Κρεμλίνο κατά Σουνιτών

Το Ριάντ δουλεύει για δεκαετίες προς αυτόν τον σκοπό, ενώ η Άγκυρα μπήκε στο παιχνίδι πολύ πιο πρόσφατα, όταν σε συνεργασία με την, εξίσου αμετροεπή, τότε ηγεσία του Κατάρ είδαν στην αραβική άνοιξη την ευκαιρία να αμφισβητήσουν την ηγεμονία των Σαουδαράβων. Προχώρησαν, λοιπόν, σε μια κατά πολύ επιθετικότερη πολιτική, τόσο απέναντι στα κοσμικά αραβικά καθεστώτα, όσο και απέναντι στη Δύση, ενισχύοντας σε όλη τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή τους πιο ακραίους ισλαμιστές.

Ιδιαίτερα στη Συρία, η Τουρκία εργάστηκε και μαζί και κόντρα στο Ριάντ. Από τη μια μεριά, λειτούργησε σαν διάδρομος, επιτρέποντας στους Σαουδάραβες και στις ισλαμιστικές οργανώσεις που ενίσχυαν, να χρησιμοποιούν το έδαφος και το τραπεζικό της σύστημα, και από την άλλη έπαιξε το δικό της παιχνίδι, δημιουργώντας αντάρτικες ομάδες που ανταγωνίζονταν τους εκλεκτούς του Ριάντ. Την ίδια ώρα που το σύνολο των δυτικών συμμάχων της, ήδη από το 2013 επισταμένα, της ζητούσαν να ελέγξει και να σφραγίσει για τους τζιχαντιστές τα σύνορά της. Αυτό, λοιπόν, που δεν κατάφεραν να πείσουν την Τουρκία να κάνει οι δυτικοί, επιθυμεί τώρα το Κρεμλίνο να της το επιβάλλει.

Οι Ρώσοι «κλειδώνουν» τη Βορειοδυτική Συρία

Κατά τα πρότυπα της Ιερής Συμμαχίας του Μέτερνιχ, κύριος στόχος των πολιτικών του Κρεμλίνου είναι η σταθεροποίηση και η διατήρηση του στάτους κβο. Στη Συρία, οι Ρώσοι έχουν αποφασίσει ότι μόνο αν ελαχιστοποιηθεί ο στρατηγικός χώρος κινήσεων της Τουρκίας θα μπει τέλος στη σύρραξη.

Μήλον της Έριδος είναι ο έλεγχος της περιοχής δυτικά του Ευφράτη, στη Βορειοδυτική Συρία. Οι Τούρκοι φιλοδοξούσαν πάντα να την ελέγξουν προκειμένου να κρατήσουν ανοικτό τον διάδρομο επικοινωνίας με τις ισλαμιστικές ένοπλες ομάδες, αλλά και τους δρόμους μεταφοράς του πετρελαίου των τζιχαντιστών. Επιπλέον, ύψιστη στρατηγική προτεραιότητα είναι να εμποδίσουν τους Κούρδους να καταλάβουν την περιοχή και να δημιουργήσουν μια ενιαία γεωγραφική αυτόνομη περιοχή. Καθώς, όμως, δεν ήταν ποτέ διατεθειμένοι να πληρώσουν τα κόστη που μια ένοπλη στρατιωτική επιχείρηση θα είχε, πίεζαν ασφυκτικά Αμερικανούς και Ευρωπαίους να εγκαθιδρύσουν την περίφημη «ουδέτερη ζώνη» και τη συνακόλουθη ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Οι Ρώσοι, από την πρώτη στιγμή της ενεργότερης ανάμειξής τους, στήριξαν καταλυτικά τις επιχειρήσεις του συριακού κυβερνητικού στρατού για την ανακατάληψη της περιοχής από τις ισλαμιστικές και τζιχαντιστικές ομάδες που την κατέχουν. Στόχος τους: Να σφραγίσουν οι ίδιοι το τουρκοσυριακό σύνορο, κόβοντας μαχαίρι την τροφοδοσία των ανταρτών, που οι Τούρκοι και οι Σαουδάραβες υποστηρίζουν, σταματώντας άμεσα τη διακίνηση και εμπορία του πετρελαίου των τζιχαντιστών. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερα πιθανό είναι να στηρίξουν την κατάληψη σημαντικού μέρους των εδαφών αυτών από τους Κούρδους.

