Χαστούκι ή υπακοή στον Σουλτάνο;
Το ισλαμιστικό ΑΚΡ, στην καλύτερη περίπτωση, αναμένεται να κερδίσει το πολύ μία μονάδα (42% από 40,9%). Το κοσμικό κεντροαριστερό CHP προβλέπεται ότι θα κερδίσει δύο μονάδες (27% από 25%). Το εθνικιστικό MHP προβλέπεται να είναι ο μεγαλύτερος χαμένος, αλλά και πάλι μαζί με το φιλοκουρδικό HDP (που αναμένεται να κρατήσει το 13% που κέρδισε τον Ιούνιο) θα έχουν στα χέρια τους το ? των εδρών της τουρκικής Βουλής. Αυτό σημαίνει ότι, αν οι εταιρίες δημοσκοπήσεων δεν έχουν πέσει τελείως έξω, το κυβερνητικό ΑΚΡ δεν έχει ελπίδα για αυτοδυναμία καθώς προβλέπεται να κερδίσει το πολύ 262 έδρες από τις 550 που αποτελούν συνολικά το τουρκικό Κοινοβούλιο. Να σημειωθεί ότι απαραίτητες για την αυτοδυναμία είναι 276 έδρες, ενώ προκειμένου να προχωρήσει η αναθεώρηση του τουρκικού Συντάγματος, που θα μετέτρεπε τη χώρα σε Προεδρική Δημοκρατία, απαιτούνται 330 έδρες.
Αυτά είναι κακά νέα για τον Ερντογάν που, προκειμένου να ανεβάσει τα ποσοστά του κόμματός του, δεν δίστασε να ξεκινήσει μια νέα στρατιωτική σύγκρουση με το PKK. Απόφαση που ανέβασε στο κόκκινο την ένταση στην Τουρκία, δημιουργώντας πολεμικό κλίμα στα ΝΑ της χώρας και εν τέλει οδηγώντας στο αιματοκύλισμα των δύο βομβιστικών επιθέσεων κατά Κούρδων και αριστερών ακτιβιστών και πολιτών, στο Σουρούτς, τον Ιούλιο με 32 νεκρούς και στην Άγκυρα μόλις πριν ένα 20ήμερο με 102 θύματα.
Επιπλέον, Ερντογάν και Νταβούτογλου, παρέα, οδήγησαν σε μια τρομακτική πόλωση, αντιμετωπίζοντας με πολεμικά μέσα και μέτρα οποιαδήποτε αντίθετη φωνή. Η εκκαθάριση στον χώρο της Δικαιοσύνης συνεχίστηκε με την αποπομπή ή αδρανοποίηση κάθε δικαστή και Εισαγγελέα που δεν ήταν έτοιμος να κόψει και να ράψει τον νόμο στα μέτρα των φίλων του κυβερνητικού κόμματος, ενώ ανάλογο πογκρόμ στον Στρατό αποφεύχθηκε, μόνο μετά τη σθεναρή αντίσταση του Γενικού Επιτελείου. Αυτός, όμως, που έμεινε απολύτως απροστάτευτος ήταν ο έντυπος και ηλεκτρονικός Τύπος. Εκεί, πέραν του ενδοϊσλαμιστικού Εμφυλίου (με εντεταλμένους Εισαγγελείς να κατάσχουν εταιρείες και ΜΜΕ, που ανήκαν στον ευρύτερο κύκλο του διάσημου αυτοεξόριστου ιμάμη Γκιουλέν), που είχε ως αποκορύφωμα την επιδρομή των αστυνομικών δυνάμεων ζωντανά, εν ώρα εκπομπής, στον τηλεοπτικό σταθμό Μπουγκιούν, κάθε αντίθετη φωνή κυνηγήθηκε λυσσαλέα. Το γραφείο του Ερντογάν, υπουργοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι καλούσαν απευθείας εκδότες και καναλάρχες απαιτώντας -και συνήθως πετυχαίνοντας- την απόλυση δημοσιογράφων, εισαγγελικές και οικονομικές έρευνες και διώξεις ξεκινούσαν εναντίον κάθε μη φιλικού μέσου, πληρωμένοι μπράβοι επιτέθηκαν επανειλημμένα σε ενοχλητικούς δημοσιογράφους, ενώ συμμορίες παρακρατικών, με επικεφαλής βουλευτές του ΑΚΡ, επιτέθηκαν κατά των γραφείων της «Χουριέτ».
Εν κατακλείδι, παραπάνω από ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι περισσότερα άτομα έχουν μέχρι στιγμής συλληφθεί με την κατηγορία της προσβολής του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας (με τελευταία δύο αγόρια, 12 και 13 χρονών, που έσκισαν αφίσα του Ερντογάν), παρά στο πλαίσιο της εξάρθρωσης των οργανώσεων των τζιχαντιστών στην Τουρκία.
Μετεκλογικά σενάρια
Δυτικοί και ευρωπαίοι σύμμαχοι, αγορές και το μετριοπαθέστερο κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας ελπίζουν για έναν μεγάλο συνασπισμό ανάμεσα στο ισλαμιστικό AKP και το κεντροαριστερό CHP. Αυτή είναι και η προτίμηση του πρωθυπουργού-μαριονέτα Νταβούτογλου. Όμως, ο σουλτάνος μάλλον διαφωνεί.
