Με τη βελόνα του διαβήτη

Η πατρίδα και η Ευρώπη βρέθηκαν και άλλοτε στη δίνη σύνθετων καταστάσεων και περιπετειών. Κατάφεραν να βγουν με πίστη σε αξίες, με ραχοκοκαλιά τις πολιτικές αξιοπρέπειας, κοινωνικών ιεραρχήσεων και πολιτισμού, με εμπνευσμένους ανθρώπους.

Δυστυχώς αποτελούμε ακραίο υπόδειγμα περιδίνησης, χωρίς όραμα, σε μια Ευρώπη που παίζει με την πολιτική διαχείριση (και δεν συνιστά πάντα πολιτική) το έργο «νικητές και ηττημένοι» με χώρες και αγορές.

Μια αναδρομή στον τελευταίο χρόνο, στα Μνημόνια, την ανεργία, τις συντάξεις, το αγροτικό εισόδημα ή τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, τη μετανάστευση των νέων επιστημόνων, την πρώτη κατοικία και τα δάνεια, την παιδεία, την υγεία, το κόστος ζωής, τον προϋπολογισμό, τις εκλογές, τις αντιπαραθέσεις, διαπιστώνει την κυλιόμενη αφασία και καλποκαπηλεία, την αποκοπή από την εποικοδομητική αναμέτρηση κυβέρνησης και αντιπολίτευσης υπέρ της χώρας. Αυτό ζούμε τις τελευταίες εβδομάδες και πάλι και εκτιμάται ότι θα ενταθεί στο πρώτο τρίμηνο του νέου χρόνου.

Η δημόσια σφαίρα, οι πολιτικές και κοινωνικές σχέσεις, οι αντιθέσεις κατατάσσονται σε νόθο μοντέλο. Είναι μια λάβα που άλλοτε ρέει και άλλοτε στερεοποιείται, δηλαδή ένα άγονο έδαφος, σε κάθε εκδοχή.

Η εργαλειοποίηση του κράτους και των θεσμών για την προώθηση κομματικών σκοπών είναι το προϊόν ενός ανολοκλήρωτου καπιταλισμού. Αντικατοπτρίζει την ανεπάρκεια των συντηρητικών, φιλελεύθερων, σοσιαλδημοκρατών, αριστερών, κεντρώων, δεξιών, να κατανοήσουν τη φύση και τον χαρακτήρα των προβλημάτων. Το τοπίο αυτό επιδεινώνουν οι νεοφιλελεύθερες νόρμες της «τρόικας», όπου επικάθονται ως ηφαιστειακή τέφρα.

Η κυκλική πολιτική αναποτελεσματικότητα και αναπαραγωγή της κρίσης μας φέρνουν μπροστά σε ακόμη πιο διαλυτικά δεδομένα. Το δέσιμο υγιούς σπονδυλικής στήλης στην κοινωνία και τη χώρα απαιτεί ουσιαστικές πολιτικές προοπτικής.

Θεμελιώδες ζήτημα είναι μια σύγχρονη, ικανή, παραγωγική διακυβέρνηση. Από τη μίξη του χυλού επιτηδείων διαχειριστών της εξουσίας, ειδικών χωρίς ειδικότητα, λόμπι, παρασιτικών δυνάμεων πρέπει να επιτύχουμε κυβερνησιμότητα με:

1. Σαφή οριοθέτηση της αρμοδιότητας και ευθύνης λήψης αποφάσεων ανάμεσα στην πολιτική και την τεχνοκρατία, στην κυβέρνηση και τη δημόσια διοίκηση για την εφαρμογή.

2. Συγκέντρωση και αποκέντρωση αρμοδιοτήτων με τρόπο που να συγκροτούν ανοιχτά συστήματα διακυβέρνησης αντί για κλειστά κυκλώματα εξουσίας, που δημιουργούν παραγωγικά και υπεύθυνα υποκείμενα.

Έτσι προάγεται η διαφάνεια και η ιδιότητα του πολίτη με συνείδηση των περίπλοκων και δύσκολων καταστάσεων. Κυριαρχεί το στοιχείο της ανόδου, το πρόταγμα της δικαιοσύνης, της ανάπτυξης, της καινοτομίας. Επέρχεται η αποκόλληση του πολίτη από τη φαντασίωση για λύτρωση με μαγικό τρόπο και αντιμετωπίζονται και τα φασιστικά μορφώματα.

Εκτός από νέα συστήματα, θεσμούς και μεθόδους, απαιτείται και πανοραμική οπτική. Εδώ είναι και η πρόκληση της συνταγματικής αναθεώρησης με ιστορική αξία.

Από τη μελαγχολία για την κατάσταση να τολμήσουμε τη φυγή, με οδηγό τα λόγια του ποιητή – συγγραφέα Fernando Pessoa: «Όλα αξίζουν τον κόπο, αν η ψυχή δεν είναι μικρή»!

*Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