Στα βαθιά νερά από αύριο Ν. Αναστασιάδης – Μ. Ακιντζί
Με αθόρυβο και εντατικό ρυθμό τις προηγούμενες ημέρες είχε υπάρξει καταγραφή από τους διαπραγματευτές Ανδρ. Μαυρογιάνη και Οζντ. Ναμί, υπό την εποπτεία του μεσολαβητή του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντα, των συγκλίσεων και των διαφορών που υπάρχουν σε μια σειρά αλληλοσυνδεόμενων κεφαλαίων του Κυπριακού. Αν και δεν έχει γίνει γνωστό το περιεχόμενο του εγγράφου που έχουν ετοιμάσει οι δύο διαπραγματευτές, φαίνεται ότι έχουν επιλεγεί θέματα στα οποία δεν υπάρχουν αγεφύρωτες διαφορές.
Σε ό,τι αφορά μάλιστα το εδαφικό, πληροφορίες αναφέρουν ότι καταγράφονται «κριτήρια» και όχι συγκεκριμένες περιοχές, χωριά κ.λπ. Οι δύο πλευρές έχουν αποφύγει να γνωστοποιήσουν τα κείμενα τα οποία διαμορφώνουν, προκειμένου να αποφευχθούν αντιδράσεις εάν διαπιστωθεί ότι χρησιμοποιούνται ως βάση για τις συγκλίσεις τα έγγραφα Ντάουνερ, που μονομερώς και με σαφή φιλοτουρκική διάθεση αυθαίρετα είχαν χρησιμοποιήσει τις διαπραγματευτικές υποχωρήσεις του Δ. Χριστόφια για την ανατροπή της βάσης λύσης του Κυπριακού.
Οι Τουρκοκύπριοι δήλωσαν ότι η βάση των συνομιλιών είναι οι Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου (1977-1979), το Κοινό Ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου 2014 και οι σχετικές αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Οι Τουρκοκύπριοι πάντως, και κυρίως η Άγκυρα, δεν δείχνουν ιδιαίτερη διάθεση για εμπλοκή και της ΕΕ στις συνομιλίες, κάτι για το οποίο επιμένει ο κ. Αναστασιάδης. Όμως, ο κ. Ακιντζί προκάλεσε ανησυχία στη Λευκωσία με μια ακόμη παρέμβασή του, καθώς ενώ δεν έχει αρχίσει καν η ουσιαστική διαδικασία συνομιλιών, εμφανίσθηκε να προτείνει την πραγματοποίηση πολυμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό στη Νέα Υόρκη, το φθινόπωρο, στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ. Επιθυμεί με τον τρόπο αυτό να επαναφέρει τη γνωστή τουρκική θέση για παράκαμψη της διαδικασίας των συνομιλιών και επίλυση του Κυπριακού σε πενταμερή διάσκεψη, όπου πλέον τον λόγο δεν θα έχουν οι δύο κοινότητες, αλλά και οι «μητέρες πατρίδες» και φυσικά θα έχουν εξισωθεί σε επίπεδο κοινοτήτων η Κυπριακή Δημοκρατία και το ψευδοκράτος.
Η Λευκωσία αλλά και η Αθήνα βάζουν ψηλά στην ατζέντα το θέμα της κατάργησης των εγγυήσεων, μια επιλογή που είναι κατ’ αρχάς ορθή, αλλά κρύβει αρκετούς κινδύνους. Η διάτρηση του καθεστώτος των εγγυήσεων, που αποτελεί ένα κατάλοιπο της αποικιοκρατίας, δεν έχει νόημα και περιεχόμενο στον 21ο αιώνα και μάλιστα για μια χώρα ομοσπονδιακού τύπου που θα είναι μέλος της ΕΕ και του Συμβούλιου της Ευρώπης, όπου υπάρχει ένα αυστηρότατο και ισχυρό πλαίσιο προστασίας των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων. Αλλά και η παραμονή ξένων στρατιωτικών δυνάμεων σε ένα ευρωπαϊκό κράτος, το οποίο σύντομα θα μπορεί να ενταχθεί οργανικά στο ΝΑΤΟ, είναι εκτός συζήτησης.
