Η ρωσική «εισβολή» στη Συρία και η Αθήνα

Ενώ η Ευρώπη και οι Αμερικάνοι παρακολουθούν τη συνεχιζόμενη σφαγή και το μαζικότερο κύμα προσφυγιάς από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, περιοριζόμενοι σε επιλεκτικούς βομβαρδισμούς εναντίον του ISIS, η Μόσχα, σταθερός υποστηρικτής του καθεστώτος Άσαντ, επιχειρεί τα πρώτα αναγνωριστικά βήματα για στρατιωτική παρέμβαση, που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί παρά να είναι μικρής κλίμακας σε πρώτη φάση.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του ρώσου Πρόεδρου Ντμίτρι Πεσκόφ, δίνοντας το στίγμα της ρωσικής προσέγγισης, δήλωσε την Πέμπτη ότι η «μοναδική δύναμη που μπορεί να αντισταθεί στο Ισλαμικό Κράτος είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις της Συρίας και για τον λόγο αυτό η Ρωσία θεωρεί καθήκον της να παρέχει υποστήριξη στις συριακές αρχές». Τόνισε δε ότι ο ίδιος ο κ. Πούτιν θα αναπτύξει τη ρωσική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ισλαμικής τρομοκρατίας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στο τέλος Σεπτεμβρίου.

Η Μόσχα πλέον δεν κρύβει την πρόθεσή της ακόμη και για στρατιωτική εμπλοκή με πρόσχημα την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους, αλλά μια τέτοια εξέλιξη θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες, καθώς η στρατηγική της Δύσης αλλά και της Τουρκίας περιλαμβάνει ως βασικό στόχο την ανατροπή του Άσαντ.

Η Ρωσία, ενθαρρυμένη από την επιτυχία της παρέμβασής της στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας, με αυξημένη τη στρατιωτική παρουσία στην Αρκτική και στον Ειρηνικό, δείχνει έτοιμη να προκαλέσει τη Δύση και την όλο και πιο αποστασιοποιημένη κυβέρνηση Ομπάμα βάζοντας πόδι στη Μέση Ανατολή.

Ο Σ. Λαβρόφ μάλιστα την Πέμπτη προειδοποίησε ότι η Ρωσία θα ενισχύσει όχι μόνο την Συρία αλλά και το Ιράκ για την αντιμετώπιση του ISIS, επισημοποιώντας την επιλογή της Ρωσίας για ενεργή παρέμβαση στη Μέση Ανατολή…

Στην επιχείρηση αυτή ενεπλάκη και η Ελλάδα, καθώς η Ρωσία είχε εξασφαλίσει, από το τέλος Αύγουστου, άδειες υπερπτήσης πολιτικών μεταγωγικών αεροσκαφών από τον ελληνικό εναέριο χώρο για το διάστημα 1-24 Σεπτεμβρίου.

Σύμφωνα με το αίτημα, τα αεροσκάφη αυτά θα μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια στη Συρία και φαίνεται ότι η Ρωσία επέλεξε τον αεροδιάδρομο μέσω Βουλγαρίας – Ελλάδας για να αποφύγει τον εναέριο χώρο της Τουρκίας, η οποία πρωταγωνιστεί στις προσπάθειες ανατροπής του Προέδρου Άσαντ.

Καθώς, πάντως, υπήρχε η δυνατότητα διέλευσης των ρωσικών αεροσκαφών και από τον εναέριο χώρο του Ιράν, όπως γινόταν το προηγούμενο διάστημα, δημιουργεί προβληματισμό η αλλαγή σχεδίων της ρωσικής πλευράς και πιθανότατα επιχειρήθηκε να δοκιμαστούν οι αντοχές και οι διαθέσεις των δύο κυβερνήσεων, της Βουλγαρίας και της Ελλάδας, και συγχρόνως να δημιουργηθεί και ένα ακόμη πρόβλημα με δύο χώρες του ΝΑΤΟ.

Καθώς είχαν πραγματοποιηθεί οι πρώτες πτήσεις, η Ουάσινγκτον, με τα γνωστά διαβήματα, ζήτησε από Σόφια και Αθήνα να ακυρώσουν τις άδειες υπερπτήσης που είχαν εκδοθεί, υποστηρίζοντας ότι δεν μεταφέρεται ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά στρατιωτικό υλικό.

Είχε προηγηθεί δημοσίευμα του Reuters και αμερικανικών ΜΜΕ που αποκάλυπτε την ενίσχυση της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στο συριακό έδαφος, όπου, σημειωτέον, η Ρωσία διέθετε τη μοναδική πια βάση της στη Μεσόγειο στο λιμάνι της Ταρτούς.

Οι πληροφορίες, που αποδόθηκαν σε πήγες στον Λίβανο, ανέφεραν εκτός των άλλων την επισκευή και επέκταση οικισμού για να στεγάσει ρώσους καταδρομείς, την προσέγγιση στη Συρία δύο αποβατικών σκαφών που μεταφέρουν τεθωρακισμένα και τη μεταφορά στρατιωτικού εξοπλισμού με μεταγωγικά αεροσκάφη.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, η Αθήνα, καθώς δεν επιθυμούσε να έρθει σε σύγκρουση με τη Μόσχα, ζήτησε από τους Αμερικανούς αναλυτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν τον ισχυρισμό ότι τα μεταγωγικά αεροσκάφη μετέφεραν στρατιωτικό εξοπλισμό, ο οποίος εμπίπτει στα απαγορευμένα είδη. Κάτι τέτοιο δεν έγινε και έτσι η Αθήνα δεν ακύρωσε τις άδειες υπερπτήσης, που όμως είχαν ήδη καταστεί ανενεργές μια και η Βουλγαρία έσπευσε να αποδεχθεί το αμερικανικό αίτημα κλείνοντας τον εναέριο χώρο της σε ρωσικά αεροσκάφη με κατεύθυνση τη Συρία.

Η βουλγαρική κυβέρνηση απαίτησε από τη ρωσική πλευρά, ως προϋπόθεση για την έκδοση αδειών υπερπτήσης, την προσγείωση των αεροσκαφών σε βουλγαρικό αεροδρόμιο, για να γίνει έλεγχος από βούλγαρους εμπειρογνώμονες και κατόπιν να συνεχίσουν την πορεία τους, κάτι που φυσικά απορρίφτηκε από τη Ρωσία.

Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ότι δεν εκφράστηκε δυσαρέσκεια από καμιά πλευρά για την ελληνική στάση, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριαμπκόφ δήλωσε χαρακτηριστικά:

«Λυπάμαι, που, κάτω από την πίεση της Ουάσινγκτον και, προφανώς, κάτω από την πίεση των Βρυξελλών, όπου βρίσκεται η έδρα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ορισμένες χώρες αποφεύγουν το διεθνές καθήκον τους, με τη χορήγηση αδειών υπερπτήσης αεροσκαφών που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια», δήλωσε, σύμφωνα με το TASS, ο Σεργκέι Ριαμπκόφ, και πρόσθεσε ότι «είναι γνωστή στην παγκόσμια κοινότητα η έκταση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Συρία και αποτελούν υποκρισία οι δηλώσεις για μέριμνα, όταν υπονομεύονται οι προσπάθειες για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας».

Αλλά και ο έτερος ΑΝΥΠΕΞ της Ρωσίας Μιχαήλ Μπογκντάνοφ δήλωσε ότι θα ζητηθούν εξηγήσεις από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία για την άρνηση παροχής αδειών υπερπτήσης για τη μεταφορά ρωσικής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία.

Αν και η Ρωσία έχει την εναλλακτική επιλογή των αεροδιαδρόμων του Ιράν, η απόφαση της Βουλγαρίας να κλείσει τον εναέριο χώρο της έχει οδηγήσει σε νέα κρίση τις σχέσεις των δύο χώρων. Η Αθήνα μπορεί να απέφυγε την ευθεία ρήξη με τη Μόσχα, αλλά το όλο «συμβάν» δεν αφήνει ανεπηρέαστες τις ελληνορωσικές σχέσεις, που έχουν δοκιμασθεί επανειλημμένα τους τελευταίους μήνες.

Κωνσταντίνος Τσάκαλος