Οι Τούρκοι αντεπιτίθενται στο… Ιράκ!

Την ίδια ώρα, η Άγκυρα, επιδιώκοντας να μη μείνει εκτός παιχνιδιού, «αντεπιτίθεται» στη Μοσούλη. Έχοντας παράδοση στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή, καθώς ο τουρκικός στρατός εδώ και δεκαετίες κάνει επιδρομές στο Βόρειο Ιράκ κυνηγώντας το PKK, η Άγκυρα στην αρχή της εβδομάδας έστειλε εκατοντάδες στρατιώτες συνοδευόμενους από βαριά άρματα μάχης στην περιοχή παραβιάζοντας κάθε έννοια εδαφικής κυριαρχίας της Βαγδάτης. Η ιρακινή κυβέρνηση απείλησε θεούς και δαίμονες μιλώντας ανοικτά για στρατιωτική σύρραξη, ο Ερντογάν επέμεινε ότι η Τουρκία δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο να αποχωρήσει (ισχυριζόμενος ότι οι τουρκικές δυνάμεις βρέθηκαν στη Μοσούλη, στο πλαίσιο συμφωνίας για την εκπαίδευση του ιρακινού στρατού), οι Αμερικανοί άδειασαν τους Τούρκους και τους επέβαλαν να συνομιλήσουν με τη Βαγδάτη και οι Ρώσοι έφεραν το ζήτημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ζητώντας την καταδίκη της Τουρκίας. Ως κατάληξη, την Παρασκευή, οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν ότι οι δυνάμεις τους στη Μοσούλη θα «αναδιοργανωθούν» κατά τις επιθυμίες της ιρακινής κυβέρνησης.

Μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους, η μεταφορά στη Συρία των ρωσικών πυραύλων S400 και οι επιχειρήσεις της ρωσικής Αεροπορίας έχουν μειώσει καταλυτικά τα τουρκικά περιθώρια κινήσεων. Οι Ρώσοι καταδιώκουν τους τουρκμένους σύμμαχους της Άγκυρας και βομβαρδίζουν κάθε φορτηγό που μεταφέρει εφόδια, υλικό και ανθρώπινο δυναμικό, από την Τουρκία προς τη Συρία. Επιπλέον κάθε σκέψη για δημιουργία ουδέτερης ζώνης και ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, ή για την όποια «επέμβαση» του τουρκικού στρατού έχει μπει για τα καλά στο χρονοντούλαπο.

