«Γκάζι» από Ισραήλ για άξονα με Κύπρο – Ελλάδα για ενέργεια – ασφάλεια
Η συμφωνία στην οποία καταλήγουν NOBLE και Ισραήλ έγινε δυνατή μετά την εσπευσμένη έλευση στα Ιεροσόλυμα του γενικού διευθυντή της αμερικανικής εταιρείας Κιθ Έλιοτ για συνομιλίες με τον Μπ. Νετανιάχου.
Καθώς όμως ξεμπλοκάρουν οι διαδικασίες στο Ισραήλ, αναδεικνύονται συγχρόνως οι σοβαρές προκλήσεις ασφαλείας που πρέπει να αντιμετωπισθούν αλλά και οι κρίσιμες επιλογές για τον τρόπο εκμετάλλευσης και τις οδούς εξαγωγής του φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου.
Ήδη το Ισραήλ ζητά με πιεστικό τρόπο από την Ελλάδα και την Κύπρο να επισπευτούν οι διαδικασίες συνεννόησης μεταξύ των τριών χωρών, αλλά προς το παρόν μόνο η Λευκωσία ανταποκρίνεται, καθώς στην Αθήνα η οικονομική – κυβερνητική κρίση δεν έχει αφήσει περιθώρια για ενασχόληση με τα σοβαρά αυτά ζητήματα αλλά και οι ιδεοληψίες ορισμένων κορυφαίων υπουργών και η προκατάληψη εναντίον του Ισραήλ λειτουργούν ανασταλτικά.
Στα θέματα ασφάλειας υπάρχει πλήρης συντονισμός του Τελ Αβίβ με τη Λευκωσία και την Αθήνα και τα ζητήματα αυτά συζητήθηκαν στις επισκέψεις των υπουργών Άμυνας της Κύπρου και της Ελλάδας Χρ. Φωκαΐδη και Π. Καμμένου στο Ισραήλ και στις συνομιλίες που είχαν με τον ομόλογό τους Μοσέ Γιαλόν…
Μια τελευταία εξέλιξη, η όποια δεν έγινε ευρέως γνωστή, ήταν η επίθεση που πραγματοποίησαν εξτρεμιστές σε πλωτή μονάδα της Αιγύπτου, που σήμανε συναγερμό στην περιοχή. Η δυνατότητα πλέον των τρομοκρατών και των κάθε λογής εξτρεμιστών να έχουν πρόσβαση σε εξελιγμένα οπλικά συστήματα που μπορούν να πλήξουν στόχους στη θάλασσα, συνιστά σημαντικότατη απειλή ασφάλειας για ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Τέτοια όπλα θα μπορούσαν να ισχυροποιήσουν τις μονάδες άντλησης φυσικού αερίου, τις πλωτές μονάδες υγροποίησης ακόμη και τους αγωγούς.
Η ασφάλεια των εγκαταστάσεων έχει ιδιαίτερο ρόλο όχι μόνο στη διαμόρφωση μιας αξιόπιστης πρότασης για επενδυτές αλλά και για τη σύναψη μακροχρόνιων συμβολαίων πώλησης φυσικού αερίου.
Δεν είναι τυχαίο πάντως ότι οι Ισραηλινοί έδειχναν ενθουσιασμένοι από την ανταπόκριση που βρήκαν από τον έλληνα υπουργό, ο οποίος παλαιοτέρα, βεβαίως, ήταν κόκκινο πανί για τις εβραϊκές οργανώσεις λόγω των ακραίων απόψεών του.
Όμως, ιδιαίτερα σημαντικές για το μέλλον του εγχειρήματος στην Ανατολική Μεσόγειο είναι οι συναντήσεις που θα έχουν οι υπουργοί Ενέργειας της Κύπρου και του Ισραήλ κ. Γ. Λακκοτρύπης και Γ. Στάινιτζ, καθώς οι δύο χώρες εργάζονται εντατικά για να καταλήξουν σε συμφωνία συνεκμετάλλευσης κοιτασμάτων που επεκτείνονται εκατέρωθεν της γραμμής της οριοθέτησης της ΑΟΖ τους.
