Νησίδες σταθερότητας Κύπρος και Ελλάδα, που έχουν ανάγκη Αίγυπτος και Ισραήλ
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η διήμερη επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Ισραήλ, όπου η ισραηλινή ηγεσία και προσωπικά ο Μπ. Νετανιάχου του επεφύλαξαν θερμή υποδοχή, με προτάσεις για επίσπευση της λήψης πρακτικών μέτρων για την ενίσχυση της συνεργασίας ώστε να μη χαθεί το ευνοϊκό μομέντουμ.
Η συγκυρία βοήθησε σημαντικά για την επιτυχή επίσκεψη του κ. Τσίπρα στο Ισραήλ, καθώς όλο και περισσότερο γίνεται αντιληπτό ότι η μόνη διέξοδος ασφαλείας του Ισραήλ είναι η Κύπρος και η Ελλάδα. Ο ζωτικός χώρος που είναι αναγκαίος για την εκπαίδευση των ισραηλινών πιλότων είναι εντός του FIR Αθηνών και Λευκωσίας, είναι δε επίσης ο ασφαλέστερος δρόμος για την εξαγωγή του φυσικού αερίου, το οποίο τώρα σπεύδει να εκμεταλλευτεί.
Αν και πολλά -επιχειρηματικά κυρίως- συμφέροντα, που συνδέονται με το φυσικό αέριο, πιέζουν για την επιλογή του αγωγού μέσω Κύπρου προς την Τουρκία, η όλο και πιο ανεξέλεγκτη πολιτική συμπεριφορά της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν λειτουργεί αποτρεπτικά για κάθε τέτοια επιλογή, η οποία θα έθετε σε διαρκή κίνδυνο την ίδια την ασφάλεια του Ισραήλ και θα το καθιστούσε όμηρο του Ερντογάν.
Δεν είναι τυχαίο ότι στις συναντήσεις που είχε ο κ. Τσίπρας στο Ισραήλ, ο Μπ. Νετανιάχου αλλά και ο υπουργός Ενέργειας κ. Στάινιτς, αν και θεωρητικά κρατούν όλες τις επιλογές στο τραπέζι, έδειξαν να προσανατολίζονται στη διάθεση του φυσικού αερίου τους προς την Ιορδανία, την Αίγυπτο και την Ευρώπη.
Οι εξελίξεις στην περιοχή, με την κλιμάκωση της κρίσης στη Συρία, αλλά και η γενική αποσταθεροποίηση που έχει επέλθει, καθιστούν την Κύπρο και την Ελλάδα προκεχωρημένες νησίδες σταθερότητας, τις οποίες έχουν ανάγκη και το Ισραήλ και η Αίγυπτος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ισραηλινοί αποδέχονται και κατανοούν ότι η ελληνική κυβέρνηση και για λόγους αρχής υποστηρίζει τους Παλαιστίνιους, αλλά δεν δείχνουν να ενοχλούνται όσο δεν υπάρχει επίσημη αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους και δεν υπάρχει επίσημη κάλυψη δραστηριοτήτων, όπως αυτή που οδήγησε στην κρίση του Μαβί Μαρμαρά (όπου συμμετείχαν και Έλληνες). Μάλιστα, εν όψει της επίσκεψης του παλαιστίνιου ηγέτη Μαχμούτ Αμπάς στην Αθήνα (21-22 Δεκεμβρίου), θα επιδιωχθεί να υπάρξει απόφαση της Ελληνικής Βουλής για αναγνώριση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, αλλά έχουν δοθεί διαβεβαιώσεις στο Ισραήλ ότι αυτή η απόφαση δεν οδηγεί αυτομάτως σε τυπική διπλωματική αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.
Η μεταστροφή της κυβέρνησης, που δεν έγινε μόνο σε ό,τι αφορά τα Μνημόνια αλλά επεκτάθηκε και σε γενικότερες επιλογές της εξωτερικής πολιτικής, έχει καταγραφεί με ικανοποίηση και από το Ισραήλ αλλά και από την Αίγυπτο, που θεωρούν ότι έχουν στην Αθήνα αξιόπιστο συνομιλητή, που δεν έχει σχέση πια με τη ρητορική και τις ιδεοληψίες του πρόσφατου παρελθόντος του.
Οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές. Και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να βρει τρόπο να ελίσσεται μεταξύ της συμφέρουσας σχέσης με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, τη διατήρηση των διαύλων και των στενών επαφών με την Παλαιστινιακή Αρχή και συγχρόνως να ανοίξει, χωρίς να προκαλέσει αντιδράσεις, τα παλιά κανάλια επικοινωνίας και συνεργασίας με το Ιράν.
Στα ενεργειακά πάντως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τι θα γίνει τελικά με το Κυπριακό. Δεν είναι τυχαίο το μπαράζ επισκέψεων κορυφαίων διεθνών παραγόντων στο νησί, καθώς μόνο αυτήν την εβδομάδα θα βρίσκεται μέχρι την Τετάρτη στην Κύπρο ο κ. Λαβρόφ και την Πέμπτη ο Τζον Κέρι, ο οποίος την επομένη θα έρθει στην Αθήνα.
Πάντως, ύστερα από αρκετό καιρό φαίνεται ότι οι ελληνικοί στόχοι στα ενεργειακά -και δεν αφορά φυσικά αυτό τον ρωσικό αγωγό Turkish Stream, αλλά το φυσικό αέριο της Κύπρου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου- καθώς και το γενικότερο άνοιγμα της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι απολύτως συμβατά με τα αμερικανικά συμφέροντα.
Ο αγωγός προς Βουλγαρία, η στήριξη του ΤΑΡ είναι σχέδια που εντάσσονται πλήρως στον σχεδιασμό των Αμερικανών για διαφοροποίηση των πηγών ενεργείας και απεξάρτηση από το μονοπώλιο της Gazprom.
Τις επόμενες εβδομάδες η κυβέρνηση θα δώσει κρίσιμες εξετάσεις στα θέματα αυτά, έχοντας την Τριμερή με την Αίγυπτο και την Κύπρο στις 9 Δεκεμβρίου στην Αθήνα, την Τριμερή με το Ισραήλ και την Κύπρο στα μέσα Ιανουαρίου, όπου θα γίνει αποτίμηση της υλοποίησης όσων συμφωνηθήκαν στην επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Ιερουσαλήμ, αλλά και τις κρίσιμες πλέον Συνόδους Κορυφής της ΕΕ τον Δεκέμβριο, όπου θα τεθεί και πάλι με έμφαση το Προσφυγικό και οι σχέσεις με την Τουρκία…
Μένει φυσικά η κυβέρνηση να αποδείξει μέσα στο επόμενο δίμηνο ότι έχει την αποφασιστικότητα και τη θέληση να υλοποιήσει αυτά τα τολμηρά σχέδια, που θα επηρεάσουν θετικά τη θέση της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια, με την ίδια αποφασιστικότητα που εφαρμόζει το τρίτο Μνημόνιο…
Γιατί στην εξωτερική πολιτική κάθε άλλο παρά εμφανίζονται διαρκώς δεύτερες ευκαιρίες.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος