Η Τριμερής Συνάντηση Κορυφής Ελλάδος, Αιγύπτου, Κύπρου
Οι αιτίες της ρήξεως των σχέσεων της Τουρκίας με τις δύο αυτές πολύ σημαντικές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου έχουν κατά βάθος την ίδια ρίζα, παρά τους φαινομενικά πολύ διαφορετικούς λόγους. Η ρήξη με το Ισραήλ δεν προήλθε, ασφαλώς, από το γνωστό επεισόδιο του «Μαβί Μαρμαρά», που επεχείρησε να διασπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας και να φέρει ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστινίους. Η ανθρωπιστική οργάνωση που είχε αναλάβει την επιχείρηση αυτή ενεργούσε σε συνεργασία με την Τουρκική ΜΙΤ. Είναι η ίδια που βομβαρδίσθηκε στη Συρία από τη Ρωσική Αεροπορία, γιατί μετέφερε εφόδια στους Τουρκμένους Ισλαμιστές της ΒΔ Συρίας. Η ίδια εμφανίσθηκε στη Λέσβο για να έρθει δήθεν αρωγός σε πρόσφυγες και λαθρομετανάστες, που στέλνει στο Αιγαίο η Άγκυρα.
Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο η Τουρκία του Ερντογάν απεφάσισε τη ρήξη με το Ισραήλ είναι η Ισλαμιστική ιδεολογία, που εμπνέει σήμερα τη Νεο-Οθωμανική Τουρκική πολιτική. Η πολιτική αυτή είναι ασυμβίβαστη με την προηγούμενη απροκάλυπτη στρατηγική σχέση με το Ισραήλ. Η Τουρκία προσπαθεί να προσεταιρισθεί τις Μουσουλμανικές χώρες, που αποτελούσαν προηγουμένως μέρος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και γενικά να παίξει το Μουσουλμανικό χαρτί. Δεν μπορεί την ίδια στιγμή να εκτίθεται με μια στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ, που είναι εκ των πραγμάτων ανταγωνιστική με τον ρόλο ενός υπερμάχου του Ισλαμισμού.
Η Ισλαμιστική ιδεολογία είναι και ο λόγος για τη ρήξη με την Αίγυπτο του στρατάρχη Αλ Σίσι. Η Τουρκία παρουσιαζόταν ως το πρότυπο ενός ήπιου και αναπτυξιακού Ισλάμ. Ανεγνώρισε στους Αδελφούς Μουσουλμάνους του πρώην Προέδρου Μόρσι μια μεγάλη νίκη του Ισλαμισμού, που αντιπροσώπευε. Έσπευσε γι’ αυτό να συνάψει στρατηγική συμμαχία, που θα άλλαζε τα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο. Αντιμετώπισε για τον λόγο αυτό με μεγάλη οργή την ανατροπή του καθεστώτος Μόρσι και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να υποστηρίζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο.
Τα αποτελέσματα της Τριμερούς Συναντήσεως, που αποτυπώνονται στη Διακήρυξη των Αθηνών, δεν είναι θεαματικά. Αποτελούν όμως ένα βήμα προς τα εμπρός, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το θέμα που ενδιαφέρει ειδικότερα την Ελλάδα, την οριοθέτηση δηλαδή της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος, Αιγύπτου και Κύπρου. Είναι γνωστές οι Τουρκικές αξιώσεις και οι ισχυρισμοί ότι δήθεν η Τουρκική ΑΟΖ προεκτείνεται μέχρι την ΑΟΖ της Αιγύπτου και παρεμβάλλεται μεταξύ των ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου. Για να στηρίξει τον ισχυρισμό αυτό, η Άγκυρα προβάλλει τις γνωστές αυθαίρετες θεωρίες της, που είναι εκτός του διεθνούς θαλασσίου δικαίου και αρνείται την επήρεια του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελλορίζου στον καθορισμό της Ελληνικής ΑΟΖ.
