Παίρνει τη ρεβάνς η «τρόικα»!
Την ίδια στιγμή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αξιώνει από τους Ευρωπαίους να εγγραφεί εξαρχής στη συμφωνία για το νέο πρόγραμμα η ελάφρυνση του χρέους. Σύμφωνα με πληροφορίες, που είχαν φθάσει στην κυβέρνηση από την Τετάρτη, αλλά την Παρασκευή μεταδόθηκαν και από την ηλεκτρονική έκδοση του «Spiegel» με επίκληση πηγών από την «τρόικα», οι εκπρόσωποι των δανειστών είναι διατεθειμένοι σε αυτήν τη διαπραγμάτευση να δεχθούν ακόμη χαμηλότερους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι και το 2018 από αυτούς που είχαν συμφωνηθεί στα τέλη Ιουνίου.
Υπενθυμίζεται ότι οι αναθεωρημένοι στόχοι (πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ φέτος, 2% το 2016, 3% το 2017 και 3,5% το 2018 και εφεξής) είχαν ήδη μειωθεί στο μισό, σε σχέση με τους προηγούμενους στόχους, δημιουργώντας ένα δημοσιονομικό περιθώριο 13 δισ. ευρώ για την κυβέρνηση, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ. Τώρα, η «τρόικα» είναι διατεθειμένη, ανάλογα με τις εκτιμήσεις που θα κάνει για τη φετινή ύφεση, να αποδεχθεί για το 2015 έναν στόχο πλεονάσματος κοντά στο μηδέν, ο οποίος θα ανεβεί στο 1% το 2016, στο 2% το 2017 και στο 3% το 2018.
Το σημαντικό, όπως τονίζουν στο «Π» πηγές του οικονομικού επιτελείου, είναι ότι για την πολύ δύσκολη διετία 2015-2016, όπου η οικονομία θα αρχίσει να ανακτά αναπτυξιακό βηματισμό, δεν θα απαιτηθεί να ληφθούν πολύ βαριά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, τα οποία θα μπορούσαν να επαναφέρουν την οικονομία σε βαθιά ύφεση, τινάζοντας στον αέρα και το πρόγραμμα του τρίτου Μνημονίου.
Ειδικά για το 2015, μάλιστα, που προβλέπεται ύφεση με ρυθμό συρρίκνωσης του ΑΕΠ 2% – 4%, η προσπάθεια προσαρμογής διευκολύνεται από τις ήδη ενεργές αυξήσεις στους συντελεστές του ΦΠΑ, αλλά και από το «δώρο» της Κομισιόν στην Ελλάδα: Πόροι από το ΕΣΠΑ της περιόδου έως και το 2013 θα εισπραχθούν χωρίς εθνική συμμετοχή, κάτι που δίνει μια ένεση 2 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό και περιορίζει τις ανάγκες για δημοσιονομικά μέτρα. Όλα αυτά δεν σημαίνουν, βεβαίως, ότι η διαπραγμάτευση για το νέο πρόγραμμα θα είναι περίπατος. Η κυβέρνηση περιμένει ισχυρές πιέσεις σε τρία μέτωπα:
α) Στον καθορισμό της λίστας περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, που θα περάσουν στο νέο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων και στη διαμόρφωση του προγράμματος εκποίησης αυτών των περιουσιακών στοιχείων,
β) στη λήψη πρόσθετων μέτρων για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, όπου κρύβονται δυσάρεστες εκπλήξεις περικοπών και
γ) στη διαμόρφωση του νέου πλαισίου για τις εργασιακές σχέσεις και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
ΔΝΤ εναντίον Γερμανίας
Ενθαρρυντικό στοιχείο για τις επιδιώξεις της Ελλάδας είναι ότι το ΔΝΤ σκληραίνει εμφανώς τη στάση του έναντι του Βερολίνου για το θέμα του χρέους, διαπιστώνοντας ότι η γερμανική κυβέρνηση, παρότι προσυπέγραψε το ανακοινωθέν των ηγετών της Ευρωζώνης, εξακολουθεί να κινείται με διπλή στρατηγική για το ελληνικό ζήτημα, διατηρώντας στο τραπέζι το σχέδιο Σόιμπλε για «κούρεμα» χρέους με «προσωρινή» έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη.
Στην Ουάσιγκτον υπάρχει έντονη καχυποψία για τις προθέσεις της γερμανικής πλευράς, κυρίως λόγω της επιμονής της να μη συζητηθεί το θέμα του χρέους εξαρχής, ώστε να υπάρξει η «ισορροπημένη» συμφωνία που απαιτεί το Ταμείο (μεταρρυθμίσεις από την Ελλάδα, χρηματοδότηση και ελάφρυνση χρέους από την Ευρώπη).
Το Βερολίνο θέλει να μεταθέσει την ουσιαστική συζήτηση για το χρέος ΥΣΤΕΡΑ από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος, κάτι που, όπως εκτιμούν στο Ταμείο, εκθέτει την όλη διαδικασία σε σοβαρό κίνδυνο «ατυχήματος»: Η ήδη αποδυναμωμένη κυβέρνηση Τσίπρα θα πρέπει να συμφωνήσει μεταρρυθμίσεις και να αρχίσει να τις υλοποιεί, χωρίς να εξασφαλίσει κάτι για το χρέος, πέρα από γενικόλογες υποσχέσεις. Αυτό, πιστεύουν στην Ουάσιγκτον, θα υπονομεύσει εξαρχής τη συμφωνία, θα οδηγήσει σε αδιέξοδο και τελικά θα επανέλθει ο Β. Σόιμπλε στις προτάσεις του για Grexit.
Με αυτά τα δεδομένα, το Ταμείο διαμηνύει πλέον στη Γερμανία ότι δεν θα δεχθεί να μετάσχει στο νέο πρόγραμμα, κάτι που αποτελεί απαράβατο όρο, σύμφωνα με το ανακοινωθέν των ηγετών της Ευρωζώνης, για να προχωρήσει η συμφωνία, αν δεν γίνει ταυτόχρονα μέσα στον Αύγουστο η διαπραγμάτευση για τα μέτρα που θα εφαρμόσει η Αθήνα, τη χρηματοδότηση που θα λάβει από την Ευρώπη, καθώς και την ελάφρυνση του χρέους.
Πίσω από αυτές τις εξελίξεις βρίσκεται μια πολύ ουσιώδης πολιτική αλλαγή στο εσωτερικό του ΔΝΤ. Οι ΗΠΑ, με τη στήριξη της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, έχουν διαμορφώσει μια νέα ισχυρή πλειοψηφία στη διοίκηση του Ταμείου, απομονώνοντας τη Γερμανία. Μια νέα πλειοψηφία, που αντιτάσσεται στην ιδέα Σόιμπλε για μια νέα αρχιτεκτονική στην Ευρωζώνη, που θα διαμορφωθεί με αφορμή την Ελλάδα και θα έχει ως ακρογωνιαίο λίθο την απομάκρυνση από τη Νομισματική Ένωση όσων χωρών έχουν μη βιώσιμα χρέη. Σε αυτήν τη νέα αρχιτεκτονική το «κούρεμα» χρέους θα πρέπει να συνοδεύεται από την έσχατη ποινή της αποβολής από το ευρώ.