Συνεπώς το να βάζει στο παζάρι η ελληνική πλευρά το θέμα των εγγυήσεων, από τώρα μάλιστα, ίσως δεν αποδειχθεί σωστή κίνηση, μια και θα ζητηθούν σοβαρά ανταλλάγματα από την τουρκική πλευρά για να δεχθεί τη συζήτηση των εγγυήσεων.
Στην Κύπρο όμως έχει ανάψει φωτιές η τολμηρή και ρηξικέλευθη απόρριψη εκ μέρους της ΕΔΕΚ της φιλοσοφίας της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ), ως βάσης για την επίλυση του Κυπριακού. Η ΕΔΕΚ και ο νέος πρόεδρός της Μαρίνος Σιζόπουλος βρέθηκαν στο στόχαστρο της κριτικής του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, που έσπευσαν να αποκηρύξουν τη θέση αυτή της ΕΔΕΚ και να υποστηρίξουν ότι η εγκατάλειψη της ΔΔΟ οδηγεί στην υπονόμευση των προσπαθειών για λύση του Κυπριακού και στην οριστικοποίηση της διχοτόμησης.
Ο διζωνικός χαρακτήρας της λύσης, που είναι βαθύτατα διαχωριστικός και ουσιαστικά υπονομεύει τον ομοσπονδιακό χαρακτήρα του κράτους, είχε βρεθεί στο στόχαστρο για πρώτη φορά στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη διαμόρφωση του Σχεδίου Ανάν, το οποίο διαπνεόταν από τη διζωνικότητα.
Όμως, η εγκατάλειψη μιας αρχής που είχε γίνει αποδεκτή υπό το βάρος των αποτελεσμάτων της εισβολής, απαιτούσε τόλμη και είναι μια υψηλού ρίσκου επιλογή.
Ο κ. Σιζόπουλος πάντως υποστήριξε τη θέση του κόμματός του, επιμένοντας ότι «στη διχοτόμηση και στον κίνδυνο ολικής προσάρτησης της Κύπρου στην Τουρκία οδηγεί η ΔΔΟ, με το περιεχόμενο που κάποιοι είχαν αποδεχτεί στο Σχέδιο Ανάν και που σήμερα εξακολουθούν να συζητούν ως μορφή και περιεχόμενο της επιδιωκόμενης λύσης».
Ο ηγέτης της ΕΔΕΚ παρέπεμψε και στην ιστορική προέλευση της ΔΔΟ, λέγοντας ότι «είναι νατοϊκό κατασκεύασμα με προφανή στόχο τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Προβλήθηκε αρχικά από την Τουρκία τη δεκαετία του 1960 και υιοθετήθηκε επίσημα και από τον αμερικανοβρετανικό παράγοντα μετά το 1974, όταν το σχέδιό τους για κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την τουρκική εισβολή του 1974 και την επιβολή της διπλής ένωσης δεν έγινε πραγματικότητα».
Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ παρέπεμψε μάλιστα τους ηγέτες των άλλων κομμάτων, που του άσκησαν κριτική, να επισκεφτούν τη Βοσνία για να διαπιστώσουν πώς οδηγείται σε διάλυση το κατασκεύασμα της διζωνικής και τρικοινοτικής ομοσπονδίας.
Η συζήτηση που ανοίγει η ΕΔΕΚ βρίσκει πολλά ευήκοα ώτα μεταξύ των Ελληνοκυπρίων, οι οποίοι διαπιστώνουν ότι και μετά το Σχέδιο Ανάν όλες οι προσπάθειες λύσης στηρίζονται κυρίως στην κληρονομιά αυτή της διζωνικότητας, που στην καθημερινή ζωή τους μεταφράζεται σε περισσότερα και δυσανάλογα δικαιώματα προς τους Τουρκοκύπριους με ταυτόχρονη υπονόμευση του ομοσπονδιακού χαρακτήρα του νέου κράτους.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος