Εργαλείο διερεύνησης νομικής και ηθικοπολιτικής υπόστασης του χρέους
Πανηγυρικά άνοιξε τις εργασίες της η Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του χρέους, με την παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, του πρωθυπουργού και πολλών μελών της κυβέρνησης. Στην επιτροπή, στην οποία θα προεδρεύει η ευρωβουλευτής Σ. Σακοράφα, μετέχουν πολλοί επιστήμονες διεθνούς κύρους αλλά και ενεργοί πολίτες. O βέλγος καθηγητής και ερευνητής του χρέους του Τρίτου Κόσμου Έρ. Τουσέν εξήγησε ότι μια τέτοια διερεύνηση μπορεί να βασισθεί και σε ευρωπαϊκή οδηγία που υιοθετήθηκε μετά τις ιρλανδικές αντιδράσεις στην υποχρεωτική ανάληψη του χρέους των τραπεζών από το Δημόσιο.
Η πρωτοβουλία της προέδρου της Βουλής κ. Κωνσταντοπούλου αποσκοπεί στον λογιστικό έλεγχο του υπέρογκου χρέους με συστηματικό τρόπο και διεθνώς αποδεκτή μεθοδολογία. Θα διερευνηθεί ακόμη και η φύση του, δηλαδή αν είναι αθέμιτο, επαχθές, επονείδιστο, παράνομο, αναγκαίο, και εν πάση περιπτώσει εάν έχει διογκωθεί τόσο με τρόπους που είναι νόμιμοι και αποδεκτοί με βάση διεθνείς ηθικοπολιτικές παραδοχές και θεσμικές ρυθμίσεις. Οφείλεται η υπέρμετρη διόγκωση του χρέους σε αμέλεια, σε διαφθορά, σε προμήθειες; Ποιος ο ρόλος των εξοπλισμών, των φαρμάκων κ.λπ.; Μήπως «τα φάγαμε όλοι μαζί»;
Ο υπουργός Άμυνας Π. Καμμένος ανέφερε ότι το 2009 το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 3,4 δισ. με εσκεμμένη λογιστική μεταφορά του ποσού από το επόμενο έτος, ενώ περιέγραψε και την πώληση CDS (ασφαλίστρων κινδύνου) από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ως έναρξη μεγάλης κερδοσκοπίας που απέκλεισε τη χώρα από τις πηγές εξωτερικού δανεισμού. Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας Κ. Ήσυχος ανέφερε πως κατά την περίοδο συσσώρευσης του ελληνικού δημοσίου χρέους, από το 1974 μέχρι το 2010, «υπήρξαν εισαγωγές όπλων, συνολικής αξίας ίσης σχεδόν με το μισό ετήσιο ΑΕΠ της ίδιας περιόδου».
Ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Γ. Κατρούγκαλος υπενθύμισε ειδική έκθεση για την Ελλάδα που ήλθε προς ψήφιση στον ΟΗΕ, όπου καταγραφόταν η παραβίαση, στο πλαίσιο των μνημονιακών πολιτικών, σειράς δικαιωμάτων που προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες της ΕΕ και του ΟΗΕ. Ο υπουργός Επικρατείας για τη Διαφθορά κ. Νικολούδης αναφέρθηκε διεξοδικά στα διάφορα ποσοστά προμηθειών (μίζας) διαμεσολάβησης σε διάφορους τομείς, που κυμαίνονταν από 2,5% έως 23%.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος τόνισε πως η εθνική δημοσιονομική κυριαρχία εξακολουθεί να υφίσταται στο πλαίσιο του μέχρι σήμερα ευρωπαϊκού πρωτογενούς δικαίου και ότι το δευτερογενές δίκαιο, για να ισχύει, θα πρέπει να ελέγχεται ως προς τη συμβατότητά του με το πρωτογενές. Η παρατήρηση του κ. Παυλόπουλου είναι εξαιρετικά σημαντική για τη δημιουργία βάσης αμφισβήτησης της νομιμότητας των μνημονιακών ρυθμίσεων. Ίσως για τον λόγο αυτό ο κ. Βενιζέλος διατύπωσε αντιρρήσεις για την παρουσία του στην εναρκτήρια τελετή, αλλά φυσικά έλαβε κατάλληλη απάντηση από τον κ. Παυλόπουλο.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα Μνημόνια συνιστούν παραβίαση του αξιακού προτάγματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του λεγόμενου «κοινοτικού κεκτημένου», δηλαδή του πλέγματος θεσμικών ρυθμίσεων και πρακτικών που ισχύουν στην Ένωση. Έτσι, π.χ., ενώ οι συλλογικές διαπραγματεύσεις έχουν από εικοσαετίας υιοθετηθεί στην Ένωση, το Μνημόνιο απαιτεί την κατάργησή τους στις υπερχρεωμένες χώρες και αποτελεί αντικείμενο στο τραπέζι των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων για τις μεταρρυθμίσεις.
Επιπλέον, η δανειοδοτική λειτουργία των «θεσμών» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ) εκμεταλλεύθηκε κενά των Συνθηκών και ιδιαίτερα της συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής της νομισματικής ένωσης. Η αντίφαση αυτή αποτελεί ουσιαστικό και ισχυρό επιχείρημα για την ακύρωση των μημονιακών πολιτικών, καθώς αυτές δεν εδράζονται σε δημοκρατικό τρόπο λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σίγουρα όχι στις ιδρυτικές Συνθήκες. Ο υπουργός οικονομικών Γ. Βαρουφάκης εξήγησε μάλιστα πως τα ευρωπαϊκά χρέη είναι απαραίτητα για να λειτουργεί η Ευρωζώνη με τη σημερινή μορφή της και δεν έχει καθόλου άδικο.
Το βασικό θέμα που αναδεικνύεται από τη φιλοσοφία και πρακτική του Μνημονίου είναι η άρση της δημοσιονομικής κυριαρχίας του εθνικού κράτους, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο της θεσμικής οικοδόμησης της Ένωσης. Η διερεύνηση λοιπόν του τρόπου διόγκωσης του χρέους θα φωτίσει τη νομιμότητα των χρηματοοικονομικών τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν το 2001 για την τροποποίηση των λογιστικών στοιχείων που αφορούν το χρέος προκειμένου να προωθηθεί η ένταξη στην ΟΝΕ, αλλά και τη διεύρυνση ελλείμματος και χρέους το 2009, πριν από την ένταξη στο Μνημόνιο.
Η αρνητική στάση των κομμάτων της προηγούμενης κυβέρνησης προς την Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου -επικαλούμενη και «Αλήθεια για το Χρέος»- δεν αποτέλεσε έκπληξη, καθώς οι εργασίες της, πέρα από προσπάθεια τεκμηρίωσης αιτήματος διαγραφής μέρους του χρέους, μπορεί να αποκαλύψει σημαντικές πολιτικές και άλλες ευθύνες για την καταστροφή που έχει υποστεί η χώρα.
Διότι όταν το χρέος χρησιμοποιείται ως μοχλός επιβολής πολιτικών που όχι μόνο αντιβαίνουν στις κυρίαρχες οικονομικές θεωρίες των νομισματικών ενώσεων αλλά και δεν αποδέχονται τα καταστροφικά αποτελέσματα που προκαλούν, η ενεργός αντίθεση των πολιτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι δημοκρατικό καθήκον. Και όταν η «διάσωση» δημιουργεί ανθρωπιστική κρίση και καταργεί την εθνική κυριαρχία με μη θεσμικό τρόπο, είναι «κύμβαλον αλαλάζον». Καλό Πάσχα.