Ενδοτική η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της Τουρκίας

Πολύ πιθανό, επίσης, να αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές κυρίως σε νωπά προϊόντα, αφού η Ρωσία έχει εξαγγείλει ένα είδος embargo κατά των τουρκικών προϊόντων, ανταγωνιστικών προς τα ελληνικά. Όμως αυτά τα πλεονεκτήματα ή ωφελήματα έχουν, συνήθως, βραχεία διάρκεια και υστερούν έναντι των στρατηγικών, που εκφράζονται στη ανάγκη διατήρησης του κλίματος ασφάλειας και σταθερότητας, αγαθά που διακυβεύονται από τη ρωσοτουρκική κρίση. Αν και είναι πλέον από βέβαιο ότι οι δύο χώρες δεν προτίθενται να προσφύγουν σε ένοπλη αντιπαράθεση, εντούτοις κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ένα θερμό επεισόδιο στον εναέριο ή θαλάσσιο χώρο. Καταρρίψεις πολεμικών αεροσκαφών μεταξύ μη εμπολέμων χωρών δεν αποτελούν συνηθισμένο φαινόμενο… Αρχές της δεκαετίας του ’80, η τότε Σοβιετική Ένωση είχε καταρρίψει ένα κορεάτικο πολιτικό αεροσκάφος που μετέφερε διακόσιους και πλέον επιβάτες. Η Μόσχα υποστήριζε ότι το κορεατικό αεροσκάφος παραβίαζε συστηματικά, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις, τον σοβιετικό εναέριο χώρο, υπολογίζοντας, προφανώς, ότι οι Σοβιετικοί δεν θα αποτολμούσαν να το καταρρίψουν λόγω της παγκόσμιας κατακραυγής που θα προκαλούσε. Πράγματι η κατάρριψη είχε προκαλέσει παγκόσμια συγκίνηση και το ΝΑΤΟ εξαπέλυε μύδρους κατά της ΕΣΣΔ δημιουργώντας ένα κλίμα στρατιωτικής αντιπαράθεσης. Η μόνη χώρα που είχε διαφοροποιηθεί στους κόλπους της Νατοϊκής Συμμαχίας ήταν η Ελλάδα της πρώτης κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου, που εμμέσως ασπαζόταν τη σοβιετική εκδοχή. Πολλές ερμηνείες δόθηκαν όσον αφορά τη στάση της τότε ελληνικής κυβέρνησης. Από αμερικανικές πηγές και προσωπική εμπειρία του γράφοντος, η τοποθέτηση του Ανδρέα Παπανδρέου είχε συμβάλει στην εκτόνωση της έντασης μεταξύ ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Ποιος είναι σε θέση να λειτουργήσει κατευναστικά στην παρούσα ρωσοτουρκική κρίση; Μόνο η σύνεση και η αυτοσυγκράτηση που φαίνεται να επιδεικνύει μεν η Μόσχα, όχι όμως και η Άγκυρα, η οποία ύστερα από την αμηχανία των πρώτων ημερών και μετά την υποστήριξη που έτυχε από το ΝΑΤΟ και την Ουάσινγκτον, εμμένει στις αρχικές θέσεις ότι έπραξε το αυτονόητο υπερασπίζοντας τον εναέριο χώρο της. Όμως το τουρκικό επιχείρημα δεν πείθει. Η πλέον πειστική απάντηση που δίδεται για την κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού είναι ότι η ρωσική πολεμική εμπλοκή στη Συρία ματαίωσε τους σχεδιασμούς της Άγκυρας, που επεδίωκε, με την υποστήριξη που παρείχε στους Τουρκομάνους στη περιοχή της Βορειοδυτικής Συρίας, να τη θέσει υπό τον έλεγχό της και να την αποκόψει από την περιοχή που ελέγχεται από τους Κούρδους της Συρίας, που λειτουργεί ήδη ως αυτόνομη περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, τι απάντηση θα έδινε η Άγκυρα και οι υποστηρικτές της στις καθημερινές σχεδόν παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη; Το πραγματικό αυτό γεγονός, που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, οφείλει να το επικαλείται και να το προβάλλει η ελληνική διπλωματία σε όλα τα διεθνή και διμερή fora, τονίζοντας ότι δεν επιτρέπεται έναντι συμμαχικών χωρών να εφαρμόζονται δύο μέτρα και δύο σταθμά (double standards). Η ρωσοτουρκική κρίση συνέπεσε, σχεδόν, με δύο σημαντικές διεθνείς συναντήσεις. Η πρώτη αφορούσε τη διεθνή διάσκεψη για το περιβάλλον στο Παρίσι και η δεύτερη τη συνάντηση κορυφής μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας για την αντιμετώπιση του Προσφυγικού – Μεταναστευτικού. Ο τούρκος Πρόεδρος, με τη μεσολάβηση και ισχυρών διεθνών παραγόντων, θέλησε να επωφεληθεί του momentum και να επιτύχει μια συνάντηση με τον ρώσο Πρόεδρο. Όμως ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα, συμπεριφερθείς ως πραγματικός ηγέτης μιας μεγάλης δύναμης. Αντίθετα, η τουρκική διπλωματία σημείωσε μια μεγάλη επιτυχία στη συνάντηση κορυφής με την Ευρωπαϊκή Ένωση, κατορθώνοντας να επιτύχει την αποδοχή όλων σχεδόν των αιτημάτων της. Ο χαρακτηρισμός «διπλωματικός θρίαμβος» δεν θα αποτελούσε υπερβολή. Η Ευρωπαϊκής Ένωση αποδέχθηκε όλα σχεδόν τα αιτήματα της Άγκυρας που συνοψίζονται στα εξής: α) Οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας ύψους 3 δισ. ευρώ για αντιμετώπιση δαπανών φιλοξενίας των προσφύγων – μεταναστών. β) Άνοιγμα τριών νέων προενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας στην ΕΕ. γ) Χαλάρωση των περιορισμών ελεύθερης μετακίνησης τούρκων υπηκόων στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να σημειωθεί ότι στο άνοιγμα νέων προενταξιακών κεφαλαίων συναίνεσαν και η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία. Η προαναγγελθείσα τριμερής ελληνο-τουρκο-γερμανική συνάντηση κορυφής δεν πραγματοποιήθηκε, γεγονός που η στήλη αυτή το είχε προβλέψει. Ελπίζεται η ματαίωση να είναι οριστική και όχι προσωρινή. Μεγάλα γερμανικά ΜΜΕ χαρακτήρισαν τη συμφωνία ως υποκρισία, προεξοφλώντας ότι κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη δεν πρόκειται να την τηρήσει. Σε περίπτωση που αυτές οι προβλέψεις επαληθευτούν, τότε θα είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τα όρια μεταξύ υποκρισίας και ενδοτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία λειτουργεί, πλέον, οπορτουνιστικά και με νοοτροπία μεταπράτη.