Τράπεζες: «Μαύρες τρύπες» και ανακεφαλαιοποίηση

Τώρα όμως το παιγνίδι παίζεται με ανοιχτά χαρτιά. Η νύχτα της 12ης προς την 13η Ιουλίου υπήρξε εξόχως αποκαλυπτική για τις στρατηγικού χαρακτήρα επιδιώξεις της γερμανικής ελίτ προκειμένου να επιβάλει την κυριαρχία της πάνω σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κανένας ευρωπαίος ηγέτης, καμιά ευρωπαϊκή κοινωνία δεν είναι σήμερα ανυποψίαστοι όσον αφορά τη νέα ολιγαρχική οικονομικοπολιτική εξουσία που διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια στην ΕΕ και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη. Μεγάλες, ισχυρές οικονομικά χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, κατανοούν απόλυτα ότι όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα δεν αποτελούν παρά προείκασμα όσων είναι πιθανά να επακολουθήσουν για τις ίδιες και για ολόκληρη την Ευρώπη.

Συμπέρασμα: Οι εκβιασμοί, οι νέες απειλές, η έμμεση και άμεση επιχείρηση τρομοκράτησης, η οποία επανενεργοποιείται, γίνονται πια σε κοινή θέα. Παράλογες απαιτήσεις (πλειστηριασμοί, «κόκκινα δάνεια», ΦΠΑ στην εκπαίδευση), απειλές για νέα μέτρα, σφαγή στο Ασφαλιστικό και φυσικά η περίφημη αξιολόγηση που επικρέμαται ως πολιτική δαμόκλειος σπάθη… Αυτή είναι η ουσία της περίφημης διαδικασίας των διαπραγματεύσεων…

Στη «μαύρη τρύπα» της ανακεφαλαιοποίησης

Το βασικό χαρτί του εκβιασμού εκ μέρους των δανειστών είναι οι τράπεζες και η ανακεφαλαιοποίησή τους…

Πολύ σωστά η κυβέρνηση προσπαθεί εμμέσως να αποσυνδέσει τη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης από εκείνη της αξιολόγησης. Στο νέο Μνημόνιο υπάρχει σαφής διάκριση του ποσού των 25 δισ. που προορίζεται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από το υπόλοιπο ποσόν του δανείου που προορίζεται άλλωστε στο συντριπτικό του ποσοστό για την πληρωμή των τοκοχρεολυσίων για τα δάνεια.

Το μόνο κριτήριο, που και εκείνο αφορά το ύψος της ανακεφαλαιοποίησης, είναι το αποτέλεσμα της δοκιμασίας των τεστ αντοχής, που αναφέρονται σε μια καθαρώς χρηματοπιστωτική δομική δοκιμασία και όχι σε Μνημόνια και σε δημοσιονομικούς στόχους… Αυτό ακριβώς υπέμνησε σαφώς και ο ίδιος ο Μ. Ντράγκι, προσπαθώντας να αποφύγει την εξωθεσμική παρέμβαση του Β. Σόιμπλε.

Πέραν όμως από τον νέο αυτό ανοικτό εκβιασμό, τα βασικά ερωτήματα που αφορούν το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένουν ανοικτά και δυστυχώς αναπάντητα: Είναι, άραγε, βιώσιμες οι τράπεζες και ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος τους για την ανάπτυξη της χώρας; Ποιος θα διοικεί τις τράπεζες και ποια θα είναι η τύχη των επιχειρήσεων ή των στεγαστικών που εντάσσονται πλέον στα «κόκκινα δάνεια»;

Είναι γνωστό ότι οι τράπεζες έχουν απορροφήσει τεράστια ποσά, λειτουργώντας ως ένα είδος «μαύρης οπής», και παρά ταύτα βρίσκονται συνεχώς σε κρίση, εν όψει και της τρίτης επιχείρησης ανακεφαλαιοποίησης. Από το 2008, όπου δόθηκε το πρώτο θηριώδες ποσό των 28 δισ. ευρώ, μέχρι σήμερα υπολογίζεται ότι οι εγχώριες τράπεζες έχουν απορροφήσει ποσό άνω των 120 δισ. ευρώ εάν συμπεριλάβουμε και τα ποσά των κρατικών εγγυήσεων. Εάν σε αυτά προσθέσουμε το ποσό των 100 δισ. ευρώ που αφορούν συνολικά τα «κόκκινα δάνεια» τότε προκύπτει το θηριώδες ποσόν των 220 δισ. ευρώ… Όσον αφορά βεβαίως την εκροή των καταθέσεων αυτή ανέρχεται τα χρόνια της κρίσης στο ποσόν των 120 δισ. ευρώ.

Είναι δυνατόν να ελπίζουμε ότι με ποσά της τάξεως των 150 δισ. ευρώ ή ακόμα και 25 δισ. ευρώ θα μπορέσει να ανορθωθεί ένα ήδη χρεοκοπημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα; Η ανακεφαλαιοποίηση δεν συνιστά παρά μια πολιτικού χαρακτήρα επιλογή, ένα πρόσχημα που δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα στη δομικής μορφής κρίση που μαστίζει το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα, όπως συμβαίνει άλλωστε και με το σύνολο της οικονομικοπαραγωγικής μας δραστηριότητας.

Το ναρκοπέδιο της ύφεσης και του χρέους

Ασφαλώς, το τραπεζικό σύστημα διαδραμάτισε κορυφαίο ρόλο στη διαδικασία κυριαρχίας και αναπαραγωγής του πλέγματος της διαπλοκής. Καταχρήσεις, δανεικά και αγύριστα σε ημέτερους επιχειρηματίες, διαδρομές πολιτικού χρήματος, αποτέλεσαν για ολόκληρες δεκαετίες της συνήθη δραστηριότητα των διοικήσεων των τραπεζών.

