Το λόμπι των ισχυρών θέλει την εξόντωση των φτωχών

// Πώς αισθάνεστε που ανεβάζετε το αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας «Έγκλημα και τιμωρία» του Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι, στη σκηνή του θεάτρου «Άνεσις», σε σκηνοθεσία του Λεβάν Τσουλάτζε;

Όλος ο θίασος, ο Τάσος Ιορδανίδης, η Θάλεια Ματίκα, ο Θοδωρής Κατσαφάδος, η Σοφία Πανάγου, ο Δημήτρης Καπετανάκος, ο Δημήτρης Διακοσάββας νιώθουμε τεράστια ευθύνη. Το «Έγκλημα και τιμωρία» είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του ρώσου πεζογράφου και στοχαστή και αφορά την ηθική, τον νόμο και τον άνθρωπο.

Ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι, ο Ρασκόλνικοφ, φοιτητής της Νομικής στην Πετρούπολη, διαπράττει έναν διπλό φόνο, μιας γριάς τοκογλύφου και της αδερφής της.

Μετά τη δολοφονία, ο ήρωας κατακλύζεται από αντιφατικά συναισθήματα ενοχής, αν και αυτό που τον ώθησε στο έγκλημα ήταν η πίστη του ότι θα έβγαζε από αυτόν τον κόσμο μια ύπαρξη που κάνει κακό στην κοινωνία.

Ο δαιμόνιος αστυνομικός Πορφύρη Πετρόβιτς, ο οποίος γνωρίζει από την αρχή ποιος είναι ο ένοχος, τον σπρώχνει συνεχώς να κάνει τρομερά λάθη ώστε να αποκαλυφθεί η πράξη του.

// Πόσο επίκαιρο είναι το έργο σήμερα;

Τρομερά. Κοιτάξτε τι γίνεται γύρω μας. Θρησκευτικοί πόλεμοι, οικονομικοί πόλεμοι, εθνικοί πόλεμοι. Όλοι φτάνουν στην εξόντωση του συνανθρώπου τους ή ολόκληρων λαών και πιστεύουν ότι η πράξη τους είναι δικαιολογημένη ηθικά. Από την ιδεολογία τους, τη φιλοσοφία τους, τη θρησκεία τους.

// Δικαιολογείται η εξόντωση του άλλου;

Μεγάλος φιλοσοφικός προβληματισμός. Για μένα η βία γεννάει βία. Και οι διάφορες τρομοκρατικές οργανώσεις, από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες μέχρι τη RAF – Μπάαντερ Μάινχοφ και τη 17 Νοέμβρη, πίστευαν ότι έκαναν το σωστό.

Μπορεί να μη συμβάδιζαν με τους νόμους τους κράτους, αλλά σύμφωνα με τη δική τους ηθική, οι δολοφονίες των συνανθρώπων τους ήταν στο πλαίσιο της πάλης των τάξεων, της επανάστασης. Είχαν μια δική τους αντίληψη για την κοινωνική αδικία, την ανισότητα, η οποία έφτανε μέχρι και την αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής. Με λίγα λόγια, όταν μπαίνεις στο μυαλό μιας τρομοκρατικής οργάνωσης, δεν υπάρχει ούτε Σύνταγμα, ούτε δικαιοσύνη, ούτε θεσμοί, ούτε και Θεία Δίκη.

// Άρα η τρομοκρατία, με βάση την Ιστορία, έχει αποτύχει;

Παταγωδώς. Δεν άλλαξε η ανθρωπότητα. Ίσα-ίσα που το σύστημα των τραπεζών, του κεφαλαίου, έχει γίνει πιο ανάλγητο. Η δολοφονία πέντε στόχων από την οργάνωση δεν μπορεί να καταπολεμήσει τη σήψη και τη διαφθορά.

