Διπλό θρίλερ στην οικονομία με προϋπολογισμό και τράπεζες

Την ίδια ώρα, το μεγάλο στοίχημα για την Αθήνα, όπως τόνισε και ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης την Παρασκευή, είναι να «τρέξει» η διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, για την οποία θα υπάρξουν σοβαρές και περίπλοκες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές και πρέπει πάση θυσία να ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους, πριν τεθεί σε ισχύ ο ευρωπαϊκός κανονισμός για το «κούρεμα» ανασφάλιστων καταθέσεων. Στο μεταξύ, τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού έδειξαν ότι τα έσοδα βρίσκονται σε απόσταση της τάξεως των 4 δισ. ευρώ από τον αρχικό στόχο και αυτό οφείλεται στην καθυστέρηση στην ενεργοποίηση δύο ισχυρών εισπρακτικών «όπλων» του Δημοσίου: Του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ.

Η παράταση της υποβολής δηλώσεων φόρου εισοδήματος από φυσικά και νομικά πρόσωπα έφθασε ως τον Σεπτέμβριο, εκτροχιάζοντας πλήρως την είσπραξη των προβλεπόμενων εσόδων από αυτόν τον φόρο. Επιπλέον, ο ΕΝΦΙΑ, από τον οποίο έχει προϋπολογισθεί να εισπραχθούν 2,65 δισ. ευρώ, καθυστέρησε να βεβαιωθεί, ενώ η πρώτη δόση αναμένεται να εισπραχθεί τον Οκτώβριο (ο φόρος θα εισπραχθεί σε πέντε δόσεις, έως και τον Φεβρουάριο του 2016). Στην πραγματικότητα, λοιπόν, οι εισπρακτικές υστερήσεις που εμφανίζονται δεν αντανακλούν κάποια ξαφνική κατάρρευση των εισπρακτικών μηχανισμών, ή κάποια νέα σοβαρή επιδείνωση στη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών. Αν στο τετράμηνο Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου «τρέξει» χωρίς προβλήματα η είσπραξη του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ, το υπουργείο Οικονομικών θα κινηθεί πολύ κοντά στους αρχικούς στόχους για τα έσοδα που είχαν περιληφθεί στον φετινό προϋπολογισμό.

Συμπληρωματικός προϋπολογισμός

Σε κάθε περίπτωση, όμως, το υπουργείο Οικονομικών δεν καλείται πλέον να εκτελέσει τον προϋπολογισμό του 2015, όπως ακριβώς αυτός είχε καταρτισθεί από τον Γκίκα Χαρδούβελη και είχε ως κεντρικό στόχο την επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος 5,7 δισ. ευρώ (3% του ΑΕΠ). Ο νέος στόχος που συμφωνήθηκε με τους «θεσμούς», μετά και τη διαπίστωση ότι η οικονομία θα μείνει φέτος σε ύφεση, είναι πολύ χαμηλότερος (πρωτογενές έλλειμμα 0,25%) και θα απεικονισθεί τον Οκτώβριο σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό, που η απελθούσα κυβέρνηση συμφώνησε με τους δανειστές ότι θα καταθέσει ταυτόχρονα με την κατάθεση του προσχεδίου για το 2016.

Η συζήτηση με την «τρόικα» γι’ αυτόν τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό κατ’ ανάγκη θα γίνει, όπως εξελίχθηκαν τα πολιτικά πράγματα, από τον υπηρεσιακό υπουργό Οικονομικών και επικεφαλής, μέχρι πρόσφατα, της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας, Γιώργο Χουλιαράκη. Βασικός στόχος σε αυτές τις συζητήσεις, είναι να πεισθεί η «τρόικα» ότι η Αθήνα βρίσκεται σε τροχιά εκπλήρωσης της δέσμευσής της για τον φετινό δημοσιονομικό στόχο, ώστε να αποφευχθεί η ανάγκη για πρόσθετα μέτρα, τα οποία θα πρέπει να λάβει… κακώς εχόντων των πραγμάτων η νέα κυβέρνηση με το «καλημέρα» της ανάληψης των καθηκόντων της. Η απρόσμενα καλή επίδοση της οικονομίας στο δεύτερο τρίμηνο του έτους (αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,6%) και η πολύ καλή σεζόν του τουρισμού (παρά τις αρχικές κακές προβλέψεις, οι επισκέπτες φαίνεται ότι θα αυξηθούν από 24 σε 26 εκατομμύρια και τα έσοδα τουλάχιστον κατά 1 δισ. ευρώ) είναι παράγοντες που δημιουργούν αισιοδοξία ότι τελικά ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός του Οκτωβρίου δεν θα κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις.

Το «παζάρι» για τις τράπεζες

Το δεύτερο θέμα που θα κρατήσει σε μεγάλη εγρήγορση τον Γ. Χουλιαράκη ως τις εκλογές, με ενδιάμεσο σταθμό το Eurogroup στις 12 Σεπτεμβρίου, είναι αυτό των τραπεζών. Δεν είναι τυχαίο ότι στις πρώτες δηλώσεις του ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών έσπευσε να τονίσει την ανάγκη «να προχωρήσει το θέμα της ενίσχυσης του τραπεζικού συστήματος όσο πιο γρήγορα γίνεται».

Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος της ελληνικής πλευράς δεν είναι απλώς να ολοκληρωθεί γρήγορα η ανακεφαλαιοποίηση, για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι για τους καταθέτες και να εξομαλυνθεί η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Είναι και να συμφωνηθούν όλες οι «λεπτομέρειες» της ανακεφαλαιοποίησης και, ιδιαίτερα, της διαχείρισης των «κόκκινων δανείων», με τέτοιο τρόπο ώστε αφενός να περιορισθεί όσο περισσότερο γίνεται το ποσό που θα εισφέρουν οι δανειστές για την ανακεφαλαιοποίηση και αφετέρου να βρεθούν εργαλεία που θα ελαχιστοποιήσουν τις κοινωνικές συνέπειες των διαδικασιών είσπραξης των «κόκκινων δανείων».

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, αυτό που θεωρεί ως ιδανικό μείγμα πολιτικής το οικονομικό επιτελείο αλλά και οι έλληνες τραπεζίτες είναι από τη μια πλευρά να περιορισθούν ακόμη και κάτω από τα 10 δισ. ευρώ τα νέα κεφάλαια που θα δοθούν στις τράπεζες, με παράλληλη συμμετοχή και ιδιωτών επενδυτών. Και, από την άλλη, να δεχθούν οι δανειστές την ελληνική πρόταση για ίδρυση ενός ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης προβληματικών δανείων, μιας «κακής τράπεζας», η οποία θα υποστηριχθεί με κεφάλαια από το συνολικό ποσό των 25 δισ. ευρώ που έχουν προγραμματισθεί να διατεθούν για τις τράπεζες.

Σε αντάλλαγμα για την ίδρυση αυτού του φορέα, που θα λειτουργήσει σαν «μαξιλάρι» για τα ασθενέστερα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με προβληματικά δάνεια, η απελθούσα κυβέρνηση είχε δεχθεί να συζητήσει τη διευκόλυνση της πώλησης δανείων από τις τράπεζες σε ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, αλλά το θέμα έχει μείνει ανοικτό σε διαπραγμάτευση και το μόνο που έχει καταγραφεί στο ανακοινωθέν του τελευταίου Eurogroup είναι ορισμένες γενικόλογες αναφορές.