Όμως σήμερα το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Η οιονεί αναπαραγόμενη ύφεση από το 2008 μέχρι σήμερα, η απώλεια άνω του 25% του ΑΕΠ, η διάλυση της παραγωγικής δομής, η κατακόρυφη πτώση των εισοδημάτων, η μαζική ανεργία έχουν άμεσες, καταστροφικές επιπτώσεις στο ίδιο το τραπεζικό σύστημα. Τα «κόκκινα δάνεια», προφανής απόρροια των προαναφερθεισών διαδικασιών, θα συνεχίσουν να αναπαράγονται και να αυξάνονται. Οι καταθέσεις, όσες απέμειναν, θα αποσύρονται με την πρώτη ευκαιρία, όταν κάθε λίγο και λιγάκι απειλούνται με «κούρεμα»… Οι τράπεζες θα εξακολουθήσουν να έχουν κλειστές τις στρόφιγγες στα επιχειρηματικά δάνεια και καμιά προοπτική ανάπτυξης δεν μπορεί μ’ αυτές τις συνθήκες να προκύψει από την πλευρά του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Σήμερα, από τα περίπου 90 δισ. ευρώ των «κόκκινων δανείων» το 65% αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια, το 20% τα στεγαστικά και το 15% τα καταναλωτικά… Βεβαίως δεν πρωτοτυπούμε ως χώρα… Συνολικά ο Μ. Ντράγκι καλείται να χειρισθεί πανευρωπαϊκά ποσά της τάξεως του 1 τρισ. ευρώ που αφορούν «κόκκινα δάνεια», γι’ αυτό και ανησυχεί μήπως η Ελλάδα και το χρηματοπιστωτικό της σύστημα λειτουργήσουν ως πυροκροτητές μιας ευρύτερης ανάφλεξης.

Ας κατανοήσουμε, επιτέλους, το πρόβλημα στον πυρήνα του: Όποια σημαντικά, τεράστια στο ύψος τους, ποσά έχουν ενισχύσει το τραπεζικό σύστημα στην πράξη έχουν εξαχνωθεί, έχουν εξαφανισθεί από τη διαρκή ύφεση και το αχειραγώγητο χρέος… Όταν δεν υπάρχουν εισοδήματα, όταν φορολογείται ακόμα και η μη προσφέρουσα εισόδημα κατοικία, όταν δεν κυκλοφορεί ευρώ στην αγορά, τότε καμιά προοπτική δεν μπορεί να υπάρξει. Χωρίς μισθούς, χωρίς συντάξεις, χωρίς εισοδήματα, η οικονομία και η όποια παραγωγική δραστηριότητα θα ακολουθούν πορεία συρρίκνωσης και καταστροφής. Αυτή είναι το νομοτελειακό αποτέλεσμα των Μνημονίων και των προγραμμάτων λιτότητας της γερμανικής ολιγαρχίας και των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων.

Γύπες σε στεγαστικά και επιχειρηματικά

Ένα έτερο σημαντικό ερώτημα: Ποιος θα διοικεί τις τράπεζες;

Μετά και το 3ο Μνημόνιο οι τράπεζες οδηγούνται στον (πλήρη;) έλεγχο των δανειστών. Οι νυν διοικήσεις θα αλλάξουν τον Απρίλιο, οπότε και θα αξιολογηθούν ανάλογα με το βαθμό δουλικότητας και υπακοής τον οποίο επέδειξαν μέχρι σήμερα στους δανειστές. Στα νέα διοικητικά συμβούλια θα ενταχθούν τρεις εντεταλμένοι εκ μέρους των δανειστών («κουαρτέτο») και τρεις εκπρόσωποι από το ΤΧΣ, που θα αντιπροσωπεύουν το Ελληνικό Δημόσιο… Όμως, πρόεδρος με δικαίωμα διπλής ψήφου θα ορίζεται εκπρόσωπος του «κουαρτέτου»… Γι’ αυτό και δεν χρειάζονται περαιτέρω σχόλια.

Ποιος είναι ο κίνδυνος; Πέραν των «κόκκινων δανείων», που αφορούν τα στεγαστικά και απειλούνται με μαζική σφαγή από επιχειρηματικούς γύπες, υπάρχει το επίσης σοβαρό πρόβλημα της αλλαγής του επιχειρηματικού χάρτη με τη μαζική εκχώρηση μιας σημαντικής μερίδας επιχειρήσεων σε ανάλογους επιχειρηματικούς γύπες-ομίλους… φυσικά για ένα κομμάτι ψωμί…

Αξιολόγηση, ανακεφαλαιοποίηση και μετά η συζήτηση για το χρέος… Εάν αντιμετωπίσουμε με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα τη μεγάλη εικόνα, διαπιστώνουμε ότι μια σειρά σημαντικών στόχων τους οποίους έχει θέσει η κυβέρνηση βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Εάν όλα αυτά τα προβλήματα λυθούν στο κολαστήριο του Σόιμπλε, στο περίφημο Eurogroup, τότε οδηγούμεθα νομοτελειακά σε πλήρες αδιέξοδο.

Πρώτο βήμα αντίδρασης η επίσημη, πολιτική αποσύνδεση αξιολόγησης και ανακεφαλαιοποίησης. Και, σε κάθε περίπτωση, συνεχής πολιτική διαπραγμάτευση των κρίσιμων ζητημάτων. Θα πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο ο πολιτικός χρόνος πριν φθάσουμε στην 31η Δεκεμβρίου…