Οχήματα ηθικού κινδύνου
Δεν θα πρέπει να υπάρξει διαγραφή του χρέους που τους βαρύνει, θα πρέπει να πληρώσουν στο ακέραιο, ακόμη και αν αυτό σημαίνει φτωχοποίηση μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, υψηλή ανεργία, υποβάθμιση σχολείων και νοσοκομείων, μείωση των συντάξεων. Αυτή είναι η τιμωρία όσων παραβαίνουν τους κανόνες, όσων εξαπατούν. Πρέπει να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών.
Έτσι κάπως σκέπτονται οι περισσότεροι κάτοικοι του Βόλσμπουργκ, καθώς στα πολλά χρόνια που πέρασαν από το 1938, η πόλη τους έφτασε τις 120.000 ψυχές, απέκτησε πλήρη απασχόληση, δημιούργησε άρτιο πολεοδομικό σχεδιασμό, καλά σχολεία και νοσοκομεία. Ο δήμος είχε πολλά και σταθερά έσοδα χάρη στις εισφορές και την «κοινωνική ευθύνη» της εταιρείας.
Η Βολκσβάγκεν φρόντιζε για όλα. Όπως τότε που ο Φερδινάνδος Πόρσε είχε κατασκευάσει το μοντέλο «σκαθάρι» για την ιδανική οικογένεια σύμφωνα με τις οδηγίες του Φύρερ. Οι γονείς μπροστά και τα τρία παιδιά πίσω. Κάθε οικογένεια θα είχε ένα τέτοιο αυτοκίνητο. Το λαϊκό αυτοκίνητο. Βέβαια, στην αρχή έφτιαχνε πολεμικό υλικό για τις ανάγκες του μεγάλου πολέμου, όπως ζήτησε ο καγκελάριος. Όμως, αμέσως μετά, άρχισε να φτιάχνει 20.000 σκαθάρια για την παραγγελία που έδωσαν οι Άγγλοι, βοηθώντας στην ανασυγκρότηση.
Από τότε η πειθαρχία βασίλευε στο Βόλσμπουργκ μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980. Οι δυσκολίες που εμφανίστηκαν τότε γρήγορα ξεπεράστηκαν, καθώς η Γερμανία συντάχθηκε με τη βασική επιλογή όσων ανακάλυψαν την κλιματική αλλαγή και τα «αέρια του θερμοκηπίου». Αυτή η μεγάλη ανακάλυψη έδωσε τη δυνατότητα στους κατοίκους του Βόλσμπουργκ να ανασάνουν.
Με συστηματική και επίμονη δουλειά, οι διάδοχοι του Πόρσε κατάφεραν να δημιουργήσουν στις Βρυξέλλες ένα σύστημα κανόνων για τη ρύθμιση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπονται από τους κινητήρες εσωτερικής καύσης. Όσοι κατασκευαστές δεν καταφέρνουν να τηρήσουν τους κανόνες, δηλαδή τα όρια εκπομπών, τιμωρούνται με αποκλεισμό από την αγορά.
Ο μηχανισμός ήταν έξυπνος. Χρησιμοποιεί την αγωνία των ανθρώπων για την υγεία τους και την προστασία του περιβάλλοντος, προκειμένου να δημιουργήσει ένα σύστημα ρύθμισης του οικονομικού ανταγωνισμού με βάση την τεχνολογία. Οι ίδιοι παράγουν εξαιρετικούς κινητήρες. Με την χαμηλή εκπομπή αερίων εκτοπίζουν τους ανταγωνιστές και κυριαρχούν στην αγορά.
Στην αξιοποίηση αυτού του συστήματος βασίστηκε το νέο θαύμα και η ευημερία του Βόλσμπουργκ. Όμως, εντελώς ξαφνικά, η ευτυχία κλονίσθηκε. Οι διευθυντές τους είχαν παραποιήσει το λογισμικό που μετρούσε τις εκπομπές. Είχαν εξαπατήσει το παγκόσμιο σύστημα. Ήταν ανήθικοι και άδικα κέρδιζαν μεγάλα οικονομικά οφέλη. Καταστροφή. Τουλάχιστον 11.000.000 οχήματα πρέπει να ανακληθούν, με τεράστιο κόστος. Ο δήμαρχος έκοψε αμέσως πολλά από τα προγράμματα απασχόλησης νέων. Οι μαθητές των τελευταίων σχολικών τάξεων δεν είναι πλέον σίγουροι ότι θα βρουν δουλειά στο εργοστάσιο. Οι «ελαστικοί» εργαζόμενοι ίσως απολυθούν πρώτοι. Η πρακτική της εταιρείας αποτελεί πλέον «ηθικό κίνδυνο». Έχει χαθεί η εμπιστοσύνη των αγορών. Πρέπει να ανακτηθεί.
Αυτά σκεφτόταν ο Όττο περπατώντας σκυφτός στην έξοδο του εργοστασίου, όταν ένας δημοσιογράφος τον ρωτά για το μέλλον του. Δεν είμαστε οι μόνοι, λέει. Ψάξτε και τη Μερσεντές. Εγώ φεύγω για φτηνές διακοπές στην Ελλάδα. Ευτυχώς μας προσφέρουν αντισταθμιστικά.