Απλά θα σκοτωθούν και αθώοι. Δεν θα γίνει καλύτερος ο κόσμος μας μέσω της βίας και της αλληλοεξόντωσης, αλλά μέσω του πολιτισμού και της παιδείας.

Αν φτάσω στο σημείο να σκοτώσω τον άλλον γιατί πιστεύει σ’ ένα άλλο θρήσκευμα -και αυτοί, σημειωτέον, είναι οι χειρότεροι πόλεμοι, γιατί ενέχουν πολύ φανατισμό αυτοακυρώνομαι ταυτόχρονα ως ανθρώπινη οντότητα. Εκεί κυριαρχούν οι νόμοι της ζούγκλας και του πιο δυνατού.

// Πώς σας φαίνεται η εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους; Η τρομοκρατία που δέχθηκε η Ευρώπη στα σπλάχνα της, στη Γαλλία, με τις δολοφονίες δημοσιογράφων από τζιχαντιστές, σας φοβίζει;

Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξος, αλλά δεν μπορώ να είμαι και αισιόδοξος, γιατί δεν θα ήμουν ρεαλιστής αλλά ανόητος. Όλα αυτά γίνονται δίπλα μας, στη γειτονιά μας.

Ο πόλεμος στη Συρία διαρκεί ήδη τέσσερα χρόνια και έχει θρησκευτικές ρίζες.

Οι Κούρδοι, με 30.000.000 πληθυσμό, βομβαρδίζονται, πρόσφυγες έχουν κατακλύσει την Ευρώπη. Από την άλλη μεριά, τα Ελληνόπουλα, λόγω της οικονομικής εξαθλίωσης που έχει επιβάλλει ο ευρωπαϊκός Βορράς στον ευρωπαϊκό Νότο, ξενιτεύονται και υπάρχει μια γενικευμένη οικονομική ανέχεια και βία.

// Θα ήταν δικαιολογημένη μια κοινωνική έκρηξη στην Ελλάδα;

Όσον αφορά την πατρίδα μου, αν γίνει κάποια κοινωνική έκρηξη από τη νεολαία -γιατί οι μεσήλικες έχουν κάνει τον κύκλο τους-, δεν θα μου φανεί εξωπραγματικό. Με τόσα σκληρά μέτρα που πρέπει να περάσουν; Οι νέοι κάνουν τις επαναστάσεις, είναι ατρόμητοι, έχουν όνειρα. Τα Μνημόνια τους τα έκοψαν όλα. Οι ηλικιωμένοι έχουν μπει στα γρανάζια του συστήματος, έχουν εμπειρίες άσχημες, ξέρουν ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν εύκολα. Ίσως είναι και πιο λογικοί.

// Η φτώχεια θα φέρει την έκρηξη;

Όταν ο άνθρωπος πεινάει, δεν έχει να επιβιώσει, τα παιδιά του δεν μπορούνε να πάνε σχολείο, τα χρέη τον πνίγουν, τα νοσοκομεία υπολειτουργούν, δεν είναι δύσκολο να βγουν τα πλήθη στους δρόμους.

Όλο το φάσμα της πολιτικής φταίει για το σημείο που έχουμε φτάσει. Όσοι κυβέρνησαν τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς, μας ισοπέδωσαν ως χώρα.

// Πώς τα κατάφεραν;

Είναι δυνατόν να συναινέσουν στην καταστροφή της πρωτογενούς μας παραγωγής; Να κλείσουν τα εργοστάσια; Ποια χώρα μπορεί να σταθεί χωρίς να είναι αυτάρκης;

// Δικαιολογείτε τη λιτότητα που θέλει να επιβάλει ο Σόιμπλε και η Μέρκελ στην Ευρώπη;

Γιατί πιστεύετε ότι διοικούν αυτοί; Οι λαοί τους ήδη δέχονται την ίδια οικονομική πίεση. Το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι αυτό που κυριαρχεί. Και το λόμπι των ισχυρών θέλει την εξόντωση των φτωχών και την εξάλειψη της μεσαίας τάξης. Η νέα τάξη πραγμάτων θέλει λίγους πάμπλουτους.

Για μένα δεν υπάρχουν προνομιούχοι ούτε στη Γαλλία ούτε στη Γερμανία πια. Αυτοί που ανά τους αιώνες ήταν οι προνομιούχοι, ήταν αυτοί που ήταν δίπλα στους τραπεζίτες, στους πλούσιους και τα κομματόσκυλα.

// Πώς βλέπετε τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα;

Πολύ άσχημα. Όταν φαγώνεται ο ιδιωτικός τομέας και δεν προστατεύεται για χάρη του δημόσιου τομέα, που τώρα και αυτός τρώει τις σάρκες του, πώς θέλετε να βλέπω τα πράγματα; Οι προνομιούχοι του δημόσιου τομέα έφαγαν τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος κατάρρευσε.

Η κοινωνία μας βράζει. Η γειτονιά μας βράζει. Υπάρχει μια γενική αποσταθεροποίηση και πολύ φοβάμαι ότι πολλές χώρες θα διαμελιστούν, όπως η Γιουγκοσλαβία.

// Τι εύχεστε μέσα από το έργο που ανεβάζετε;

Ο κόσμος πάει πλέον στο θέατρο για να βρει μια απάντηση σε όσα συμβαίνουν στη ζωή του. Ψάχνει ένα αξιακό σύστημα. Ψάχνει τις σταθερές με τις οποίες θα προσχωρήσει ενώ όλα γύρω του αλλάζουν.

Ψάχνει μέσα από τα διαχρονικά κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και της θεατρικής δραματουργίας αλήθειες για το νόημα της ζωής και της ύπαρξης.

Μέσα από το έργο θέλω να περαστεί ένα μήνυμα: Ότι για να αλλάξει ο κόσμος, πρέπει πρώτα από όλα να αλλάξει ο καθένας μας προς το καλύτερο. Να αλλάξουμε πρώτα τον εαυτό μας.

// Μπορεί να γίνει αυτό με την πλύση εγκεφάλου που δέχεται ο σύγχρονος άνθρωπος;

Είναι προσωπικό στοίχημα για τον καθέναν. Γιατί πλύση εγκεφάλου δεν υφίστανται μόνο οι ακαλλιέργητοι αλλά και οι πολύ μορφωμένοι άνθρωποι. Γίνονται στρατιώτες μιας ιδεολογίας, μια οικονομικής θεωρίας, μιας θρησκευτικής αντίληψης.

Πιστεύουν ότι μέσω της γνώσης ή της ηγεσίας τους θα αλλάξουν με θεμιτό ή αθέμιτο τρόπο τον κόσμο. Η τρομοκρατία δεν ασκείται μόνο από αμόρφωτους, αλλά κυρίως από τους μορφωμένους.

// Το θέατρο, πέρα από προβληματισμός, δεν είναι και διασκέδαση;

Ναι. Γιατί ζωή χωρίς γέλιο δεν βγαίνει. Για αυτό, το μουσικό – θεατρικό μας σχήμα «Άγαμοι Θύται» ξεκινά παραστάσεις τον Δεκέμβριο, στη μουσική σκηνή «Άνοδος», γιορτάζοντας τα 25 του χρόνια. 25 χρόνια κοινωνικής και πολιτικής σάτιρας. Τα κείμενα τα γράφω εγώ και η Δήμητρα Παπαδοπούλου.

Πέρα από τον Δημήτρη Σταρόβα, τον Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη και όλο τον θίασο, δίπλα μου θα έχω φέτος, ως γκεστ σταρ, τον Σπύρο Παπαδόπουλο και τον Κώστα Μακεδόνα.

Τι έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια στην πολιτική ζωή του τόπου; Επί της ουσίας τίποτα. Στραβός ήταν ο γιαλός και στραβά αρμενίζουμε.