Ο έρωτας είναι το όχημα για να ταξιδέψεις σʼ αυτήν τη ζωή

// Πόσο καιρό εργάζεσαι πάνω σ’ αυτήν την ταινία; Πολλοί τη βλέπουν να πατάει κόκκινο χαλί και να αποσπά βραβεία σε μεγάλα φεστιβάλ της 7ης τέχνης.

Δουλεύεται τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Έναν χρόνο χρειάστηκα προκειμένου να γράψω την ιστορία. Ακολούθησαν ταξίδια στο εξωτερικό για να βρω τα πρόσωπα που χρειαζόμουν. Από την αρχή όμως το φιλμ αυτό το αντιμετώπιζα ως τρεις διαφορετικές ταινίες με ένα κοινό θέμα, τον έρωτα. Ήταν πρόκληση για μένα το πώς να το δομήσω. Βασικό πρόβλημα στις σχέσεις των ηρώων είναι η ίδια η κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Είναι στην ουσία ο έρωτας απέναντι στην πολιτική.

Η πρώτη ερωτική ιστορία μιλάει για τον έρωτα μιας 18χρονης Ελληνίδας (Νίκη Βακάλη) με έναν άνδρα, χριστιανό πρόσφυγα από τη Συρία (Tawfeek Barhom), η δεύτερη για τη σχέση ενός Έλληνα (αυτόν τον ενσαρκώνω εγώ) με μια ουγγαρέζα σκληρή επιχειρηματία (Andrea Osvart) και η τρίτη για την αγάπη ανάμεσα σε έναν Γερμανό (J. K. Simmons), ο οποίος εγκαθίσταται στην Ελλάδα, και μια 60χρονη νοικοκυρά (Μαρία Καβογιάννη). Σ’ όλες τις αισθηματικές ιστορίες που αφορούν διαφορετικές γενιές η κρίση μπαίνει εμπόδιο στον έρωτα.

Δεν είναι μόνο οικονομική κρίση αλλά και μια κρίση αξιών. Αλλά για μένα ο έρωτας στις σειρές μου, στις ταινίες μου, δεν είναι αυτοσκοπός αλλά το όχημα για να ταξιδέψεις σ’ αυτήν τη ζωή.

// Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στην Πλάκα (εκεί είχε γυριστεί και το φιλμ «Αν»), στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού αλλά και στη Βοϊδοκοιλιά. Για την ταινία έχει γραφτεί πρωτότυπη κινηματογραφική μουσική από τον Κώστα Χρηστίδη, η οποία ηχογραφήθηκε από τη Συμφωνική Ορχήστρα της Πράγας. Πώς είδαν οι ξένοι πρωταγωνιστές τη χώρα μας;

Ξέρετε, δεν είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας να σε παραλαμβάνει ο ίδιος με το αυτοκίνητό του από το αεροδρόμιο και μετά να σε ξεναγεί στα ωραιότερα σημεία της Αθήνας. Αυτό έκανα εγώ στον βραβευμένο με Όσκαρ ηθοποιό J. K. Simmons. Αλλά μου το ζήτησε λέγοντάς μου: «Μακάρι να είχα περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα και όχι μόνο τρεις εβδομάδες. Είναι η πρώτη φορά που επισκέφθηκα την Ελλάδα και έχω ξετρελαθεί με το γαλάζιο του ουρανού, τον ήλιο, το φως». Μπορούσα να μην τον πάω στην Ακρόπολη;

// Με λίγα λόγια, στην ταινία σου η Ελλάδα είναι η πρωταγωνίστρια;

Η Ελλάδα είναι πολύπλευρη όπως και ο έρωτας. Μπορεί να σε δυσκολεύει, να σε πονάει κάποιες φορές, όμως σου προσφέρει και μοναδικές στιγμές που πουθενά αλλού δεν θα βρεις. Η Ελλάδα έχει όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται προκειμένου να δημιουργηθεί μια ιστορία αγάπης. Πόσω μάλλον όταν αυτή η ιστορία είναι παγκόσμια.

Στην ταινία υποδύομαι τον Γιώργο, έναν άνδρα που εγκλωβίζεται ανάμεσα στον έρωτά του για την Ελίζ και την ιδεολογία του. Η Ελίζ έχει έρθει από τη Βόρεια Ευρώπη για να εξυγιάνει την εταιρεία στην οποία δουλεύει. Είναι δύο διαφορετικοί άνθρωποι σε κόντρα.

// Και πώς ερωτεύονται;

Ο έρωτας, με έναν συνωμοτικό τρόπο, ξεπερνάει κάθε ιδεολογία, ταυτότητα, διαφορετικότητα. Δεν είναι τυχαίο που οι αρχαίοι Έλληνες, καταλαβαίνοντας τη δύναμη του έρωτα, τον έκαναν θεό. Ο έρωτας για όλους μας αποτελεί ανώτερο συναίσθημα, στο οποίο δεν χωράει ούτε η λογική ούτε η σκέψη.

Εξ ου και είναι τόσο έντονος. Περιλαμβάνει και το καλό και το κακό. Ο πρωταγωνιστής μου, ο Simmons, λέει κάποια στιγμή στην ταινία: «Κανένας δεν μπόρεσε να νικήσει τη δύναμη του έρωτα. Μοιάζουμε τόσο διαφορετικοί αρχικά, όμως, όταν ερωτευόμαστε, μοιάζουμε τόσο ίδιοι». Πολλές φορές όμως οι άνθρωποι μπορεί να αγαπιούνται, αλλά λόγω της κρίσης να κοιμούνται χώρια, είτε γιατί ξενιτεύονται είτε γιατί τα προβλήματα τους αφήνουν ξάγρυπνους.

// Πώς είναι να δουλεύεις με τον J. K. Simmons;

Είμαι ευλογημένος και τυχερός που ένας πρωταγωνιστής με Όσκαρ δέχθηκε να παίξει στην ταινία μου. Ένας απλός άνθρωπος, άψογος επαγγελματίας, ταλαντούχος, που βοηθά την Ελλάδα. Ένας καλλιτέχνης που συγκινήθηκε με το σενάριο, καθώς ο έρωτας που περιγράφω μιλά σε διαφορετικές γλώσσες και φουντώνει κάτω από ακραίες συνθήκες κρίσης.

Όπως μου εκμυστηρεύτηκε, τον γοήτευσε που ασχολούμαι με τον έρωτα σε τρεις διαφορετικές γενιές Ελλήνων με αλλοδαπούς συντρόφους, ενώ η αιτία που δέχθηκε να πρωταγωνιστήσει στην ταινία μου ήταν γιατί μιλά για τον έρωτα στα εξήντα. Αυτό είπε και στον ατζέντη του όταν του έδωσε το σενάριο να το διαβάσει.

// Η ταινία σου είναι μια απάντηση σε όσους μας έχουν εξαπολύσει έναν ανελέητο οικονομικό πόλεμο με αφορμή ένα μεγάλο χρέος (;) και με τη δικαιολογία ότι είμαστε ένας λαός που δεν δημιουργεί;

Η Ελλάδα είναι πολύ περισσότερα από όσα κάποιοι επιμένουν να παρουσιάζουν. Η χώρα μας δεν θα είναι ποτέ στο περιθώριο, για τον απλούστατο λόγο ότι έχει μοναδικά, διαχρονικά χαρακτηριστικά, αρετές, μια ιστορία τεράστια. Πιστεύω ότι έχουμε το κλίμα, το φως, τις άπειρες φυσικές ομορφιές για να προσελκύσουμε διεθνείς παραγωγές, αλλά έχουμε και κάτι πολύ κακό, τη γραφειοκρατία.

// Τι θέλεις να πάρει ο κόσμος από την ταινία, η διανομή της οποίας θα γίνει σ’ όλο τον κόσμο;

Να πάρει μια ανάσα, να ταξιδέψει. Να ταυτιστεί με έναν ήρωα, να φύγει με μια απορία, να του ξυπνήσει διαφορετικά συναισθήματα. Τυγχάνει να γράφω, να σκηνοθετώ, να παίζω στις ταινίες, να τις αγαπάω σαν παιδιά μου. Δεν ξεχωρίζω τον ρόλο του σεναριογράφου, του σκηνοθέτη, του ηθοποιού, από φύση και από θέση. Έτσι, ό,τι παραδίδω στον θεατή θέλω να ξέρει ότι έγινε πολύ εμπνευσμένα και νιώθω σαν πατέρας. Στην τηλεόραση δεν νιώθω έτοιμος να επιστρέψω. Δεν έχω σκεφτεί κάτι. Και ξέρω και κάτι ακόμη. Ότι δεν θα γίνει το σίριαλ με τις προδιαγραφές που θέλω.

// Η τέχνη είναι αντίδοτο στην κρίση, στην τρομοκρατία;

Η τέχνη στέκεται απέναντι στη σκληρή πραγματικότητα. Είναι σωτήρια. Σοκαρίστηκα με το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι γιατί έσπειρε παντού τον φόβο. Δεν ζεις όταν φοβάσαι.

// Τα αντίποινα στην τρομοκρατία είναι η λύση; Η βία δεν γεννά βία;

Ζούμε σε ταραγμένες αντιφατικές εποχές και δεν ξέρουμε και ποιες είναι οι σκοπιμότητες, η αλήθεια των γεγονότων.

Πόσο φταίει ο δυτικός κόσμος για την εξαθλίωση της Μέσης Ανατολής, πόσο συμφέρει κάποιους ο πόλεμος, πώς επιτυγχάνεται ο θρησκευτικός φανατισμός και η πλύση εγκεφάλου όταν το εκπαιδευτικό σύστημα δεν αφομοιώνει τον ξένο ή όταν τον γκετοποιεί σε φτωχές συνοικίες χωρίς ελπίδα. Μεγάλες οι ανισότητες, οι οποίες, με την έλλειψη καλλιέργειας, οπλίζουν τα χέρια. Σε όλη την Ευρώπη, σ’ όλο τον κόσμο βιώνουμε καθημερινά οικονομική και σωματική βία. Δηλώνω σοκαρισμένος.

// Πώς θα βρεθούν οι λύσεις;

Ζούμε σε μια νέα τάξη πραγμάτων, στην οποία πρέπει να βρούμε ένα άλλο αξιακό σύστημα για να πορευθούμε, απλοποιώντας τη ζωή μας. Ο πόλεμος που μας έχουν εξαπολύσει είναι πολύ σκληρός και το εφόδιό μας απέναντι σε αυτόν τον πόλεμο είναι να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας.

// Γίνεται να αλλάξουμε σκέψη; Με τι λεφτά; Με τι αισιοδοξία;

Θα σου προτείνω μια βόλτα. Αφετηρία σου η Πλάκα. Ξεκινάς από τη Μακρυγιάννη και πας μέχρι το Θησείο. Βλέπεις εκπληκτικές εικόνες. Φεύγεις, πας στον Εθνικό Κήπο, Καλλιμάρμαρο, Μετς. Παίρνεις το τραμ κατεβαίνεις Φλοίσβο. Έχουμε μια πόλη που μέσα σε πέντε λεπτά, αν θες, μπορείς να κάνεις βόλτα στη θάλασσα; Πού αλλού υπάρχει αυτό; Δεν είσαι ευτυχισμένη; Πόσα χρήματα χάλασες;