Η Μόσχα έτοιμη να παίξει το «κουρδικό χαρτί»
Σε ένα όλο και πιο περίπλοκο σκηνικό στη Μέση Ανατολή, η Ρωσία εμφανίζεται έτοιμη να παίξει -έστω και προσεκτικά- το «κουρδικό χαρτί» προκειμένου να πλήξει την Τουρκία στην «ανοικτή πληγή» της, οι Κούρδοι της Συρίας έχουν τριπλασιάσει τα εδάφη που ελέγχουν απωθώντας με την κάλυψη των ρωσικών βομβαρδισμών το ISIS, ενώ στο Βόρειο Ιράκ ο Μπαρζανί έδωσε εντολή για την προετοιμασία και την εξέταση όλων των παραμέτρων για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την απόσχιση και κήρυξη ανεξαρτησίας του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Η Άγκυρα έχει βρεθεί σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση καθώς πλέον, παρά τα ανοίγματα στον Μπαρζανί, ο οποίος έχει εχθρικές σχέσεις με το PKK, γνωρίζει ότι η δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στο Ιράκ θα συμπαρασύρει σταδιακά και την κουρδική οντότητα στη Συρία, δημιουργώντας τελικά έναν σαρωτικό κουρδικό αλυτρωτισμό που θα στραφεί τελικά σε όλη τη Νοτιοανατολική Τουρκία. Ο έμπειρος σε ανατολίτικα παζάρια Μπαρζανί στρέφεται προς την Τουρκία για να εξάγει το πετρέλαιο της Αυτόνομης Κουρδικής Περιοχής (KRG) αλλά και για τον περιορισμό του PKK, αυτονομούμενος έτσι από τη Βαγδάτη, ενώ την ίδια στιγμή η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να συμβάλει στο εγχείρημά του με την ελπίδα ότι θα υπάρξει αντίπαλο δέος στο PKK…
Μετά την απερίσκεπτη ενέργεια της κατάρριψης του ρωσικού μαχητικού, η Άγκυρα βρέθηκε αποκλεισμένη από τη Συρία, ενώ -όπως όλα δείχνουν- πολύ σύντομα η απαγόρευση πτήσεων, που έχει επιβληθεί στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία από τους ρωσικούς S-400, θα επεκταθεί και στο Ιράκ με αίτημα μάλιστα της Βαγδάτης.
Έτσι, πλέον, η Άγκυρα παρακολουθεί, ανήμπορη να αντιδράσει, την προέλαση των Κούρδων της Συρίας του YPG (ένοπλες ομάδες του PYD – οργάνωσης που συνδέεται ευθέως με το ΠΚΚ). Οι δυνάμεις του YPG ενισχύονται και από τις δυτικές δυνάμεις αλλά και από τη Μόσχα και η Τουρκία επανειλημμένα έχει δηλώσει ότι μέρος του οπλισμού κατευθύνεται τελικά στο PKK.
Στόχος των δυνάμεων του YPG είναι η ένωση των κουρδικών θυλάκων της Βόρειας Συρίας, με το πέρασμα των δυνάμεων δυτικά του Ευφράτη για την κατάληψη μιας ζώνης περίπου 90 χιλιομέτρων, που θα ενώσει το καντόνι Αφρίν με το υπόλοιπο Συριακό Κουρδιστάν, οπότε σχεδόν όλα τα τουρκοσυριακά σύνορα θα ελέγχονται από το εχθρικό για την Άγκυρα YPG (το έχει κηρύξει τρομοκρατική οργάνωση).
Αυτή η εξέλιξη είναι ευθεία πρόκληση για την Άγκυρα, η οποία έχει προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε κουρδική κίνηση δυτικά του Ευφράτη αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για την Τουρκία και θα προκαλέσει την επέμβασή της.
Όμως, πλέον, για την Άγκυρα το κουρδικό ζήτημα έχει ανάψει στο εσωτερικό της. Ο Ερντογάν, ανεξέλεγκτος πλέον μετά τη νίκη του κόμματός του στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, δείχνει αποφασισμένος να τελειώσει με το Κουρδικό επιστρατεύοντας τις παλιές μεθόδους του κεμαλικού κράτους: Τη βίαιη καταστολή.