Ήδη, και στις αρχές του καλοκαιριού, μετά τις πρώτες εκλογές, ο Νταβούτογλου και ο Κιλιντσάρογλου είχαν φτάσει αρκετά κοντά σε συμφωνία. Τις διαπραγματεύσεις, όμως, δυναμίτισε με κάθε τρόπο ο Ερντογάν, που είναι αυτός που κάνει πραγματικά κουμάντο στο εσωτερικό του ΑΚΡ. Ο τούρκος Πρόεδρος ήταν από την αρχή αποφασισμένος να προκαλέσει νέες εκλογές, όπως και έκανε, ξεπερνώντας κατά πολύ τα θεσμικά όρια του ρόλου του, αφού -μεταξύ άλλων- αρνήθηκε να δώσει διερευνητικές εντολές στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Το επόμενό του βήμα ήταν η αναζωπύρωση της σύγκρουσης με τους Κούρδους, που είχε δύο κυρίαρχους στόχους: Καταρχήν, να αναγκάσει συντηρητικούς ψηφοφόρους του εθνικιστικού ΜΗΡ να ψηφίσουν υπέρ των ισλαμιστών, προκειμένου να επιστρέψει η σταθερότητα και, επιπλέον, να μειώσει την υποστήριξη τούρκων κεντρώων και αριστερών πολιτών προς το φιλοκουρδικό HDP. Το δεύτερο σενάριο απέτυχε, καθώς το HDP, παρόλο που ήταν αποκλεισμένο από τα ΜΜΕ και δεν έκανε καμία προεκλογική συγκέντρωση ή κινητοποίηση το τελευταίο εικοσαήμερο υπό τον φόβο νέων βομβιστικών επιθέσεων, κράτησε σταθερά τα ποσοστά του. Όμως, το πρώτο σενάριο λειτούργησε, με μικρή παρόλα αυτά επιτυχία, καθώς, ναι μεν το ΜΗΡ έχασε ψήφους, αλλά αυτές διαμοιράστηκαν στα δύο μεγαλύτερα κόμματα με το CHP να κερδίζει τη μερίδα του λέοντος (2%) και το ΑΚΡ να προσεταιρίζεται μόλις ένα 1%.
Αυτό οδηγεί πολλούς τούρκους αναλυτές να φοβούνται ότι ακόμη και μια τέτοια μικρή αύξηση θα δώσει ελπίδες στον Ερντογάν για τελική νίκη, οδηγώντας τον να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο, προκειμένου να προκαλέσει νέες, τρίτες στη σειρά, εκλογές. Οι υπόλοιποι θέλουν να ελπίζουν ότι στο προεδρικό μέγαρο θα πρυτανεύσει η λογική. Όμως, αυτό, τα τελευταία χρόνια, δεν συμβαίνει συχνά.
Στην περίπτωση της λογικότερης αντίδρασης οι περισσότεροι προβλέπουν ότι ο Ερντογάν θα επιδιώξει να δημιουργηθεί κυβέρνηση συνεργασίας με το εθνικιστικό MHP. Μια τέτοια εξέλιξη θα δυναμιτίσει τις εξελίξεις στο Κουρδικό, όπου η σύγκρουση προβλέπεται να συνεχιστεί αμείωτη. Όμως, αυτό που κυρίως φοβάται ο τούρκος Πρόεδρος είναι η επανέναρξη της δικαστικής έρευνας για διαφθορά κατά του γιου του και μελών του στενού του κύκλου που, προσώρας, έχει μπει στο συρτάρι. Και πιστεύει ότι μόνο το ΜΗΡ θα του παράσχει αξιόπιστες εγγυήσεις ότι τα στοιχεία θα παραμείνουν θαμμένα. Να σημειωθεί ότι ήδη, στις αρχές Οκτωβρίου, ο γιος του και στενός του συνεργάτης, Μπιλάλ, μετακόμισε μόνιμα στην Μπολόνια της Ιταλίας με τη δικαιολογία της συνέχισης των σπουδών του σε διδακτορικό επίπεδο.
Παρόλα αυτά, η όποια κυβέρνηση συνεργασίας πιθανά προκύψει θα είναι στο μυαλό του Ερντογάν μόνο προσωρινή. Όπως στενοί του συνεργάτες διαρρέουν, οι κυβερνήσεις συνεργασίας δεν έχουν παράδοση μακροημέρευσης στη γείτονα. Στόχος τους είναι να μην κρατήσει μια τέτοια κυβέρνηση πάνω από διετία. Στο μεσοδιάστημα θα επιστρατεύσουν κάθε μέσο ώστε το ΑΚΡ να καταστεί ξανά κυρίαρχο. Γιατί κεντρικός στόχος του Ερντογάν είναι να προχωρήσει η συνταγματική αλλαγή που θα μετατρέψει την Τουρκία σε Προεδρική Δημοκρατία παρέχοντάς του, και επίσημα, υπερεξουσίες. Ύψιστη προτεραιότητά του είναι να γίνει ισόβιος «Πρόεδρος» και κυβερνήτης της χώρας. Και προκειμένου να το κατορθώσει φαίνεται να του είναι μάλλον αδιάφορο το πόσο αίμα συμπατριωτών του θα χυθεί.