Ο κ. Στάινιτζ όμως θα έρθει και στην Αθήνα στις αρχές Σεπτεμβρίου για συνομιλίες με την ελληνική κυβέρνηση, καθώς στο τραπέζι παραμένει η επιλογή της εξαγωγής του φυσικού αερίου μέσω υποθαλάσσιου αγωγού μεταξύ Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας, γνωστού ως EUROMED.
Ήδη μελετάται από την Κομισιόν και έχει κατ’ αρχάς εξασφαλιστεί το «πράσινο φως» για την εξέτασή του ως εναλλακτική οδός μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και εφόσον αποδειχθεί η βιωσιμότητα του έργου, θα διασφαλισθεί και κοινοτική χρηματοδότηση για αυτό το μεγάλης κλίμακας ενεργειακό project…
Η Τουρκία πάντως και αρκετοί υποστηρικτές της στην Ουάσινγκτον επιμένουν και επαναφέρουν στο τραπέζι το θέμα της εξαγωγής του φυσικού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας.
Η τουρκική πλευρά αλλά και ο τουρκοκύπριος ηγέτης Μ. Ακιντζί επιμένουν ότι το θέμα του φυσικού αερίου πρέπει να αποτελεί μέρος της λύσης του Κυπριακού, ενώ αποτελεί πάγια τουρκική απαίτηση η κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία.
Όμως, για το Ισραήλ το θέμα του φυσικού αερίου δεν είναι μόνο εμπορικό, αλλά στρατηγικής σημασίας επιλογή. Ακόμη και αν αποκατασταθούν οι διπλωματικές σχέσεις του Τελ Αβίβ με την Άγκυρα, οι σχέσεις των δύο χωρών, όπως δηλώνουν και ανώτατοι ισραηλινοί αξιωματούχοι, δεν θα είναι ποτέ οι ίδιες, καθώς η καχυποψία και η δυσπιστία θα είναι διαρκώς παρούσες. Πολύ περισσότερο, δε, οι σχέσεις αυτές δεν πρόκειται να ομαλοποιηθούν πλήρως όσο στο τιμόνι της Τουρκίας παραμένει ο Ταγίπ Ερντογάν.
Αυτή η λεπτή ισορροπία προσφέρει σε Ελλάδα και Κύπρο ένα σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς αποτελούν ουσιαστικά τους μοναδικούς φίλους και συμμάχους του Ισραήλ σε ολόκληρη την περιοχή, καθώς ναι μεν η αιγυπτιακή κυβέρνηση είναι πλέον συνδεδεμένη με το Ισραήλ σε θέματα ασφάλειας, αλλά η Αιγύπτιος παραμένει ασταθής, με σοβαρά προβλήματα ισλαμικής τρομοκρατίας.
Έτσι, προς το παρόν, η μοναδική «απειλή» που μπορεί να οδηγήσει εκβιαστικά στην εξαγωγή του φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας δεν είναι άλλη από τον τουρκοκυπριακό παράγοντα, εφόσον ο κ. Ακιντζί, ως «συνιδιοκτήτης» του φυσικού αερίου της επανενωμένης Κύπρου, θέσει βέτο προκειμένου αυτό να κατευθυνθεί στην Τουρκία.
Στο Ισραήλ πάντως, παρά την επιφυλακτικότητα -που έχει μειωθεί μεν, αλλά δεν έχει εντελώς εξαλειφθεί- που υπάρχει έναντι της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, προσβλέπουν στην εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Οι Ισραηλινοί μάλιστα πιέζουν την Αθήνα ώστε μέσα στον Οκτώβριο να επισκεφτεί το Ισραήλ ο κ. Τσίπρας και έτσι να προετοιμασθεί το έδαφος για την πραγματοποίηση τον Δεκέμβριο κοινής συνεδρίασης των Υπουργικών Συμβουλίων των δύο χωρών στο Ισραήλ. Αυτό θα έδινε μια σημαντική ώθηση στις διμερείς σχέσεις, ενώ με την ευκαιρία αυτή θα μπορούσε να μεταβεί στο Ισραήλ και ο Ν. Αναστασιάδης για την πραγματοποίηση μιας καθοριστικής για το μέλλον της ενεργειακής και αμυντικής συνεργασίας τριμερούς συνάντησης κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος