Η προστασία από πλειστηριασμούς, παράμετρος της ανακεφαλαιοποίησης

Ο συμβιβασμός στον οποίον φαίνεται ότι καταλήγει η Αθήνα αναφορικά με τους πλειστηριασμούς κατεβάζει το ποσοστό των ιδιοκτητών που προστατεύονται στο 56% κατά μέσο όρο, καθώς φαίνεται πως προβλέπεται προστασία για όσους έχουν κατοικία αντικειμενικής αξίας 180.000 ευρώ και σταδιακή χαλάρωση των ορίων εισοδήματος.

Σύμφωνα με τους δανειστές, υπάρχουν «κακοπληρωτές από πεποίθηση» για τους οποίους δεν θα πρέπει να υπάρξει καμιά συμπάθεια. Είναι σαφές, μετά τη συζήτηση του θέματος στο Eurogroup, ότι χωρίς συμφωνία στην αντιμετώπιση όλων των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν θα ολοκληρωθεί.

Μετά τη συμφωνία, οι υπό ανακεφαλαιοποίηση τράπεζες θα κινηθούν με γνώμονα συγκεκριμένους περιορισμούς:

Πρώτον, η κοινωνική διάσταση των ρυθμίσεων θα καλύπτει μόνο τους πραγματικά αδύναμους οφειλέτες.

Δεύτερον, η ΕΚΤ απαγορεύει στις τράπεζες να προβούν σε ρυθμίσεις στεγαστικών δανείων που θα έθεταν σε κίνδυνο την πρόσφατα ορισμένη κεφαλαιακή τους επάρκεια.

Τρίτον, η ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων επηρεάζει την αγορά ακινήτων, καθώς η αξία της ακίνητης περιουσίας που συνδέεται με μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχεται σε 106 δισ. Από αυτά 33 δισ. αντιστοιχούν σε ενυπόθηκα «κόκκινα δάνεια».

Αυτό το πλαίσιο οριοθετεί αυστηρά τα κριτήρια για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Παράλληλα καθορίζει και τα περιθώρια διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Στο μέτωπο των περίπου 250.000 «κόκκινων» στεγαστικών, οι τράπεζες θα πρέπει να προβούν το προσεχές διάστημα σε χειρουργικές τομές, αξιολογώντας τις επιπτώσεις των ρυθμίσεων για τις ίδιες, τους δανειολήπτες και την αγορά ακινήτων, ενώ θα εντατικοποιήσουν προφανώς τις προσπάθειες ανάκτησης οφειλών από στεγαστικά, όπου οι επισφάλειες αγγίζουν το 35,6%. Λόγω των επιταγών της ΕΚΤ, ο τομέας δεν επιδέχεται ευρείας έκτασης «κουρέματα» οφειλών. Εξάλλου οι τράπεζες θα πρέπει να καταλήγουν στην κατάλληλη ρύθμιση αφού πρώτα έχουν υπολογίσει την καθαρή παρούσα αξία του δανείου, η οποία θα λαμβάνεται υπόψη μαζί με τις προβλέψεις ώστε να υπολογίζεται η οικονομική επίπτωση για τις ίδιες.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν επισκεφθεί την Αθήνα εκπρόσωποι πολλών ξένων χαρτοφυλακίων με εμπειρία στην αγορά αμερικανικών και ισπανικών ενυπόθηκων δανείων, όπως η Apollo Management, η Fortress, η Baupost, η York Capital Management, η Cerberus, η Paulson & Co κ.ά. Ειδικά στην περίπτωση των στεγαστικών, δεν ενδιαφέρονται να αγοράσουν χαρτοφυλάκια αλλά να διαχειριστούν, σε συνεργασία με τις τράπεζες και τον οφειλέτη, το δάνειο προτείνοντας λύσεις.

Έτσι, μετά τη συμφωνία για την προστασία της πρώτης κατοικίας και τον νόμο για τους πλειστηριασμούς, που θα ακολουθήσει, καθώς και τις αλλαγές στον νόμο Κατσέλη, θα συμπληρωθεί το πλαίσιο καθορισμού αφερεγγυότητας για τα νοικοκυριά και οι τράπεζες θα προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς κατοικιών των αποκαλούμενων στρατηγικών κακοπληρωτών.

Επομένως, η διαχείριση των δανείων θα γίνει με βάση συγκεκριμένους στόχους, τους οποίους θα καθορίζουν για κάθε τράπεζα οι εποπτικές αρχές, δηλαδή η ΤτΕ αλλά και το ΤΧΣ. Οι στόχοι αυτοί θα επηρεάζουν και τις ρυθμίσεις που θα προτείνονται στους δανειολήπτες, αφού κάθε τράπεζα θα έχει συγκεκριμένους στόχους ανάκτησης κεφαλαίου. Οι τράπεζες έχουν εντοπίσει 28.000-30.000 δανειολήπτες που ανήκουν στην κατηγορία των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Αθόρυβα και μεθοδικά, το θεσμικό πλαίσιο έχει πλέον αλλάξει, με την απελευθέρωση των πλειστηριασμών, τον Κώδικα Δεοντολογίας, την πρόσφατη αλλαγή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που σπάει το ταμπού της πώλησης του ακινήτου στην αντικειμενική του αξία, επιτρέποντας την πώλησή του στην εμπορική τιμή και μειώνοντας παράλληλα τον χρόνο ρευστοποίησης σε τρία έως πέντε χρόνια, από δέκα χρόνια που ήταν μέχρι σήμερα.

Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες έχουν έτοιμα όχι μόνο τα νέα προϊόντα αλλά και τις νέες διαδικασίες και κυρίως την τεχνογνωσία που φέρνουν από χώρες όπως η Ισπανία και οι ΗΠΑ. Μένει όμως να διαπιστωθεί στην πράξη σε ποιο βαθμό το νέο σύστημα προστασίας και τραπεζικών ρυθμίσεων θα επιτρέψει μια ομαλή διαχείριση του προβλήματος έτσι ώστε να αποφευχθούν οι μαζικοί πλειστηριασμοί.

Το σύστημα προστασίας πρώτης κατοικίας θα κριθεί από το εάν θα γίνουν ρεαλιστικές τραπεζικές ρυθμίσεις, που θα αναδείξουν μια κοινωνικά σημαντική πτυχή, αυτή του ιδιωτικού χρέους, αποδεικνύοντας τη βαθιά σύνδεση δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, που καθορίζει την εξέλιξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Αξίζει να σημειωθεί πως οι τεχνικές που οδήγησαν στην κρίση σήμερα προτείνονται για την έξοδο από αυτή.