Ευρωπαϊκό μπαξίσι

Την ώρα που δημοσιογράφοι στην Τουρκία φυλακίζονταν ακριβώς γιατί αποκαλύπτουν τον βρώμικο ρόλο του Ερντογάν και της παρέας του στον συριακό εμφύλιο, την περίοδο που στην Τουρκία έχουν υποχωρήσει όλες οι δημοκρατικές ελευθερίες και η ισλαμοποίηση προχωρά με ταχείς ρυθμούς, οι ηγέτες της δημοκρατικής Ευρώπης αγκαλιάζονταν με τον αχυράνθρωπο του πολιτικού που δεν δίστασε να αναζωπυρώσει τον εμφύλιο στη χώρα του για να κερδίσει την αυτοδυναμία στις πρόσφατες εκλογές. Και με αντάλλαγμα τι; Αμφίβολες και θολές δεσμεύσεις για την ανάσχεση των προσφυγικών ροών, με συμφωνίες όπου νομικά τερτίπια μπορούν να ελευθερώσουν την Τουρκία από κάθε ευθύνη.

Οι όροι της συμφωνίας

Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η ΕΕ περιλαμβάνουν:

Την καταβολή 3 δισ. ευρώ απευθείας στις τουρκικές αρχές (και όχι στους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς), για την κάλυψη των αναγκών των προσφύγων. Εδώ οι Τούρκοι πίεζαν για μια ροή 3 δισ. κάθε χρόνο, αλλά οι Βρυξέλλες «πέτυχαν» η καταβολή να γίνει στη διάρκεια διετίας. Ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο και άλλων χρηματικών καταβολών στο μέλλον.

Την επανέναρξη της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας με το άνοιγμα του κεφαλαίου 17 (που αφορά την οικονομική και νομισματική πολιτική), ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να ολοκληρώσει κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016 την προπαρασκευή του ανοίγματος άδηλου αριθμού κεφαλαίων.

Την επιτάχυνση των διαδικασιών για την απελευθέρωση βίζας, η οποία θα αποφασιστεί το φθινόπωρο του 2016 βάσει των εκθέσεων προόδου για την εφαρμογή από την Τουρκία του σχετικού οδικού χάρτη. Κεντρική στην αξιολόγηση της Τουρκίας θα είναι η εφαρμογή από τον Ιούνιο της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας.

Από την πλευρά της η Άγκυρα δεσμεύθηκε να βοηθήσει στην ανάσχεση της παράνομης μετανάστευσης. Πιο συγκεκριμένα, θα ενταθεί η συνεργασία σχετικά με τους μετανάστες που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας (δεν θεωρούνται πρόσφυγες), προκειμένου να αποτραπούν τα ταξίδια προς την Τουρκία και την ΕΕ, ενώ θα εφαρμοστούν οι διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής και θα πραγματοποιηθούν από την τουρκική πλευρά οι επιστροφές μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους.

Η μίνι σύνοδος της Γερμανίας

Ενώ ολοκληρώνονταν οι τελικές διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους, στις Βρυξέλλες λάμβανε χώρα μια μίνι «σύνοδος των προθύμων» στην οποία συμμετείχαν η Γερμανία, η Αυστρία, η Φινλανδία, η Σουηδία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο και η Ελλάδα – με τη Γαλλία να μη συμμετέχει άμεσα μεν, αλλά να έχει ενημέρωση για τα αποτελέσματα. Η συνάντηση έγινε με πρωτοβουλία του Βερολίνου και είναι ενδεικτική της εργώδους προσπάθειας της Μέρκελ να βγει από το αδιέξοδο που την έχουν βάλει η άρνηση των Ανατολικοευρωπαίων να δεχθούν την αναγκαστική ανακατανομή προσφύγων και οι έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας της για τις προσφυγικές ροές. Οι Γερμανοί προσπαθούν να προωθήσουν σχέδιο που θα προβλέπει τη μεταφορά 400.000 προσφύγων από την Τουρκία απευθείας στις ευρωπαϊκές χώρες που είναι πρόθυμες να τους φιλοξενήσουν. Οι έτεροι πυλώνες του σχεδίου είναι η δημιουργία κέντρων φιλοξενίας και καταγραφής στην Τουρκία, όπου θα γίνεται και η επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου προς την Ευρώπη, το «σφράγισμα» των ελληνοτουρκικών συνόρων και η συμφωνία της Άγκυρας να δέχεται πίσω όλους τους ανθρώπους (πρόσφυγες και οικονομικούς μετανάστες), που εισέρχονται στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες από την τουρκική Επικράτεια. Προς το παρόν, οι Τούρκοι, φυσικά, δεν συναινούν να γίνουν ένα τεράστιο κέντρο κράτησης εκατοντάδων χιλιάδων ψυχών για λογαριασμό της Ευρώπης, αλλά οι Γερμανοί θεωρούν ότι με το «καρότο» της άμεσης μετακίνησης εκατοντάδων χιλιάδων σύρων προσφύγων προς την Ευρώπη θα τους πείσουν.

Γιατί θα αποτύχουν

Καταρχήν χάρη στην αδήριτη πραγματικότητα και τα νομικά «παραθυράκια» που θα εκμεταλλευθεί η Τουρκία. Για παράδειγμα, από τα 9.000 περίπου ελληνικά αιτήματα για επανεισδοχή ανθρώπων, που παράνομα εισήλθαν στο ελληνικό έδαφος, η Τουρκία έχει δεχθεί πίσω μόνο 8. Και αυτό όχι μόνο γιατί οι Τούρκοι κάνουν τους δύσκολους, αλλά γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων αυτών είχε πλέον εγκαταλείψει την Ελλάδα για τον ευρωπαϊκό Βορρά όταν ολοκληρώθηκαν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες. Να σημειώσουμε ακόμη ότι η συμφωνία επανεισδοχής Τουρκίας – ΕΕ δεν θα καλύπτει τους ανθρώπους που έχουν φθάσει στην Ελλάδα και στη συνέχεια έχουν κινηθεί προς τη Βόρεια Ευρώπη, καθώς πλέον τυπικά οι πρόσφυγες και μετανάστες αυτοί δεν θα έχουν εισέλθει στην ΕΕ από την Τουρκία αλλά από τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης.

Επιπλέον, όλες αυτές οι ρυθμίσεις αγνοούν με πρωτοφανή αφέλεια τον ανθρώπινο παράγοντα. Ήδη, ακόμη και στην ίδια την οργανωμένη Γερμανία, έχει διαπιστωθεί ότι οι πρόσφυγες που φθάνουν, μετακινούνται από κέντρα φιλοξενίας σε περιοχές που πιστεύουν ότι δεν έχουν θετική προοπτική σε περιοχές όπου κατοικούν κοινότητες ομοεθνών τους και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα εύρεσης εργασίας. Είναι λοιπόν δυνατό τα εκατομμύρια των προσφύγων να παραμείνουν στην Τουρκία όταν, κυριολεκτικά, πεινάνε; Ιδιαίτερα από τη στιγμή που οι Τούρκοι επιμένουν να τους κρατούν σε ένα ιδιότυπο νομικά καθεστώς «προσωρινά φιλοξενούμενου», με απαγορευμένη την πρόσβαση στην αγορά εργασίας και χωρίς καμία πρόνοια για την εισαγωγή σε τουρκικά σχολεία των εκατοντάδων χιλιάδων παιδιών από τη Συρία.

Και κανείς αναρωτιέται, πώς σχεδιάζεται να μετακινηθούν χιλιάδες προσφύγων και μεταναστών από την Ευρώπη στην Τουρκία; Με κλομπ και χειροπέδες; Με κανόνια νερού και δακρυγόνα; Με ακραία καταστολή που, για να μη βρωμίσουν τα χέρια τους οι ανθρωπιστικά ευαίσθητοι Βορειοευρωπαίοι, θα την εφαρμόσουν οι βάρβαροι Βαλκάνιοι;

Ο αποδιοπομπαίος τράγος

Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια τεράστια σύγκρουση ανάμεσα στη Βόρεια Ευρώπη και τους Ανατολικοευρωπαίους, όπου οι πρώτοι απειλούν τους δεύτερους με αναστολή της Σένγκεν, προκειμένου να τους πιέσουν να δεχθούν περισσότερους πρόσφυγες. Στη σύρραξη αυτή αποδιοπομπαίος τράγος καταλήγει να γίνεται, για μια ακόμη φορά, η Ελλάδα.

Έτσι καταλήξαμε την προηγούμενη εβδομάδα να απειλούμαστε με έξοδο από τη Σένγκεν (η οποία, βάσει των συνθηκών, είναι αδύνατη), γιατί, υποτίθεται, δεν συνεργαζόμαστε με τη Frontex και δεν έχουμε ολοκληρώσει τα hot spots. Τη στιγμή που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν έχουν προσφέρει στη Frontex ούτε το έμψυχο δυναμικό ούτε την υλικοτεχνική υποστήριξη που έχει ζητηθεί εδώ και μήνες. Και ζητούν από τη διαλυμένη από τα Μνημόνια ελληνική διοίκηση, με τους ελάχιστους προϋπολογισμούς, να κινηθεί με ρυθμούς καλολαδωμένης μηχανής.

Και πουθενά στη χώρα μας δεν παίρνει δημοσιότητα το ποια ήταν η πραγματική αιτία της σύγκρουσης με τη Frontex. Ότι η Ελλάδα αρνείται να λειτουργήσει ως «φίλτρο» διαχωρίζοντας, βάσει εθνικότητας, τους πρόσφυγες όπως κάνουν ήδη οι υπόλοιποι Βαλκάνιοι. Γιατί οι Γερμανοί και η κομπανία τους μας ζητούν να κάνουμε αυτό που το Σύνταγμά τους και οι διεθνείς συνθήκες απαγορεύουν, καθώς όλοι έχουν δικαίωμα αίτησης ασύλου, απ’ όπου κι αν προέρχονται. Ξανά πρέπει εμείς να λερώσουμε τα χέρια μας, για να μείνουν καθαροί και άσπιλοι εκείνοι.

Και το ακόμη κρισιμότερο, ο έλεγχος των συνόρων. Και όλα τα σχετικά παζάρια με τρίτες χώρες που έρχονται μ’ αυτόν. Αφού απωλέσαμε κάθε έλεγχο στη διοίκηση του κράτους και της οικονομία μας, τώρα πλέον οι απαιτήσεις προχωρούν στον σκληρό πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας. Και κάνουν όλο και πιο έντονο, εν μέσω capital controls, το ερώτημα, αν υπάρχει πλέον έστω και ένας λόγος να μένουμε στο γκροτέσκο οικοδόμημα που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση.