Το χρέος καθοριστικός παράγοντας για βιώσιμη λύση εντός Ευρωζώνης
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είχε καταλυτικά αποτελέσματα στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Ανάγκασε τον κ. Σαμαρά σε αποχώρηση από την ηγεσία της ΝΔ, εξουδετέρωσε ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, δημιούργησε ένα πλειοψηφικό μέτωπο στήριξης της κυβέρνησης, παρά τα όποια λάθη στις διαπραγματεύσεις. Το 62% σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό της μεσαίας τάξης, που ψήφιζε ΝΔ, υιοθετεί την κυβερνητική θέση για ανάγκη εξασφάλισης αναπτυξιακής προοπτικής. Είναι φανερό ότι η μεσαία τάξη έχει πληγεί καίρια τα χρόνια του Μνημονίου και η ραχοκοκαλιά της οικονομίας, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, έχουν αντιληφθεί ότι η πολιτική λιτότητας, που πλήττει την εγχώρια ζήτηση, τους καταστρέφει.
Η στήριξη του πρωθυπουργού από τα κόμματα της αντιπολίτευσης -πλην ΚΚΕ- στο Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών έδωσε καινούργιο όπλο στον Αλ. Τσίπρα. Οι δύο αυτές κινήσεις αντέστρεψαν το πρόβλημα που αντιμετώπιζε μέχρι τότε, δηλαδή την πίεση να δεχθεί συμφωνία με τη στήριξη άλλων κομμάτων στη Βουλή, έστω χωρίς τη στήριξη όλων των βουλευτών του κόμματός του ή των ΑΝΕΛ. Με το δημοψήφισμα, ο Αλ. Τσίπρας ανάγκασε ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι σε στροφή 180 μοιρών, αφού βρέθηκαν αντίθετα με το λαϊκό αίσθημα. Παράλληλα εξέθεσε στην κοινή γνώμη απαράδεκτες εκβιαστικές δηλώσεις και πρακτικές ευρωπαίων αξιωματούχων, που αμέσως μετά το «όχι» του ελληνικού λαού άλλαξαν και αυτοί -ως διά μαγείας- ρητορική. Τώρα όλα τα κόμματα -πλην ΚΚΕ- στηρίζουν την πρόταση Τσίπρα για έναν συμβιβασμό εντός Ευρωζώνης
Το αυξημένο πολιτικό κύρος του πρωθυπουργού έχει μεν απήχηση στους ευρωπαίους πολίτες και τους ηγέτες με αίσθηση των ευθυνών τους, δεν επηρεάζει όμως τους άτεγκτους δανειστές, δηλαδή τους οπαδούς της Ευρώπης πολλών ταχυτήτων. Επομένως, το διακύβευμα της διαπραγμάτευσης παραμένει. Χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους, το νέο πρόγραμμα με τα υφεσιακά του μέτρα δεν θα προσφέρει μόνιμη λύση.
Η αίτηση στον ESM αναζητά στήριξη για τη μακροοικονομική σταθερότητα, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή προοπτική. Είναι προφανές πως τα 10 δισ. του ΤΧΣ, που από το 2014 δεν χρησιμοποιήθηκαν για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα προστεθούν στο νέο δανειακό βάρος μαζί με τα χρηματοδοτικά κενά του δεύτερου εξαμήνου του 2014 και το δημοσιονομικό κόστος των πρόσφατων ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων.
Με το δημοψήφισμα, το αρχικό δούναι – λαβείν, «ρευστότητα έναντι μεταρρυθμίσεων», αντικαταστάθηκε με το «αναδιάρθρωση χρέους έναντι μεταρρυθμίσεων», πάντοτε εντός Ευρωζώνης. Αυτό είναι και το «αγκάθι» των διαπραγματεύσεων. Η γερμανική πλευρά δεν μπορεί να δεχθεί νίκη του Αλ. Τσίπρα με την αναγνώριση ονομαστικής διαγραφής χρέους. Ο συμβιβασμός λοιπόν θα πρέπει αρχικά να περιλαμβάνει δέσμευση για αναδιάρθρωση που θα γίνει αργότερα. Διότι οι αναγκαστικά οδυνηρές «μεταρρυθμίσεις» θα μπορούσαν να απορροφηθούν εφόσον διατηρείται η αναπτυξιακή προοπτική.
Διότι το πρόσημο των μεταρρυθμίσεων θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για τη βιωσιμότητα του παραγωγικού ιστού της ελληνικής οικονομίας. Η δυνατότητα ενδογενούς παραγωγικής ανασυγκρότησης θα πρέπει να παραμείνει ανοικτή, αλλιώς η επιβίωση της χώρας, ως συγκροτημένου κοινωνικού σχηματισμού με δυνατότητα αναπαραγωγής εντός της Ευρωζώνης, θα δοκιμασθεί. Η οικονομική ηγεμονία στην Ευρωζώνη, που δεν κυβερνάται πλέον με ισότητα των εταίρων, αλλά με κανόνες κοπής που εξυπηρετούν τις ανάγκες της γερμανικής οικονομικής συσσώρευσης, απειλεί σοβαρά τους σημερινούς επιχειρηματικούς φορείς στη χώρα.
Η πρόκληση αφορά τα τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, που θα κινδυνεύσουν να εξουδετερωθούν από το πρότυπο της μαζικής κατανάλωσης. Η ελληνική ιδιαιτερότητα αφορά τη μικρή κλίμακα, την περιορισμένη ποσότητα υψηλής ποιότητας, που αντί να αναπτυχθεί ως σπάνιο προϊόν πολυτελείας για «μπουτίκ», θα πιεσθεί να μετατραπεί σε μαζικό προϊόν υποβαθμισμένης ποιότητας για ράφι πολυκαταστήματος. Η ελληνική παραγωγική ανασυγκρότηση δεν προϋποθέτει αποκλειστικά έναν παραγωγικό κύκλο υψηλής έντασης κεφαλαίου που εισάγεται από το εξωτερικό. Εάν αυτό καθυστερεί λόγω της ύφεσης και του αποπληθωρισμού που εγκαθίσταται στην Ευρωζώνη, απαιτείται η υιοθέτηση πολιτικής ανάπτυξης ενδογενούς δυναμικού, που προωθεί παράλληλα παραγωγικούς κύκλους χαμηλής έντασης κεφαλαίου, αλλά υψηλής έντασης εξειδικευμένης εργασίας και εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Αντί ανθρωπιστικής βοήθειας, χρειαζόμαστε παραγωγική αναγέννηση για απασχόληση και αναπτυξιακή προοπτική. Ας μη γελιόμαστε. Το «πακέτο» Γιούνκερ δεν έχει καμία σχέση με αυτό του Ντελόρ.