Η σώφρων ηγεσία της Άγκυρας, όμως, αντί να μαζευτεί, καθώς τα ρίσκα ανεβαίνουν, προσπαθεί να παίξει το ίδιο παιχνίδι στο Ιράκ. Εκεί, όπου θεωρεί ότι της είναι ευκολότερο, εισβάλει, στην ουσία στρατιωτικά, προκειμένου να καθορίσει τις μελλοντικές εξελίξεις. Οι Τούρκοι στο Ιράκ έχουν τρεις στόχους: Καταρχήν, να ενισχύσουν τους Σουνίτες εις βάρος της σιιτικής πλειοψηφίας που στηρίζεται από το Ιράν και τη Ρωσία. Επιπλέον, να περιορίσουν τον χώρο δράσης των Κούρδων, και ιδιαίτερα του PKK. Τέλος, να βεβαιωθούν ότι, καθώς αναμένεται τους επόμενους μήνες η απελευθέρωση της Μοσούλης από τους τζιχαντιστές, θα είναι η Άγκυρα που θα ελέγξει το μελλοντικό στάτους της πλούσιας σε πετρέλαια περιοχής. Οι Τούρκοι, λοιπόν, προωθούν τη συνεργασία της κουρδικής ηγεσίας του Βόρειου Ιράκ (που εδώ και δεκαετίες συγκρούεται και ανταγωνίζεται με το ΡΚΚ) και των σουνιτικών αραβικών ανταρτικών δυνάμεων, προκειμένου να μπουν τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας αυτόνομης σουνιτικής περιοχής στο ομοσπονδιακό Ιράκ, φυσικά υπό άμεση τουρκική επιρροή. Με έναν σμπάρο, δηλαδή, και να αποκλείσουν την ενοποίηση των κουρδικών περιοχών σε Συρία και Ιράκ και να κερδίσουν σημαντικό κομμάτι της πίτας από τα πετρέλαια και να αναστήσουν τις νεοοθωμανικές τους ονειρώξεις. Πάνω-κάτω ό,τι προσπάθησαν και στη Συρία, αποτυγχάνοντας τραγικά.

Η οικονομική σύγκρουση Κρεμλίνου – Ριάντ

Την ίδια ώρα διεξάγεται ένας διεθνής οικονομικός πόλεμος, ανάμεσα στους Ρώσους και τους Σαουδάραβες, για τον έλεγχο των αγορών σε Ευρώπη και Κίνα. Οι Σαουδάραβες, υπό την ηγεσία του νέου βασιλιά τους και την καταλυτική επιρροή που ασκεί ο νεαρός γιός του και υπουργός Άμυνας, ασκούν μια πολύ επιθετικότερη εμπορική και εξωτερική πολιτική. Μπαίνουν, λοιπόν, ρίχνοντας δραματικά τις τιμές, σε αγορές όπου δεν είχαν ποτέ παρουσία και παραδοσιακά επικρατούσαν οι Ρώσοι (όπως η Σουηδία και η Πολωνία) και ταυτόχρονα, ανταγωνίζονται σκληρά με τη «ρωσική αρκούδα» για τις αγορές της Ανατολής. Και ενώ η σαουδαραβική στρατηγική, που στόχο είχε με την κάθετη πτώση των τιμών να «τελειώσει» την αμερικανική παραγωγή φυσικού αερίου από σχιστόλιθο και να καταγάγει σκληρό πλήγμα στους Ρώσους, έχει αποτύχει δραματικά, το Κρεμλίνο απορρίπτει κάθε κουβέντα για περιορισμούς στην παραγωγή. Και συνεχίζει να πλημμυρίζει την ήδη κορεσμένη διεθνή αγορά με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριό του.

Τελευταίο, ίσως, επεισόδιο του έντονου αυτού ανταγωνισμού οι δηλώσεις του γερμανού αντικαγκελάριου Γκάμπριελ, για τη στήριξη του διεθνούς εξτρεμισμού από τους Σαουδάραβες. Μην ξεχνάμε ότι οι γερμανοί σοσιαλδημοκράτες είναι παραδοσιακά περισσότερο θετικοί στις ρωσικές απόψεις. Ήταν, εξάλλου, ένας σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, που προχώρησε το project του Nord Stream, παρακάμπτοντας το ουκρανικό έδαφος στην προμήθεια φυσικού αερίου (και στη συνέχεια προσλήφθηκε ως ανώτατο στέλεχος από την εταιρεία). Και αυτή τη στιγμή είναι ιδιαίτερα έντονες οι πιέσεις που ασκούν στο Βερολίνο ισχυρά γερμανικά και ρωσικά λόμπι για το Nord Stream 2. Όπου, πλέον, όλη η προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη θα περάσει από Βορρά. Και όλοι οι υπόλοιποι θα τρέχουν να προλάβουν…