Αποκατάσταση εναέριας επιτήρησης για το Πολεμικό Ναυτικό
Από τότε μέχρι σήμερα το ΠΝ πρακτικά άφησε σε αχρηστία έναν πολύτιμο στόλο έξι τετρακινητήριων αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας μεγάλης εμβέλειας με ακτίνα δράσης της τάξεως των 9.000 χλμ, γεγονός που απαγόρεψε πρακτικά την από αέρος επιτήρηση των θαλασσίων οδών ειδικά σε μακρινές αποστάσεις από τις ελληνικές ακτές, δηλαδη ανατολικά της Κρήτης και της Ρόδου…
Η Άγκυρα σε ρόλο επιτηρητή
Η κατάσταση αυτή επέτρεψε, δυστυχώς, στην Τουρκία να αναλάβει σχεδόν αποκλειστικά τον ρόλο αυτό -και μέσα στους κόλπους του ΝΑΤΟ- αφού διαθέτει έναν στόλο με σύγχρονα μέσα που της διασφαλίζουν δυνατότητα επιτήρησης θαλάσσιων περιοχών και διεξαγωγής αποστολών κατά υποβρυχίων και στόχων επιφανείας
Ειδικά ο ρόλος επιτήρησης της Ανατολικής Μεσογείου προσέδιδε στην Ελλάδα προ του 2009 τον ζωτικό χώρο που χρειάζεται, σε ένα γεωγραφικό περιβάλλον που ιστορικά της ανήκει και που αμφισβητείται καθημερινά από την Τουρκία. Η παρουσία των αεροσκαφών του ΠΝ συνέβαλε επιπλέον στον περιορισμό της τρομοκρατίας, του λαθρεμπορίου και της λαθρομετανάστευσης. Απειλές, δηλαδή, που σήμερα βρίσκονται σε έξαρση!
Η πίεση για αποκατάσταση της ικανότητας αυτής από το ΠΝ σήμερα είναι τεράστια με συνεχείς προσπάθειες του Πολεμικού Ναυτικού να αποκτήσει έστω και έναν μικρό αριθμό μεταχειρισμένων αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας. Πρόγραμμα που φαίνεται ότι -επιτέλους- οδεύει προς υλοποίηση!
Μια χαμένη εξαετία…
Με την αδικαιολόγητη καθήλωση των P-3B το 2009, το ΥΕΘΑ εξήγγειλε ακολούθως την ανάγκη για την κατάρτιση ενός προγράμματος πρόσκτησης 5+1, ως προαίρεση, νέων αεροσκαφών για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών του ΠΝ. Να υπενθυμίσουμε ότι ο σχετικός διαγωνισμός είχε προκηρυχθεί στις 16 Μαρτίου 2009, ματαιώθηκε όμως την 1η Σεπτεμβρίου και τελικά ακυρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2009, όταν απορρίφθηκαν οι προτάσεις όλων των προμηθευτών που είχαν υποβληθεί. Στη συγκεκριμένη διαδικασία προμήθειας νέων αεροσκαφών υπήρξε, δε, επιπλέον καθυστέρηση λόγω της απαίτησης «ενδιάμεσης λύσης», που φυσικά ανέβαζε το συνολικό κόστος, με αεροσκάφη που θα «φορτωνόταν» το ΠΝ, με λιγότερες δυνατότητες τόσο από τα υφιστάμενα P-3B όσο και από τα νέα που τελικά δεν αποκτήθηκαν ποτέ, με εκτιμώμενη κοστολόγηση άνω των 600 εκατ. ευρώ για.. δικινητήρια αεροσκάφη.
Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία ήταν το 2010, όταν υπήρξε η πρόταση μέσω διακρατικής συμφωνίας (LOA) με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τέσσερα P-3C που θα παραχωρούνταν στο ΠΝ από το Αμερικανικό Ναυτικό (USN) ως πλεονάζον υλικό με την εφαρμογή ενός προγράμματος δομικής ανακατασκευής και εκσυγχρονισμού.
Τελικώς τα πράγματα αφέθηκαν στην τύχη τους από πλευράς ΥΕΘΑ, με αποτέλεσμα το «παράθυρο» χρονικής ευκαιρίας που είχε τότε το ΠΝ για να εξασφαλίσει τα P-3C του USN απλώς να… παρέλθει.
Επιτέλους, λύση
Σημείο αναφοράς για την εκ νέου αξιοποίηση των Orion του ΠΝ ήταν η δέσμη 42 προγραμμάτων προς υλοποίηση, που εισήχθη για συζήτηση και έγκριση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής στα τέλη Ιουλίου του 2014.
Για την Ιστορία να σημειώσουμε εδώ ότι οι εν λόγω διαδικασίες για το πρόγραμμα των αεροσκαφών P-3B ξεκίνησαν από την προηγούμενη κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ τον Δεκέμβριο του 2013. Ακολούθως, τον Οκτώβριο του 2014, το υπουργείο Άμυνας, έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, συμφώνησε σε προσχέδιο διακρατικής συμφωνίας (LOA) και ενημέρωσε επίσημα την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την αποστολή του τελικού σχεδίου της LOA.
Η επίσημη διακρατική συμφωνία παραδόθηκε στις ελληνικές αρχές τον Δεκέμβριο του 2014 και η προηγούμενη κυβέρνηση ξεκίνησε τις διαδικασίες για την τελική έγκριση, χωρίς όμως να προλάβει λόγω των εκλογών που στο μεταξύ μεσολάβησαν. Είναι λοιπόν αντιληπτό και προφανές ότι η σημερινή κυβέρνηση απλώς ολοκλήρωσε τις διαδικασίες με απόλυτο θεσμικό τρόπο, ικανοποιώντας επιτέλους τις επείγουσες επιχειρησιακές απαιτήσεις του ΠΝ.
Το πλέον παράδοξο όλων στην υπόθεση αυτή είναι ότι συγκεκριμένοι πολιτικοί που σήμερα εμφανίζονται κατά του προγράμματος, είχαν υπογράψει με τις ίδιες προδιαγραφές και τιμές για την υλοποίησή του, το οποίο είχε εγκρίνει το ΚΥΣΕΑ (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ) μέσω διακρατικής συμφωνίας με το USN και τον κατασκευαστή του αεροσκάφους, τη Lockheed Martin…
Ο εκσυγχρονισμός των Orion
Η προτεινόμενη λύση από πλευράς κατασκευάστριας εταιρείας έχει ως στόχο να παραδοθεί στο ΠΝ ένας στόλος τεσσάρων αεροσκαφών P-3B (ως μέρος του βασικού προγράμματος) και ένα επιπλέον αεροσκάφος P-3B (ως δικαίωμα προαίρεσης – option.
Η υλοποίηση της ενδιάμεσης λύσης περιλαμβάνει τη λεπτομερή αξιολόγηση για τη σημερινή κατάσταση των έξι αεροσκαφών P-3B του ΠΝ, προκειμένου να επιλεγούν τα δύο καλύτερα από αυτά, στα οποία θα εκτελεσθεί μια σειρά επιθεωρήσεων, προγραμματισμένης συντήρησης και τυχόν επισκευών, προκειμένου να δοθούν σε πτήσιμη κατάσταση στο ΠΝ.
Η μακροπρόθεσμη λύση θα βασισθεί στο πρόγραμμα MLU όπου νέες πτέρυγες, ουραίο και άλλα δομικά τμήματα θα κατασκευασθούν στις ΗΠΑ και η εγκατάσταση τους θα πραγματοποιηθεί στην ΕΑΒ, υπό την επίβλεψη και τεχνική βοήθεια της κατασκευάστριας εταιρίας και του USN. Η ΕΑΒ θα εκτελέσει επίσης το σύνολο των απαραίτητων εργασιών επιθεώρησης, συντήρησης και επισκευών.
Τέλος, το ΠΝ θα αποκτήσει ένα ελληνικής σχεδίασης τακτικό σύστημα (mission system) ανοικτής αρχιτεκτονικής που θα διασύνδεει όπλα και αισθητήρες προσφέροντας ενιαία και ολοκληρωμένη εικόνα τακτικής κατάστασης.
Επισφράγισμα όλων αυτών είναι η εκ νέου ενεργοποίηση της 353 Μοίρας Ναυτικής Συνεργασίας με έδρα την 112 ΠΜ, η οποία έπειτα από περίπου έξι χρόνια απραξίας και αποχής από επιχειρήσεις, ξεκίνησε τις διαδικασίες επαναπιστοποίησης του προσωπικού της και ενεργοποίησης των αεροσκαφών.
Πρόθεση του Πολεμικού Ναυτικού είναι η επανεκπαίδευση ιπτάμενου και τεχνικού προσωπικού ώστε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν άμεσα δύο P-3B Orion που επιτέλους θα πετάξουν ξανά για να αντιμετωπίσουν τις πιεστικές εθνικές ανάγκες μέχρι την έλευση των πλήρως εκσυγχρονισμένων αεροσκαφών, ώστε να μη χαθεί άλλος πολύτιμος χρόνος για την αποκατάσταση της ικανότητας άσκησης αποτελεσματικού θαλάσσιου ελέγχου σε Αιγαίο και Νοτιοανατολική Μεσόγειο.