Η «μητέρα των μαχών» κατά της διαπλοκής
Γενέθλιος τόπος και χρόνος του μηχανισμού αυτού το «περίφημο ’89», όταν η τότε άφρων ηγεσία της Αριστεράς, σε αγαστή σύμπνοια και συνεργασία με τον Κ. Μητσοτάκη, παρέδιδε ομοθυμαδόν στις αναδυόμενες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού το πανίσχυρο «όπλο» των συχνοτήτων, χωρίς άδειες, χωρίς δεσμεύσεις, χωρίς κανόνες… Αρκούσε η πολιτική στήριξη των ιδιωτικών ΜΜΕ προς την τότε συγκυβέρνηση, την Αριστερά και τη ΝΔ, για την επίτευξη του κοινού στόχου: Την εξόντωση του Ανδρ. Παπανδρέου και τη διάλυση και διαρπαγή του ΠΑΣΟΚ.
Άνοδος και κυριαρχία της διαπλοκής
Όμως η πολιτικοϊδεολογική άνοδος και κυριαρχία των συστημικών συμφερόντων και του μηχανισμού των ΜΜΕ συντελέσθηκε την εποχή του εκσυγχρονισμού. Η στήριξη που παρεσχέθη στον ίδιο τον Κ. Σημίτη και στο κυβερνητικό ΠΑΣΟΚ παρέπεμπε σε περιόδους ολοκληρωτικών καθεστώτων. Βεβαίως το αντίτιμο υπήρξε πλουσιοπάροχο: Κονδύλια και προγράμματα της ΕΕ, εργολαβίες και προμήθειες, σκανδαλώδης εύνοια προς τους ημετέρους επιχειρηματίες. Η δεύτερη τετραετία του Κ. Σημίτη θα καταγραφεί στην πολιτική ιστορία ως η περίοδος της απόλυτης πολιτικής και οικονομικής κυριαρχίας της διαπλοκής και των σκανδάλων… πριν, ασφαλώς, από την εποχή των Μνημονίων.
Αμέσως μετά τη νίκη του στις εκλογές, το 2004, ο Κ. Καραμανλής επιχείρησε να θέσει φραγμό στην ασυδοσία και στην κυριαρχία των διαπλεκομένων και των ΜΜΕ με την περίφημη διάταξη περί του «βασικού μετόχου». Όμως βρέθηκε μόνος του, εγκαταλείφθηκε, κυριολεκτικά, από το ίδιο του το κόμμα, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, όπως αυτή του σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου. Ο τότε υπουργός Δημοσίων Έργων, ο Γ. Σουφλιάς, μάλιστα διαφωνούσε συστηματικά στις κυβερνητικές συσκέψεις και δήλωνε δημόσια ότι δεν έπρεπε να διαταραχθεί η ισορροπία με τους εργολάβους των δημοσίων έργων…
Όσο για το ΠΑΣΟΚ, αυτό παραμένει διαχρονικά προσηλωμένο και σταθερό στην υπηρεσία της διαπλοκής. Το 2004 πολέμησε λυσσωδώς την προσπάθεια του τότε πρωθυπουργού με επικεφαλής -ποιον άλλον;- τον Ευ. Βενιζέλο, ενώ την ίδια περίοδο ο τότε ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ν. Σηφουνάκης περιήρχετο τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μετά του υιού του «εθνικού εργολάβου» αναζητώντας διεθνή δικηγορικό γραφείο και πολιτικά στηρίγματα ακόμα και στην ίδια την Κομισιόν, προκειμένου να ακυρώσουν εν τη γενέσει της την προσπάθεια του τότε πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή.
Σήμερα, η ίδια η ΝΔ και η ηγεσία της δεν αντιμάχονται απλώς -στον στίβο του συνήθους κομματικού ανταγωνισμού- τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση, αλλά τον ίδιο τον Κ. Καραμανλή και την προσπάθεια που γίνεται σήμερα για να απαλλαγεί η ίδια η πολιτική, η ίδια η Δημοκρατία από την οικονομική και πολιτική πατρωνία.
ΜΜΕ: Απαξίωση – απονομιμοποίηση
Στις ημέρες μας, βεβαίως, τα προσχήματα και οι ψευδαισθήσεις και όλο το παραμύθι περί πλουραλισμού, ελεύθερης και ακηδεμόνευτης δημοσιογραφίας, περί της αντικειμενικής ενημέρωσης και των αγαθών προθέσεων και της προσφοράς της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στα ΜΜΕ, έχουν καταρρεύσει παταγωδώς. Ασφαλώς, ένα τμήμα ή μάλλον απομονωμένες νησίδες στο αχανές πεδίο των ΜΜΕ προσπαθούν να εκπληρώσουν αυτούς τους όρους και σε έναν μεγάλο βαθμό το επιτυγχάνουν. Όμως τα Μέσα αυτά βρίσκονται εκτός συστήματος, αποτελούν μια φωτεινή εξαίρεση που επιβεβαιώνει, δυστυχώς, τον κανόνα.
Η πολιτικοϊδεολογική μηχανή των συστημικών ΜΜΕ παραδόθηκε κυριολεκτικά προς χρήσιν, την πενταετία των Μνημονίων, στα χέρια της γερμανικής ελίτ, των δανειστών και των εγχωρίων εντεταλμένων τους. Η απροκάλυπτη προπαγάνδα, η τρομοκράτηση του ελληνικού λαού, οι ανοικτές επιθέσεις εναντίον κάθε αντίθετης γνώμης και αντίδρασης παρέπεμπαν σε καθεστώς δικτατορίας. Η διπλή εκλογική αναμέτρηση του 2012 και οι τρεις αναμετρήσεις του 2015 -με κορυφαίο το δημοψήφισμα- θα αποτελέσουν ιστορικά παραδείγματα για την άσκηση ολοκληρωτικής εξουσίας, φασίζοντος μάλιστα τύπου και μεθόδων, για τις δυτικές Δημοκρατίες του 21ου αιώνα.
Τίποτα δεν έμεινε στην τύχη του… Ειδικοί δημοσιογράφοι -αναλυτές-, προπαγανδιστές, που περιλαμβάνονταν σε ειδικές λίστες αμοιβών, πέρασαν ακόμα και φροντιστήρια προκειμένου να αφομοιώσουν και να αναπαραγάγουν πειστικά τα μνημονιακά επιχειρήματα και να διαμορφώσουν ταυτόχρονα το κλίμα της επιχείρησης «σοκ και δέος» κατά του ελληνικού λαού… Τα δε σκάνδαλα με την Digea και με το κλείσιμο της ΕΡΤ αποτελούν μνημεία φαυλότητας και αυταρχισμού.
Σήμερα τα συστημικά ΜΜΕ έχουν πλήρως σχεδόν απονομιμοποιηθεί στη συνείδηση των πολιτών, της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Με ποσοστά θεαματικότητας της τάξεως του 13%, οι συστημικές – επικοινωνιακές «ναυαρχίδες» έχουν απολέσει ποσοτικά το 50% της θεαματικότητάς τους και ποιοτικά έχουν σχεδόν απαξιωθεί. Όπως τα κόμματα που υπηρέτησαν, ενσωματώθηκαν και κατέστησαν πολιτική και ιδεολογική τους ταυτότητα τις νεοφιλελεύθερες – μνημονιακές στρατηγικές, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, και οδηγήθηκαν σε ιστορικής μορφής κρίση, σε παράλληλο επίπεδο και οι μηχανισμοί των ΜΜΕ που στήριξαν όχι μόνο τα κόμματα της διακυβέρνησης αλλά ακόμα και διορισμένους – εντεταλμένους της τραπεζικής δικτατορίας, όπως ο Λ. Παπαδήμος, διανύουν την ίδια πορεία πτώσης και απαξίωσης.
Η αναμέτρηση με τα διαπλεκόμενα – συστημικά συμφέροντα και τους ιδεολογικούς τους μηχανισμούς, τα ΜΜΕ, μόλις τώρα αρχίζει…
Ανυποχώρητη στάση
Η προώθηση και εφαρμογή του νέου νόμου για την κατανομή των συχνοτήτων δεν αφορά απλώς τη διαφάνεια, την επιχειρηματική συνέπεια, τους κανόνες λειτουργίας των ΜΜΕ. Στην ουσία αποθεμελιώνεται μια ισχυρή δομή εξουσίας που έχει καθορίσει, ως έναν μεγάλο βαθμό, τις εξελίξεις εδώ και 25 περίπου χρόνια, τόσο σε πολιτικό – κομματικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.
Η δομή αυτής της εξουσίας, τα σύνθετα αυτά συμφέροντα, δεν πρόκειται να παραδοθούν αμαχητί και θα αγωνισθούν λυσσαλέα είτε για να απενεργοποιήσουν και να αχρηστεύσουν στην πράξη τον νέο νόμο είτε ακόμα και για να τον καταργήσουν τυπικά. Ασφαλώς σε μια πρώτη φάση θα επιχειρηθεί μια εσωτερική αναδιαμόρφωση στον χώρο των ΜΜΕ, με συγχωνεύσεις, συνεργασίες, πίσω από νέες ταμπέλες και πιθανώς με νέες ιδιοκτησίες. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι εξωχώριοι προστάτες των διαπλεκομένων, που εξεδήλωσαν άλλωστε αυθόρμητα τις ανησυχίες τους, θα ενεργοποιηθούν προκειμένου να επιτρέψουν στα διαπλεκόμενα να διατηρήσουν ένα τουλάχιστον τμήμα της μέχρι τώρα ισχύος τους…
Ένας νόμος που διαμορφώνει ένα νέο σκηνικό αποτελεί ασφαλώς μια αναγκαία επιλογή για να χτυπηθεί η δομή της διαπλοκής, όμως δεν είναι από μόνη της η επιλογή αυτή ικανή να αλλάξει τους συσχετισμούς που είναι διαμορφωμένοι και αναπαράγονται για δεκαετίες. Δεν πρέπει να υπάρξει καμιά υποχώρηση από την πλευρά της κυβέρνησης. Αντίθετα, η ρήξη και η αντιπαράθεση με τα συμφέροντα αυτά πρέπει να προχωρήσει μέχρι τέλους. Αρκεί μόνο να αναγνώσει κάποιος την ανακοίνωση του εναπομείναντος Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου για να κατανοήσει πόσο βαθιά έχει εξαπλωθεί το απόστημα της διαπλοκής.