Φιλοτουρκικές οι θέσεις του διαμεσολαβητή του ΟΗΕ για το Κυπριακό
Ο κ. Άιντα, ενώ είχε εξασφαλίσει τη συναίνεση του κ. Αναστασιάδη αλλά και του Ν. Έρογλου για επανέναρξη των συνομιλιών, παραχώρησε συνέντευξη στο ΚΥΠΕ στην οποία διατύπωσε πρωτοφανείς φιλοτουρκικές θέσεις. Ο νορβηγός αξιωματούχος αμφισβήτησε ότι υπήρξε παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου από την Τουρκία με την αποστολή του «Barbaros», καθώς, όπως είπε: «Είναι θέμα σε ποιον βαθμό πραγματικά έγινε παραβίαση, γιατί πολλές χώρες δεν βλέπουν τις σεισμικές έρευνες ως παραβίαση, εφόσον δεν οδηγούν σε εξόρυξη, γιατί η οικονομική ζώνη δεν είναι κυρίαρχη περιοχή. Βασικά, ο οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει οτιδήποτε εκεί, εκτός από το να λαμβάνει πόρους. Αλλά αυτό είναι ένα πολύ τεχνικό θέμα», πρόσθεσε ο κ. Άιντα, προκαλώντας οργή στη Λευκωσία. Έσπευσε να υιοθετήσει μάλιστα πλήρως την τουρκική θέση δηλώνοντας ότι: «Δεν μπορεί μια πλευρά στην Κύπρο να λαμβάνει όλες τις αποφάσεις που θα έχουν κάποιου είδους επίδραση για πάντα πάνω σε όλους, χωρίς να συμβουλεύεται την άλλη πλευρά».
Δικαιολογώντας, δε, την τουρκική κατοχή, έκανε λόγο για την «απαγωγή» του κοινού κράτους από τους Ελληνοκύπριους, εξισώνοντας την «απαγωγή» με την εισβολή και κατοχή από την Τουρκία του βόρειου τμήματος του νησιού.
Η Λευκωσία απάντησε με εντονότατα διαβήματα διαμαρτυρίας και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Ν. Χριστοδουλίδη να χαρακτηρίζει τις δηλώσεις «ατυχείς και απαράδεκτες και σε πλήρη αντίθεση με το διεθνές δίκαιο, τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις σχετικές συμβάσεις του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας».
Ικανοποιημένος από τις δηλώσεις Άιντα ήταν ο κατοχικός ηγέτης, χαρακτηρίζοντας τις διαπιστώσεις Άιντα πολύ σημαντικές για τη διαδικασία και τόνισε επίσης ότι το θέμα των υδρογονανθράκων είναι πρόβλημα όχι μόνο της Κύπρου, αλλά της περιοχής και πρέπει να συζητηθεί με όλους τους συνεταίρους.
Ο Ντερβίς Έρογλου χαρακτήρισε ακόμη ως πολύ σημαντικές τις αναφορές του αξιωματούχου του ΟΗΕ πως το Κυπριακό βρίσκεται πλέον στο τελευταίο στάδιο, τονίζοντας ότι οι Τουρκοκύπριοι δεν μπορούν να είναι άλλο όμηροι «του στάτους κβο και η διεθνής κοινότητα είναι φανερό πως δεν θα δείξει άλλη ανοχή στο να συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με ανοικτό τέλος».
Όμως, η Λευκωσία έχει τώρα παγιδευτεί σε μια διαδικασία όπου, αντί για εγγυήσεις για μη επανάληψη των προκλήσεων, βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν μεσολαβητή που αλληθωρίζει προς την Άγκυρα, ενώ την ίδια στιγμή και η Τουρκία δηλώνει ότι η επανάληψη των συνομιλιών κατέστη δυνατή μετά την «αμοιβαία διακοπή» ερευνών για υδρογονάνθρακες.
Αυτό το θόλο σημείο, το οποίο απορρίπτει φυσικά η Λευκωσία, δηλώνοντας ότι η ταυτόχρονη διακοπή των ερευνών της ΕΝΙ στην Κυπριακή ΑΟΖ και η λήξη της τουρκικής NAVTEX για τις έρευνες του «Barbaros» επρόκειτο περί σύμπτωσης, αφήνει μια σοβαρή εκκρεμότητα και ρίχνει σκιές στη διαδικασία που θα ξεκινήσει μετά τις «εκλογές» στα Κατεχόμενα στις 19 Απριλίου.
Ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης έχει ξεκαθαρίσει ότι εάν υπάρξει νέα προσπάθεια της Τουρκίας να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τότε θα αποσυρθεί και πάλι από τις συνομιλίες, αν και είναι σαφές ότι το κόστος από μια νέα διακοπή των συνομιλιών θα είναι πολύ μεγάλο. Είναι πάντως ενδεικτικό το γεγονός ότι η Τουρκία κράτησε στην περιοχή το «Barbaros», το οποίο τις τελευταίες ημέρες πραγματοποιεί σεισμογραφικές έρευνες ανοικτά της Μερσίνας. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να αλλάξει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της, αν και σύμφωνα με πληροφορίες δεν υπάρχει προγραμματισμένο πλάνο ερευνών για το επόμενο τουλάχιστον δίμηνο. Αντιθέτως, δεν είναι γνωστό ακόμη τι είδους εργασίες ενδέχεται να ξεκινήσουν στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την υλοποίηση των σχεδίων μεταφοράς φυσικού αερίου από το κοίτασμα Αφροδίτη προς την Αίγυπτο αλλά και προς την ίδια την Κύπρο. Αυτή η απουσία δραστηριοτήτων στην κυπριακή ΑΟΖ προσφέρει την ευκαιρία στον κ. Άιντα να επιδιώξει εντατικές συνομιλίες, καθώς από το μέσο του καλοκαιριού, πιθανότατα, οι ξένες εταιρείες που έχουν πάρει άδεια ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ θα επαναλάβουν τις εργασίες τους, που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσουν σε αντίδραση της Τουρκίας και αποστολή εκ νέου τουρκικού σεισμογραφικού στην κυπριακή ΑΟΖ, βάζοντας τέλος στις συνομιλίες.
Συγχρόνως, όμως, ο κ. Αναστασιάδης προσέρχεται σε διαπραγματεύσεις όπου θα πρέπει να ανατρέψει ένα ακόμη αρνητικότατο δεδομένο, δηλαδή τη διαπραγμάτευση και θέματος υδρογονανθράκων, όπως από την αρχή απαιτούσε εκβιαστικά η Τουρκία.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος