Η πυριτιδαποθήκη των Σκοπίων

Οι εξελίξεις στα Σκόπια κάθε άλλο παρά αφήνουν αδιάφορη την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, καθώς ο εκτροχιασμός της χώρας θα μπορούσε να δημιουργήσει εστίες σοβαρής ανάφλεξης και στη Σερβία αλλά και στη Βοσνία και το Μαυροβούνιο, ξυπνώντας εφιάλτες του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος των Βαλκανίων.

Η σκοπιανή ηγεσία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τις ανησυχητικές αυτές εξελίξεις προκειμένου να επιβάλλει ακόμη περισσότερο περιοριστικούς όρους για τις αντιπολιτευόμενες φωνές και να πιέσει ώστε να αποσπάσει εκβιαστικά στήριξη για την ευρωατλαντική προοπτική της.

Όμως η διεθνής κοινότητα γνωρίζει πια καλά τον σκοπιανό ηγέτη και τα παιγνίδια τα οποία παίζει…

Ο Ν. Γκρούεφσκι, γνήσιος απόγονος του σταλινικού κόμματος VMRO-DPMNE, έχει επιβάλει στη χώρα του ένα προσωποπαγές σύστημα εξουσίας, με τη διαφθορά να διαχέεται σε όλο το σύστημα διακυβέρνησης και στενούς συνεργάτες του να ελέγχουν όλη την οικονομική δραστηριότητα. Κυρίως όμως με μεθόδους που θα ζήλευαν σταλινικά καθεστώτα ο κ. Γκρούεφσκι έχει επιβάλει ασφυκτικό έλεγχο στα ΜΜΕ και επιχειρεί να εξοντώσει κάθε αντιπολιτευόμενη φωνή.

Η εσωτερική πολιτική κρίση, που πρόεκυψε αμέσως μετά τις εκλογές του 2014, με το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης να απέχει από τις εργασίες της Βουλής, κορυφώθηκε τους τελευταίους μήνες καθώς ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Ζ. Ζάεβ προέβη σε σειρά αποκαλύψεων, βασισμένων σε τηλεφωνικές υποκλοπές, που καταδεικνύουν τις σκοτεινές και παράνομες μεθοδεύσεις με τις οποίες ο κ. Γκρούεφσκι ελέγχει κάθε τομέα δραστηριότητας στην ΠΓΔΜ.

Μια από τις τελευταίες αποκαλύψεις για τον τρόπο με τον οποίο επιχειρήθηκε να συγκαλυφθεί ο τρόπος δολοφονίας νεαρού διαδηλωτή από ξυλοδαρμό αστυνομικού προκάλεσε διαδηλώσεις και επεισόδια…

Και τότε ξέσπασε ξαφνικά η κρίση στο Κουμάνοβο.

Δέκα σχεδόν ημέρες μετά το επεισόδιο της κατάληψης μεθοριακού σταθμού με το Κόσοβο από ομάδα ενόπλων και ενώ υπήρχαν και μεταδίδονταν πληροφορίες από σλαβόφωνα ΜΜΕ περί ύπαρξης ενόπλων πυρήνων στην περιοχή του Κουμάνοβο, ξαφνικά, τη στιγμή που κλιμακωνόταν η σύγκρουση με την αντιπολίτευση, οι ειδικές δυνάμεις της ΠΓΔΜ έλαβαν εντολή για «πολεμική» επιχείρηση για την εξουδετέρωση ένοπλου πυρήνα 50 Αλβανών που είχαν εισβάλει από το Κόσοβο.

Η έξαρση του αλβανικού εθνικισμού, οι κινήσεις «ενοποίησης» Αλβανίας – Κοσόβου αποτελούν τη σπίθα που βρίσκουν τα «ξερά χόρτα» στις αλβανόφωνες περιοχές της ΠΓΔΜ για να μετατραπούν σε πυρκαγιά. Ο κ. Γκρούεφσκι έχει κατορθώσει τα τελευταία χρόνια, με μεθόδους όχι πάντοτε διαφανείς, να χρησιμοποιεί πότε το ένα και πότε το άλλο από τα δύο μεγάλα αλβανικά κόμματα προκειμένου να τον στηρίζουν στη νομή της εξουσίας.

Παρ’ όλα αυτά, όμως, εγκλωβισμένος στα ιδεολογήματα του «μακεδονισμού», τα ίδια που δεν του επιτρέπουν να βρει συμβιβαστική λύση στο θέμα της ονομασίας, αδυνατεί να αποκαταστήσει πλήρως τα δικαιώματα των αλβανόφωνων και να τηρήσει τις συμφωνίες της Αχρίδας. Ο φόβος του κ. Γκρούεφσκι δεν είναι άλλος από το ότι θα αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο να δίνει μάχη για το «μακεδονικό έθνος» και τη «μακεδονική γλώσσα», όταν σχεδόν το 25% του πληθυσμού της χώρας του είναι αλβανικής εθνικής συνείδησης και ομιλεί την αλβανική γλώσσα.

Ο Πρόεδρος της χώρας Γ. Ιβάνοφ προσπάθησε από την πρώτη στιγμή να μετατρέψει την αναταραχή σε μοχλό πίεσης προς την Ελλάδα, καθώς, λίγο-πολύ, απέδωσε τόσο τις εσωτερικές συγκρούσεις όσο και τα προβλήματα με τους αλβανούς ενόπλους στο ότι η… Ελλάδα δυσχεραίνει την ένταξη της ΠΓΔΜ στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. Οι δηλώσεις αυτές του κ. Ιβάνοφ πήραν αμέσως απάντηση από το ελληνικό ΥΠΕΞ, αν και προκάλεσαν προβληματισμό, μια και γίνονται στην αφετηρία των προσπαθειών για υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και με τα Σκόπια, θέμα που συζήτησαν την Τετάρτη στην Αττάλεια οι υπουργοί Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς και Ν. Πόποσκι. Ο κ. Κοτζιάς μάλιστα σχεδιάζει να μεταβεί στα Σκόπια στο πλαίσιο βαλκανικής περιοδείας του, αλλά φυσικά αυτό θα εξαρτηθεί από το κλίμα των επόμενων ημερών. Η Αθήνα πάντως θα συνεχίσει εντατικά τις επαφές με τους αλβανόφωνους της ΠΓΔΜ στέλνοντας σαφές μήνυμα στην κυβέρνηση Γκρούεφσκι.

Οι εξελίξεις στην ΠΓΔΜ και ο τρόπος διαχείρισης της πολιτικής κρίσης τους τελευταίους μήνες από τον Ν. Γκρούεφσκι οδήγησε σε μια ξεκάθαρη πολιτική παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα, την οποία όσο κι αν θέλει δεν μπορεί να αγνοήσει ο κ. Γκρούεφσκι.

Οι πρέσβεις Τζες Μπέιλι των ΗΠΑ, Τσαρλς Γκάρετ της Βρετανίας, Λόρενς Όερ της Γαλλίας, Ερνέστο Μ. Μπελελί της Ιταλίας, Κριστίνε Αλτχάουζερ της Γερμανίας, και Άιβο Όραβ της ΕΕ, ζήτησαν να συναντηθούν με τον σκοπιανό πρωθυπουργό και κατόπιν ο αμερικανός διπλωμάτης διάβασε κοινή δήλωση όλων των πρεσβευτών, που ακούστηκε περισσότερο ως ρηματική διακοίνωση και αυστηρή προειδοποίηση: «Στηρίζουμε τις προσπάθειες της χώρας για ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ και ως φίλοι και εταίροι έχουμε εκφράσει την ανησυχία μας για την πολιτική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Έχουμε εκφράσει τις ανησυχίες μας στον πρωθυπουργό για το ότι δεν υπήρξε πρόοδος σχετικά με τις καταγγελίες περί κατάχρησης εξουσίας. Αυτό δημιουργεί σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο η κυβέρνηση της χώρας είναι προσηλωμένη στις δημοκρατικές αρχές και αξίες της ευρωατλαντικής κοινότητας και η συνέχιση αυτής της κατάστασης θα βλάψει τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Εκφράζουμε την ανησυχία μας για το ενδεχόμενο να μη διερευνηθούν οι τηλεφωνικές υποκλοπές και να
μην τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Καλούμε την κυβέρνηση να προχωρήσει σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την εκλογική διαδικασία, την ελευθερία των ΜΜΕ, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης…

Εκφράζουμε τη στήριξή μας στο βασικό δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών να διαδηλώνουν ειρηνικά και καλούμε όλους να απέχουν από πράξεις βίας…».

Πάντως, με το επεισόδιο στο Κουμάνοβο διευρύνθηκαν τα ρήγματα μεταξύ Τιράνων και Σκοπίων, ενώ αυτομάτως επανήλθε η καχυποψία και η νευρικότητα στις σχέσεις όλων των χωρών της περιοχής. Η Βουλγαρία κινητοποίησε τις Ένοπλες Δυνάμεις της στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, η Σερβία προειδοποίησε ότι λαμβάνει μέτρα στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας που κατοικούν αλβανόφωνοι, στα Τίρανα κυριάρχησαν τα αντισκοπιανά συνθήματα και στο Κόσοβο υπήρξε έντονη ανησυχία από τη σερβική μειοψηφία ότι θα στοχοποιηθεί από τους αλβανούς διαδόχους του UCK.

Κωνσταντίνος Τσάκαλος