Πώς να μειώσετε το στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Το κάτα πόσο το στρες της μητέρας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία ενός μωρού και την ομαλή έκβαση της κύησης έχει αποτελέσει ευρύ πεδίο μελέτης σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα, ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός σημαντικών μελετών συμφωνούν στο ότι το έντονο στρες δεν είναι καλό για τις έγκυες γυναίκες, καθώς επιφέρει μια σειρά από αλλαγές που μπορεί να επηρεάσεουν αρνητικά την υγεία της αλλά και την έκβαση της εγκυμοσύνης, μας επισημαίνει ο μαιευτήρας – χειρουργός γυναικολόγος Δημήτρης Α. Μπιλάλης MBBCh MMedSc CCST FRCOG (διαπιστευμένος Ακόλουθος του Βασιλικού Κολεγίου Μαιευτήρων Γυναικολόγων Μεγάλης Βρετανίας, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Μαιευτηρίου Λητώ) και προσθέτει:

«Μεγάλα επίπεδα στρες φαίνεται να αυξάνουν την πιθανότητα για πρόωρο τοκετό, καθώς και να δημιουργούν προβλήματα στο μωρό μετά τη γέννηση. Για τον λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό, να μπορεί ο ειδικός να διακρίνει τις έγκυες που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στη διαχείριση του άγχους τους, προκειμένου να βρεθούν εγκαίρως τρόποι αντιμετώπισής του. Επιπλέον, οι έγκυες γυναίκες, σήμερα όσο ποτέ, πρέπει να εκπαιδεύονται στο να αναγνωρίζουν οι ίδιες ανησυχητικά συμπτώματα και να μαθαίνουν πως, με απλούς τρόπους, μπορούν να περιορίσουν το στρες στην εγκυμοσύνη για το δικό τους καλό και κατʼ επέκταση του μωρού τους.

Σε κάθε στάδιο της ενδομήτριας ανάπτυξης, ο οργανισμός του εμβρύου χρησιμοποιεί «σήματα» που παίρνει από το περιβάλλον του, τα οποία αλληλεπιδρούν με σύνθετους μηχανισμούς με το γενετικό του υλικό, προκειμένου να αποφασιστεί ο καλύτερος τρόπος για να αναπτυχθεί. Όταν η μητέρα βιώνει έντονο στρες, συμβαίνουν στο σώμα της πολλές βιολογικές και βιοχημικές αλλαγές, οι οποίες περιλαμβάνουν την αύξηση των ορμονών του στρες καθώς και την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα κάποιας λοίμωξης. Στη φάση αυτή, το έμβρυο προσπαθεί να αναπτυχθεί σε αυτές τις συνθήκες περιβάλλοντος με υψηλά επίπεδα στρες, και τη στιγμή που θα γεννηθεί μπορεί να είναι εκτεθειμένο σε μεγαλύτερο κίνδυνο για ένα σωρό παθολογίες που σχετίζονται με το άγχος».

Όπως υπογραμμίζει ο κ. Μπιλάλης: «Σύμφωνα με όλα τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, δύο είναι οι πιο σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να συνοδεύουν τα υψηλά επίπεδα στρες στην εγκυμοσύνη: πρόωροι τοκετοί (πριν από τις 37 εβδομάδες) και λιποβαρή νεογνά, δηλαδή νεογνά με χαμηλό βάρος γέννησης (κάτω από 2.500 γρ).

Τα πρόωρα μωρά είναι επιρρεπή σε μια σειρά από επιπλοκές αργότερα, όπως αναπνευστικά προβλήματα, αναπτυξιακή καθυστέρηση, διαταραχές στη μάθηση κ.ά. Υπάρχουν επίσης κάποια στοιχεία τόσο από επιδημιολογικές μελέτες όσο και από έρευνες σε ζώα ότι τα μωρά που βιώνουν έντονα το στρες στη μήτρα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν χρόνια προβλήματα υγείας όπως και οι ενήλικες, όπως καρδιακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση και διαβήτη.

Στο σημείο όμως αυτό πρέπει να διαχωρίσουμε το απλό, λογικό και αναμενόμενο στρες από εκείνο που είναι παθολογικό. Και να καθησυχάσουμε τις γυναίκες λέγοντας πως στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το στρες παραμένει σε φυσιολογικά, αναμενόμενα και ελεγχόμενα επίπεδα και οι πιθανότητες είναι να γεννηθεί ένα υγιέστατο μωρό.

Είναι όμως σημαντικό η έγκυος γυναίκα να εφαρμόσει κάποιες πρακτικές που θα τη βοηθήσουν σημαντικά να διαχειριστεί το άγχος της, είτε αυτό προέρχεται από την εγκυμοσύνη είτε από τις συνθήκες που επικρατούν γύρω της».

Ας δούμε λοιπόν ορισμένους τρόπους διαχείρισης και μείωσης του στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης:

Αντιμετώπιση του προβλήματος

Συζητήστε με ειδικούς και δικούς σας ανθρώπους σχετικά με την κατάστασή σας. Ο γιατρός και η μαία σας θα εκτιμήσουν την κατάστασή σας και αν χρειαστεί θα σας παραπέμψουν σε κάποιον πιο ειδικό για τα θέματα αυτά. Επίσης θα σας προτείνουν τρόπους για να περιορίσετε το άγχος, όπως αυτοί που αναφέρονται πιο κάτω. Μοιραστείτε τα συναισθήματα σας και μην φοβάστε ή ντρέπεστε να παραδεχτείτε πώς νιώθετε.

Το ίδιο ισχύει και για τον σύντροφό σας (ο οποίος μπορεί να έχει τις ίδιες ανησυχίες) και τους δικούς σας ανθρώπους.

Ομάδες εγκύων επίσης μπορεί να έχουν μεγάλο υποστηρικτικό ρόλο, αφού στην παρούσα φάση τα βιώματα είναι πάνω κάτω τα ίδια. Δεν έχει σημασία αν μιλήσετε μονάχα σε έναν άνθρωπο ή πολλούς. Σημασία έχει να εκφράσετε τα συναισθήματά σας, να εξωτερικεύσετε το άγχος σας και να βρείτε την κατάλληλη υποστήριξη ώστε να αισθανθείτε καλύτερα.

Συνδυάστε κατάλληλα την ξεκούραση με την άσκηση. Δώστε στον εαυτό σας χώρο και χρόνο να ξεκουραστεί και επικεντρωθείτε στο μωράκι σας και στη μεταξύ σας σχέση.

Νιώστε κάθε κλωτσιά, μιλήστε του, χαιδέψτε την κοιλιά σας. Αυτή η σχέση που αναπτύσσεται τόσο νωρίς έχει πραγματικά ευεργετικές ιδιότητες και για τους δύο. Ακούστε το σώμα σας και μη το φέρνετε στα όρια του.

Εάν αισθάνεστε κόπωση, κοιμηθείτε όσο χρειαστεί για να ξεκουραστείτε. Το σώμα σας εργάζεται πραγματικά σκληρά για να θρέψει το αναπτυσσόμενο μωρό σας και θα πρέπει να το ανταμείψετε με ξεκούραση και όσο περισσότερο ύπνο μπορείτε.

Από την άλλη, ασκηθείτε με ασφάλεια σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Δεν έχει σημασία αν απλώς περπατάτε, κολυμπάτε ή κάνετε πιο σύνθετη γυμναστική, όπως η yoga για εγκύους, αρκεί το σώμα σας να ασκείται.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη η αγχωλυτική δράση της άσκησης και για τον λόγο αυτό πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας της εγκύου, εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις.

Διατροφή

Η υγιεινή διατροφή θέτει όλες τις απαραίτητες βάσεις για την ομαλή, φυσιολογική ανάπτυξη του μωρού σας, αλλά προστετεύει και τη διάθεση σας, διατηρώντας σταθερά τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σας.

Παράλληλα ενυδατωθείτε επαρκώς και σε καμία περίπτωση μην αφήνετε τον οργανισμό σας να διψάει.

Η αφυδάτωση μειώνει τις φυσικές άμυνες του οργανισμού, μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους και να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεσή σας. Έξι με οκτώ ποτήρια νερό είναι απολύτως απαραίτητα, και λίγο περισσότερο αν υπάρχει μεγάλη εφίδρωση ή συχνοουρία.

Προετοιμασία για τον τοκετό

Η σωστή προετοιμασία για τον τοκετό είναι το παν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η οργάνωση των εξετάσεων και η δημιουργία ενός προσωπικού πλάνου τοκετού απομακρύνει άγχη τελευταίας στιγμής και θέτει τις σωστές βάσεις για έναν τοκετό όπως η γυναίκα επιθυμεί.

Στα μαθήματα προετοιμασίας για τον τοκετό, η έγκυος μαθαίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα διαφορετικά στάδια της εγκυμοσύνης, τον τοκετό και αλλά και την περίοδο του θηλασμού. Οι πολύτιμες αυτές γνώσεις την οπλίζουν με θάρρος και ελαχιστοποιούν το άγχος της για το άγνωστο. Δεν είναι όμως μονάχα αυτό. Στη διάρκεια της προετοιμασίας της, μαθαίνει και τρόπους να ηρεμεί και να έρχεται σε στενή επαφή με το σώμα της και το μωρό της. Μαθαίνει να χαλαρώνει κάθε μυ του σώματός της και να αναπνέει σωστά και με αυτό τον τρόπο να παρέχει πολύτιμο οξυγόνο σε όλους τους ιστούς και τη μήτρα.