Το «χαρτί» της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας
Οι απόψεις του κ. Κοτζιά είναι γνωστές και έχουν καταγραφεί τόσο στα βιβλία του όσο και στην αρθρογραφία του, από τότε που εγκατέλειψε τον Γ. Παπανδρέου, του οποίου υπήρξε στενότατος συνεργάτης και σύμβουλος. Ο προσανατολισμός του υπουργού Εξωτερικών, χωρίς φυσικά να είναι αντιευρωπαϊκός, είναι σαφέστατα στραμμένος σε ένα «αντικαπιταλιστικό – αντιιμπεριαλιστικό» πλαίσιο και αυτό δεν είναι άσχετο με την αντίληψη ότι η Ελλάδα πρέπει να διατηρεί ως εναλλακτική -ή τουλάχιστον συμπληρωματική- μια κατεύθυνση προς τις BRICS (Brazil – Russia – India – China – South Africa).
Όμως στη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα κάθε άλλο παρά δεδομένο είναι πλέον ότι οι συγκεκριμένες χώρες (εκ των οποίων μόνο η Ρωσία και η Κίνα πρέπει να υπολογίζονται) είναι σε θέση και έχουν τέτοια στρατηγική επιλογή ώστε να «αγκαλιάσουν» και να στηρίξουν τη χώρα μας σε περίπτωση ρήξης και σύγκρουσης με την Ευρωζώνη…
Οι αναλύσεις του κ. Κοτζιά σε συνεντεύξεις Τύπου (αν μεταφερθήκαν με ακρίβεια φυσικά) και σε συνόδους υπουργών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ περί τριγώνου αποσταθεροποίησης (Ουκρανία – Λιβύη – Συρία) και ενός «ανεστραμμένου δρεπανιού», με σημεία του τις Ρωσία, Ουκρανία, Τουρκία, Συρία, Μ. Ανατολή Αίγυπτο, Λιβύη κ.λπ., όπου και στις δύο περιπτώσεις η θέση της Ελλάδας είναι κομβική, δεν φαίνεται να συγκίνησαν τελικά ούτε τους Ευρωπαίους ούτε τους Αμερικανούς.
Όταν μάλιστα διατυπωθήκαν οι εντελώς άκαιρες απειλές ότι αν αφήσουν την Ελλάδα να καταρρεύσει, θα γεμίσει η Ευρώπη με μετανάστες και τζιχαντιστές, εξαϋλώθηκε κάθε ίχνος αξιοπιστίας των παρεμβάσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για την Αν. Μεσόγειο.
Τέτοια μηνύματα, όπως επίσης και αυτά περί στροφής προς τη Μόσχα, ακυρώνουν εκ των πραγμάτων το επιχείρημα περί του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας, που είναι κρίσιμος για τη διατήρηση της σταθερότητας σε αυτό το τόξο αποσταθεροποίησης από την Ουκρανία μέχρι τη Λιβύη.
Διότι σε κάθε συμμαχία, όπως είναι το ΝΑΤΟ, τα κράτη – μέλη περιμένουν να ακούσουν προτάσεις που προωθούν τη συλλογική ασφάλεια και όχι απειλές που εκτοξεύονται από κράτη – μέλη εναντίον της ίδιας της Συμμαχίας με την ελπίδα ότι θα αποσπάσουν άλλου είδους ανταλλάγματα σε άλλες διαπραγματεύσεις…
Αντιθέτως, μάλιστα, οι απολύτως ορθές θέσεις που διατύπωσε ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών για το θέμα του εμπάργκο εις βάρος της Ρωσίας υπονομεύτηκαν από τη διαστρεβλωτική εικόνα που έχει δημιουργηθεί και θέλει την Ελλάδα να «φλερτάρει» με τη Μόσχα για να εκβιάσει τους δανειστές της.
Διότι ο κ. Κοτζιάς, που έχει παρουσιάσει εκτενώς και αναλυτικά τα πλήγματα που δέχεται η ελληνική οικονομία από το εμπάργκο στη Ρωσία, αναλύει αυτό που πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντιλαμβάνονται. Δηλαδή ότι με τη Ρωσία, έστω και υπό την ηγεσία του Βλ. Πούτιν και παρά τις ντε φάκτο προσαρτήσεις εδαφών στην Κριμαία, πρέπει να οικοδομηθεί μια νέα εταιρική σχέση γειτονίας, αλλά κυρίως ότι οι ευρω-ρωσικές σχέσεις δεν μπορεί να είναι στηριγμένες σε μια λογική αναβίωσης ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, αντίληψη που είναι ισχυρή στην Ουάσινγκτον αλλά και στις κυβερνήσεις των βαλτικών χωρών και της Πολωνίας.
Όμως, η κυβέρνηση, προχωρώντας με λανθασμένους χειρισμούς από την αρχή, φορτώθηκε το τεράστιο βάρος να αποδείξει ότι δεν είναι «συνήγορος» και «Δούρειος Ίππος» του Βλ. Πούτιν, αλλά, αντιθέτως, συμβάλει με εποικοδομητικό τρόπο στη διαμόρφωση μιας νέας σχέσης μεταξύ Μόσχας και Βρυξελλών.
Επίσης, η κυβέρνηση και ειδικά ο Ν. Κοτζιάς οφείλουν να διαμορφώσουν μια περισσότερο πειστική θέση για το θέμα της Κριμαίας. Δικαιολογημένα ακούγεται το επιχείρημα των «δύο μέτρων και δύο σταθμών» σε ό,τι αφορά την επιβολή κυρώσεων στη Μόσχα λόγω της βίαιης προσάρτησης της Κριμαίας, εν αντιθέσει με τη χαλαρή αντιμετώπιση της αντίστοιχης κατοχής της Β. Κύπρου από την Τουρκία.
Διότι η «αθώωση» της Μόσχας για την προσάρτηση της Κριμαίας και η προβολή της θέσης για διακοπή των κυρώσεων εναντίον της δεν θα πρέπει να οδηγεί σε «νομιμοποίηση» της συνεχιζόμενης κατοχής της Β. Κύπρου από την Τουρκία.
Μέχρι το τέλος του μήνα ο κ. Κοτζιάς θα συνοδεύσει τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκη στην Κίνα, όπου θα αναζητηθεί οικονομική – επενδυτική στήριξη από το Πεκίνο. Οι Κινέζοι έχουν σαφείς επιδιώξεις για την περιοχή που εστιάζονται κυρίως στον Πειραιά, το Θριάσιο και τη σιδηροδρομική γραμμή από το λιμάνι του Πειραιά μέχρι τα Σκόπια, που θα μεταφέρει τα προϊόντα τους στην Κεντρική Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις σε ελληνικά κρατικά ομολόγα, αν και αρκετές φορές στο παρελθόν (επί κυβερνήσεων Γ. Παπανδρέου και Αντ. Σαμαρά) είχαν δώσει υποσχέσεις, είναι απολύτως διστακτικοί έως και αρνητικοί να επενδύσουν μεγάλα ποσά στα οποία θα μπορούσε να υπολογίσει η ελληνική κυβέρνηση. Αλλά και οι επενδύσεις της COSCO μέχρι στιγμής δεν έχουν φέρει σημαντική προστιθέμενη αξία, πέραν του αριθμού των θέσεων εργασίας που διατηρήθηκαν και των εσόδων που εξασφαλίζει ο ΟΛΠ.
Με δεδομένο ότι οι Κινέζοι είναι ίσως οι πιο σκληροί διαπραγματευτές όταν πρέπει να επενδύσουν έστω και ένα γουάν και γνωρίζοντας επίσης τις τρομακτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ρωσική οικονομία, που δοκιμάζεται από τις κυρώσεις αλλά κυρίως από την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου, οφείλει η κυβέρνηση να συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχουν «από μηχανής θεοί» για την αντιμετώπιση των προβλημάτων χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, αλλά ούτε και οι απειλές περί αλλαγής προσανατολισμού έχουν κανένα αντίκρισμα.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος