Σε «κινούμενη άμμο» το Κυπριακό
Η κυπριακή κυβέρνηση βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο καθώς υποχρεώθηκε να κάνει πίσω και αντί να επιμείνει στη θέση της για πλήρη ακύρωση της Navtex που είχε εκδοθεί από το φθινόπωρο και προέβλεπε έρευνες από το τουρκικό ερευνητικό σκάφος εντός της κυπριακής ΑΟΖ, συμφώνησε να επιστρέψει στις συνομιλίες απλώς και μόνο με τη χρονική λήξη της συγκεκριμένης Navtex, που λήγει στις 6 Απριλίου. Στα επιχειρήματα που επιστράτευσαν τόσο ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Έ. Μπ. Άιντα όσο και ο αμερικανός πρεσβευτής στην Κύπρο ήταν ότι η Τουρκία έδειξε την καλή διάθεσή της και συνέβαλε στην επανεκκίνηση των συνομιλιών, επειδή, ενώ εξέδωσε τη δεύτερη Navtex, δεν πραγματοποίησε έρευνες και το «Barbaros» παρέμεινε στο λιμάνι της κατεχόμενης Αμμοχώστου. Οι συνομιλίες, λόγω και των «εκλογών» στα Κατεχόμενα, δεν θα είναι εύκολο να επαναληφθούν πριν από τον Μάιο, αλλά η προεργασία θα μπει σε εντατικούς ρυθμούς από τις αρχές Απριλίου.
Το πρώτο σοβαρό ερώτημα που προκύπτει είναι τι διαβεβαιώσεις έχει πάρει η κυπριακή κυβέρνηση ότι δεν θα επαναληφθεί μια αντίστοιχη πρόκληση κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, όπου θα φέρει σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση τον Ν. Αναστασιάδη, καθώς δεν θα είναι εύκολο να αποχωρήσει εκ νέου, γιατί τότε θα παιχτεί το blame game εις βάρος της Κύπρου.
Συγχρόνως, όμως, η κυπριακή κυβέρνηση, παρά τις δημόσιες δηλώσεις και διαβεβαιώσεις ότι δεν επηρεάζεται το πρόγραμμα ερευνών στην ΑΟΖ της, αντιλαμβάνεται ότι η συνέχισή του θα προκαλέσει την εκ νέου αντίδραση της Άγκυρας και ίσως τότε υπάρξει ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη, καθώς θα ανοίξει ο δρόμος για να απαιτηθεί από τους μεσολαβητές αμοιβαία αποχή από τις ερευνητικές δραστηριότητες. Κάτι που θα είναι καταστροφικό τόσο για τα ενεργειακά σχεδία της Κύπρου όσο και για την ίδια την εικόνα της Κύπρου ως ανεξάρτητης και κυρίαρχης χώρας.
Εμπορεύσιμο το κοίτασμα Αφροδίτη
Η περασμένη εβδομάδα ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τη Λευκωσία καθώς η αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία Noble Energy, κατά τη διάρκεια επαφών που είχε ανώτερο στέλεχός της στην Κύπρο, ανακοινώσε ότι εντός των προσεχών ημερών θα κηρυχθεί εμπορεύσιμο το κοίτασμα Αφροδίτη στο Οικόπεδο 12, εξέλιξη που σημαίνει ότι σε βάθος τριετίας η Κύπρος θα παράγει το πρώτο φυσικό αέριο από την ΑΟΖ της. Επίσης και η TOTAL υπέγραψε συμπληρωματική συμφωνία με την κυπριακή κυβέρνηση, επιλέγοντας να παραμείνει στην Κύπρο και να συνεχίσει τις έρευνές της στο Οικόπεδο 11.
Η ΕΝΙ αποσύρει τις προσεχείς ημέρες το πλωτό γεωτρύπανό της από το κοίτασμα Αμαθούσα, προσφέροντας την ευκαιρία που περίμεναν οι μεσολαβητές ώστε να φανεί ότι και η Κύπρος δεν πραγματοποιεί έρευνες, όπως απαιτεί η Τουρκία.
Η αρνητική διεθνής συγκύρια με την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και τον περιορισμό των διαθέσιμων πόρων των πετρελαϊκών εταιρειών, είναι «σύμμαχος» των μεσολαβητών, καθώς οι εταιρείες δεν θα ξεκινούν άμεσα νέα προγράμματα ερευνών. Το ερώτημα όμως είναι τι θα πράξει η Λευκωσία εάν η Τουρκία απαιτήσει να σταματήσουν και άλλες δραστηριότητες που έχουν κυρίως να κάνουν με τη διαδικασία αξιοποίησης του κοιτάσματος Αφροδίτη. Για το φυσικό αέριο από το κοίτασμα αυτό έχει δείξει ενδιαφέρον η Αίγυπτος, η όποια έχει ήδη συνάψει διακρατικό μνημόνιο συνεργασίας με την Κύπρο, ενώ θα πρέπει να υπάρξει σύντομα και απόφαση για τη δημιουργία υποδομών μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Κύπρο, καθώς από το Αφροδίτη θα καλυφτούν και οι ενεργειακές ανάγκες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μέσα σε αυτό το ιδιαίτερα ρευστό σκηνικό, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καθοριστεί εκ των προτέρων από ποιο σημείο και με ποια διαδικασία θα ξεκινήσουν οι συνομιλίες, καθώς ο κ. Άιντα προτίθεται να συνεχίσει με τη διαμόρφωση και υποβολή γεφυρωτικών προτάσεων, που φυσικά ισοδυναμούν με επιδιαιτησία. Ερωτηματικό είναι επίσης εάν θα μπορέσει να πείσει την τουρκική πλευρά να δεχθεί τη συζήτηση για το εδαφικό και το περιουσιακό, ζητήματα τα οποία δείχνει να θέλει να παραπέμψει στο τέλος για να τα παζαρέψει με το θέμα του φυσικού αερίου…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος