αξίες μου.

// Πώς αποφασίσατε να γυρίσετε στην πατρίδα;

Η πατρίδα είναι πατρίδα. Οι ρίζες δεν ξεχνιούνται. Ερχόμουν, αλλά δεν μπορούσα συχνά. Πολλοί μ’ είπανε τρελό και ηλίθιο που γύρισα στην Ελλάδα πριν από εννέα χρόνια. Αλλά στα προσωπικά μου βγήκε σε καλό. Μου είχαν λείψει και οι δικοί μου άνθρωποι. Ήμασταν αγαπημένοι με τον αδερφό μου, τον Ντένι αλλά πέθανε νωρίς.