Στη Διακήρυξη των Αθηνών γίνεται αναφορά στην ανάγκη να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, στο πλαίσιο των προνοιών του ισχύοντος διεθνούς θαλασσίου δικαίου. Είναι αρκετή η αναφορά και η διατύπωση αυτή για να προεξοφλήσει κανείς ότι θα υπάρξει σύντομα κάποια εξέλιξη στο ζωτικό για την Ελλάδα αυτό θέμα; Προφανώς, όχι. Συνδέεται αυτό με τη γενικότερη πολιτική της Ελλάδος έναντι της Τουρκίας και με την αποφασιστικότητα, με την οποία αυτή πρέπει να αντιμετωπίσει τον Τουρκικό επεκτατισμό, εξασφαλίζοντας τα αναγκαία ερείσματα σε διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο. Από την άποψη αυτή, οι στρατηγικές συμμαχίες με την Αίγυπτο και το Ισραήλ είναι σημαντικοί παράγοντες. Η Άγκυρα δεν αποκρύπτει τους επεκτατικούς της στόχους προς κάθε κατεύθυνση. Προς τη Συρία, προς το Ιράκ, προς την Κύπρο, προς το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, προς τα Βαλκάνια. Η δεινή ήττα που υπέστη στη Συρία, με την ακύρωση των σχεδίων της, δεν την ανακόπτει από την ανάληψη νέων τυχοδιωκτικών, επεκτατικών σχεδίων. Ενεπλάκη σε μεγάλη ρήξη με τη Ρωσία, με την ύπουλη κατάρριψη του Σουχόι-24 και εισέβαλε στο Ιράκ, προελαύνοντας μέχρι τα περίχωρα της Μοσούλης. Είναι εκπληκτικό αλλά και χαρακτηριστικό ότι οι Ισλαμιστές που κατέχουν τη Μοσούλη δεν ανησύχησαν και δεν εξεδήλωσαν καμιά αντίδραση. Προφανώς, θεωρούν την Άγκυρα φιλική και συμμαχική δύναμη.
Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή και σε μια επικίνδυνη γι’ αυτήν ρήξη με τη Ρωσία είναι μια ανακούφιση για την Ελλάδα, που πιέζεται προκλητικά στο Αιγαίο. Η Ελλάδα όμως δεν πρέπει να έχει ψευδαισθήσεις. Στην κατάσταση που βρίσκεται και με τον εγκλωβισμό της σε μια μονοδιάστατη πολιτική, αποτελεί ασθενή κρίκο. Πρέπει να αναλάβει επειγόντως πρωτοβουλίες για να ενισχύσει τη θέση της, εκμεταλλευόμενη το παράθυρο ευκαιρίας που της δίνει η εμπλοκή της Άγκυρας στη Συρία και στο Ιράκ. Αυτή όμως είναι η αντίφαση που καθηλώνει την Ελλάδα. Η εσωτερική πολιτική της κατάσταση δεν συμβαδίζει με τις ανάγκες και επιταγές της συγκυρίας που επιτάσσουν τα υψηλά της συμφέροντα. Το έλλειμμα πολιτικής και ενδεδειγμένης στρατηγικής είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο εθνικό θέμα της Κύπρου.
Γιατί επισπεύδει τώρα η Κύπρος για δήθεν «λύση» στο Κυπριακό, με τη συμπαράσταση των Αθηνών; Ποιον εξυπηρετεί η απεργαζόμενη δήθεν «λύση» της διζωνικής ομοσπονδίας, με «πολιτική ισότητα» της Τ/Κ μειοψηφίας και των εποίκων με την Ε/Κ πλειοψηφία; Γιατί σπεύδει η Ελληνική πλευρά να δεχθεί την κατάλυση κάθε έννοιας δημοκρατικής αρχής, να συνταγματοποιήσει την Τουρκική κατοχή, να νομιμοποιήσει το ψευδοκράτος και να καταλύσει την Κυπριακή Δημοκρατία;
Προς τι, θα έλεγε κανείς, οι Τριμερείς Συναντήσεις με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, εάν η Ελληνική πλευρά προτίθεται να συγκατατεθεί στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην υποκατάστασή της από μια δήθεν «Ηνωμένη Κυπριακή Δημοκρατία», που θα ήταν ουσιαστικά υπό τον στρατηγικό έλεγχο της Άγκυρας και θα εξυπηρετούσε την πολιτική και τη στρατηγική της στην Ανατολική Μεσόγειο;