Αδυνατώντας να παρέμβει στο εσωτερικό της Συρίας και με τις επιχειρήσεις εναντίον του PKK στο ιρακινό έδαφος να γίνονται όλο και πιο παράτολμες, η Άγκυρα ξεκίνησε μια πρωτοφανή επιχείρηση καταστολής του PKK και του κουρδικού κινήματος με επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας και στρατιωτικού νόμου σε πολλές νοτιοανατολικές επαρχίες, όπου ακόμη και τεθωρακισμένα παίρνουν μέρος στην επιχείρηση-«σκούπα» εναντίον των κούρδων μαχητών.
Κλείνοντας με αυτόν τον τρόπο τη διαδικασία της ειρηνικής επίλυσης, που ο ίδιος ο Ερντογάν είχε ξεκινήσει, είναι προφανές ότι για μια ακόμη φορά ο τούρκος ηγέτης παίζει κορώνα-γράμματα την τύχη της χώρας του προκειμένου να επιτύχει τους δικούς του στόχους. Έτσι ωθεί το κουρδικό κόμμα, το οποίο του στέρησε την ενισχυμένη πλειοψηφία, σε αντίδραση, που θα του δώσει την ευκαιρία -με το απολύτως ελεγχόμενο από τον ίδιο κράτος- να το θέσει εκτός νόμου.
Ο ηγέτης του φιλοκουρδικού κόμματος HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς, σε συνέντευξή του στο Ντιγιαρμπακίρ, δήλωσε ότι ο αγώνας για την αυτονομία είναι ο δρόμος για την αντίσταση στη δικτατορία που έχει επιβληθεί από την τουρκική κυβέρνηση.
Οι δηλώσεις του αυτές βρίσκονται στο μικροσκόπιο της ελεγχόμενης από τον Ερντογάν τουρκικής δικαιοσύνης και μπορεί, εφόσον ασκηθεί δίωξη, ο Ντεμιρτάς αλλά και το κόμμα του να κινδυνεύσουν με αποβολή από την Εθνοσυνέλευση, όπου σε ενδεχόμενη επανάληψη των εκλογών σε περιφέρειες που θα μείνουν κενές, το πιθανότερο είναι αυτές να καταλήξουν στο κόμμα του, το ΑΚΡ.
Ο Ντεμιρτάς όμως προχώρησε σε μια κίνηση που το τουρκικό καθεστώς δύσκολα θα του συγχωρήσει. Την Τετάρτη μετέβη στη Μόσχα και είχε συνομιλίες με τον Σεργκέι Λαβρόφ, σε μια συνολική ανασκόπηση της κατάστασης στη Νοτιοανατολική Τουρκία και κυρίως στη Συρία, όπου το κουρδικό στοιχείο, με το οποίο συνδέεται το HDP, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο.
Η Ρωσία παραδοσιακά διατηρεί καλές σχέσεις με τους Κούρδους και το PKK, το οποίο διατηρούσε γραφεία στη Μόσχα, ενώ τώρα -όπως έγινε γνωστό- και το HDP θα ανοίξει γραφεία στη ρωσική πρωτεύουσα.
Παρά τις προσπάθειες κατευθυνόμενων διαρροών από την Άγκυρα ότι ο Ντεμιρτάς μεταφέρει το αίτημα των Κούρδων της Συρίας (και του ΠΚΚ) για ενίσχυση με ρωσικό εξοπλισμό, έγινε απολύτως σαφές ότι ο ηγέτης του HDP θα αποφύγει μια τέτοια παγίδα. Εξάλλου οι Ρώσοι έχουν πλήρη εικόνα των αναγκών που υπάρχουν από πλευράς εξοπλισμού για τις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία.
Η πλήρης αποσάθρωση ενός μοντέλου χάραξης συνόρων, που για έναν αιώνα επιβίωσε στη Μέση Ανατολή, δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις για όλες τις χώρες της περιοχής. Κυρίως όμως το άνοιγμα του κουρδικού ζητήματος αποτελεί μείζονα απειλή για την Τουρκία. Και είναι προφανές ότι παρά την οργή του κ. Ερντογάν το κουρδικό ζήτημα δεν λύνεται με τη βίαιη καταστολή και την επιβολή στρατιωτικού νόμου στις κουρδικές περιοχές…
Η κουρδική «βόμβα» έχει ήδη ενεργοποιηθεί…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος