Hot spots, black spots
Ανάλογη στρατηγική φαίνεται πως έχει επιλεγεί για τις προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη.
Η πρόσφατη σύνοδος των χωρών του βαλκανικού διαδρόμου το αποδεικνύει. Κατ’ αρχάς συνεκλήθη σύνοδος των χωρών του διαδρόμου αυτού με συμμετοχή και βαλκανικών κρατών, μη μελών της Ένωσης, με πρωτοβουλία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν ήταν Σύνοδος Κορυφής, διότι το πρωτόκολλο απαιτεί πρόσκληση του προέδρου της Ένωσης. Με τον τρόπο αυτό απέφυγαν την πρόσκληση των υπολοίπων χωρών της Ένωσης.
Έτσι, στη σύνοδο αυτή δεν συμμετείχε η Ιταλία, χώρα πρώτης γραμμής -σαν την Ελλάδα- για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών, αφήνοντάς την έξω από αυτή τη συζήτηση υποχρέωσης υποδοχής και φιλοξενίας αριθμού μεταναστών. Φαίνεται πως η στρατηγική για τη Λιβύη, που τη χωρίζει μεγαλύτερη θαλάσσια απόσταση, είναι διαφορετική. Επιπλέον, δεν προσεκλήθη η Τουρκία, από την οποία προωθείται ο μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων με τρόπο που δημιουργεί την τραγωδία στο Αιγαίο.
Η μεθόδευση αυτή κατέληξε στην υποχρέωση της χώρας μας να φιλοξενήσει 50.000 πρόσφυγες, ενώ όλες μαζί οι χώρες του διαδρόμου ανέλαβαν να φιλοξενήσουν άλλους 50.000. Οι θέσεις φιλοξενίας που θα δημιουργηθούν στην Ελλάδα ως το τέλος του χρόνου «δεν αποτελούν θέσεις μόνιμης διαμονής», επισήμανε η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για θέματα Μετανάστευσης.
Η Ν. Μπερτό εξήγησε ότι από τους πρόσφυγες που θα φιλοξενηθούν στην Ελλάδα ένα ποσοστό θα μετεγκατασταθεί σε άλλες χώρες της ΕΕ, ένα άλλο ποσοστό θα επιλέξει ενδεχομένως να ακολουθήσει την οδό αίτησης ασύλου στην Ελλάδα, ενώ όσοι εξ’ αυτών δεν έχουν δικαίωμα ασύλου θα κρατούνται έως ότου επιστρέψουν στις πατρίδες τους.
Όσον αφορά τις υπόλοιπες 50.000 θέσεις που θα πρέπει να δημιουργηθούν ως το τέλος του χρόνου στις βαλκανικές χώρες, εξήγησε ότι ο σκοπός είναι να παρασχεθεί στέγη στους μετανάστες που βρίσκονται εν κινήσει ώστε να μην κοιμούνται στην ύπαιθρο (sic) με χαμηλές θερμοκρασίες και να αποφευχθούν ανθρώπινες τραγωδίες. Μένει ωστόσο να διευκρινιστεί από τους υπουργούς Εσωτερικών των δέκα χωρών της βαλκανικής οδού ο ακριβής αριθμός των προσφύγων που θα φιλοξενήσει η κάθε χώρα.
Από τα κέντρα καταγραφής και ταυτοποίησης προσφύγων (hot spots) μόνο δύο είναι προς το παρόν λειτουργικά. Το ένα στην Ιταλία (χωρητικότητα 500 θέσεις), ενώ αναμένεται να λειτουργήσουν άλλα πέντε κέντρα στην Ελλάδα. Το δεύτερο υπό λειτουργία hot spot βρίσκεται στη Λέσβο (χωρητικότητα 700 θέσεις), ενώ ως το τέλος του χρόνου αναμένεται να λειτουργήσουν στην Ελλάδα άλλα τέσσερα. Υπενθυμίζεται ότι στα hot spots υπάρχει επιτόπου προσωπικό των ευρωπαϊκών υπηρεσιών Frontex, EASO (υπηρεσία ασύλου), Europol και Eurojust, που συνεργάζονται με τις εθνικές αρχές στην καταγραφή και την ταυτοποίηση των μεταναστών, ώστε να είναι δυνατή η εφαρμογή της Συμφωνίας Σένγκεν, δηλαδή και η επιστροφή τους.
Όσον αφορά τη μετεγκατάσταση προσφύγων, προς το παρόν έχουν μετεγκατασταθεί 86 πρόσφυγες από την Ιταλία, ενώ αναμένεται η μετεγκατάσταση επιπλέον προσφύγων στη Φινλανδία και τη Γαλλία. Όσον αφορά την Ελλάδα, αναμένεται η μετεγκατάσταση 30 προσφύγων προς το Λουξεμβούργο.
Στο μεταξύ, η Αυστρία θα υψώσει φράχτη κατά μήκος των συνόρων της με τη Σλοβενία, κράτος-μέλος της ΕΕ και της Συνθήκης Σένγκεν. Η Σλοβενία προτίθεται να υψώσει επίσης φράκτη στα σύνορα με την Κροατία, ενώ η Ουγγαρία -που συμμετείχε στη Σύνοδο- δήλωσε πως είναι εκεί ως παρατηρητής, αφού το θέμα δεν την αφορά, μια και έχει κλείσει ήδη τα σύνορά της με φράχτες.
Εξάλλου, σφοδρές αντιδράσεις προκαλούν οι προτάσεις του βέλγου υπουργού Εσωτερικών J. Jambon, που ζήτησε να φέρουν διακριτικά οι πρόσφυγες ώστε να διαχωρίζονται από τους πολίτες και να εντοπίζονται εύκολα από τις αστυνομικές δυνάμεις. Η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι τα μέτρα που πρότεινε ο υπουργός θα στιγματίσουν τους μετανάστες.
Εάν μετά τις τουρκικές εκλογές δεν υπάρξει συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για έλεγχο των προσφύγων επί τουρκικού εδάφους, η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Μόνο τις τελευταίες δέκα μέρες εισήλθαν στην Ελλάδα 50.000 πρόσφυγες. Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ και ιδιαίτερα στη Γερμανία, που είναι η κύρια χώρα προορισμού, υπάρχει έντονη ξενοφοβία και συμπλοκές πολιτών με πρόσφυγες, πολλοί από τους οποίους φιλοξενούνται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής περιόδου. Ακόμη και η Σουηδία γίνεται λιγότερο ανεκτική. Υπενθυμίζεται ότι σχεδόν πουθενά, ακόμη και στη Γαλλία, οι μετανάστες δεν είναι ενσωματωμένοι.
Είναι προφανές λοιπόν ότι η υποκρισία περισσεύει. Αφού εγκατασταθούν τα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας, ο βαλκανικός διάδρομος θα κλείσει και τα hot spots θα γίνουν black spots, δημιουργώντας συνθήκες για την εφαρμογή της «λευκής κορδέλας» που ωραία περιέγραψε ο Haneke στην ομώνυμη ταινία. Άραγε, έχουν γνώση οι φύλακες;