Μικρό, αλλά ιστορικά σημαντικό βήμα

Η ελληνική κυβέρνηση, με συμπαραστάτη τη συντριπτική κοινωνική πλειοψηφία, κινήθηκε κυριολεκτικώς μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης… Η ίδια η δυνατότητα επιβίωσης της κυβέρνησης παιζόταν, κυριολεκτικά, κορώνα γράμματα, μεταξύ του διπόλου που είχε ως μια «λύση» την υποταγή, την ενσωμάτωση και την αυτο-ακύρωση και ως έτερη εκδοχή την τυφλή σύγκρουση και την πτώση… Σ’ αυτήν την παγίδα είχε συνεργήσει, αν όχι πρωταγωνιστήσει, σε πολιτικό επίπεδο το «δίδυμο» της εθελοδουλείας, οι Αντ. Σαμαράς και Ευ. Βενιζέλος, οι οποίοι και καθόρισαν την 28η Φεβρουαρίου ως τελικό όριο της επιβίωσης της νέας κυβέρνησης, μετά το οποίο η χώρα, κατά τις εκτιμήσεις τους, θα επανερχόταν στη μνημονιακή νομιμότητα…

Όμως, σε έναν μεγάλο βαθμό ο «πυροκροτητής» έσκασε στα χέρια τους και το δίδυμο των εθελόδουλων αρχηγών περιφέρεται σήμερα ως εγχώριος θλιβερός αναπαραγωγός των απειλών και των υλακών του Β. Σόιμπλε και των αχυρανθρώπων του.

Κριτική με γνώση κι επίγνωση

Η κυβέρνηση επιβίωσε μέσα από τη σκληρή αυτή δοκιμασία, όχι βέβαια χωρίς απώλειες… Όμως κέρδισε τη δυνατότητα της πολιτικής διαπραγμάτευσης και υλοποίησης μιας σειράς αλλαγών δομικού χαρακτήρα -τόσο σε οικονομικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο-, η επιτυχής έκβαση των οποίων θα ενισχύσει την πολιτική «οντότητα» και τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας.

Από πολλές πλευρές ασκήθηκε κριτική στην κυβέρνηση για υπαναχωρήσεις και συμβιβασμούς. Δεν θα αναφερθούμε συγκεκριμένα στις «διαπιστώσεις» και στην κριτική που προέρχεται από το μνημονιακό «δίδυμο» της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, γιατί οι ηγεσίες και τα επιτελεία των κομμάτων αυτών θεωρούν ότι ο ελληνικός λαός στερείται νοημοσύνης και δεν μπορεί να διακρίνει την εθελόδουλη πολιτική τους στάση από την ανοικτή αναμέτρηση και διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ… Η απώλεια της εξουσίας τους έχει οδηγήσει, προφανώς, στην απώλεια επαφής με την πραγματικότητα και με τις ραγδαίες εξελίξεις…

Όμως υπάρχουν και κριτικές καλόπιστες που αποκαλύπτουν την ανησυχία για τη δυνατότητα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, να υλοποιήσει το κυβερνητικό πρόγραμμα, να δώσει λύση στο χρέος, να δρομολογήσει ένα συνεκτικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης… Θεωρούμε εύλογες τέτοιες ανησυχίες, χωρίς να ασπαζόμεθα ακραίες και ανεύθυνες κριτικές που είτε αγνοούν -ή καταργούν βουλησιαρχικά- τους δυσμενείς συσχετισμούς είτε συνδέονται με ετερόνομες στρατηγικές, όπως αυτή της επανόδου στη δραχμή…

Ως προς τους συσχετισμούς του εξωτερικού – ευρωπαϊκού μετώπου, σίγουρα η ελληνική κυβέρνηση λειτούργησε ως θρυαλλίδα μιας υποβόσκουσας αλλά εντεινόμενης διαμαρτυρίας και αντίδρασης των ευρωπαϊκών λαών να υποταχθούν στη γερμανική οικονομικοπολιτική δικτατορία, να συναινέσουν ως «σφάγια» στη νομιμοποίηση μιας Γερμανικής Ευρώπης.

Το ρήγμα που άνοιξε είναι δυνατόν να διευρυνθεί το επόμενο, σύντομο σχετικώς, χρονικό διάστημα. Ισπανία και Πορτογαλία -όπως και η Ιρλανδία- ετοιμάζονται για σημαντικές πολιτικές αλλαγές, η Ιταλία παραμένει, λόγω υψηλού χρέους και ύφεσης, επικίνδυνη εστία κρίσης, ενώ, όπως εύστοχα επεσήμανε ο ηγέτης των Podemos Π. Ιγκλέσιας, «εάν οι Βρυξέλλες διατηρήσουν τον δογματισμό τους, τότε οι ευρωπαίοι ιθύνοντες θα κληθούν να διαπραγματευθούν με τη Μαρί Λεπέν, την πρόεδρο του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας»…

Εσωτερική κοινωνική συμμαχία

Στο εσωτερικό μέτωπο δύο είναι οι στρατηγικές κατευθύνσεις που οφείλει να ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση συνολικά, προκειμένου να ενισχύσει αποφασιστικά το πολιτικό και κοινωνικό της κεφάλαιο: Η μια κατεύθυνση αφορά τη ρήξη με το σύστημα της διαπλοκής και της διαφθοράς. Πρόκειται για μια ιστορικής σημασίας σύγκρουση που συνδέεται τόσο με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας όσο και με την αυτονομία του πολιτικού συστήματος και των κομμάτων. Μείζονος σημασίας πρόβλημα στη σύγκρουση αυτή αποτελεί η θεσμική και οικονομική διαφάνεια των ΜΜΕ που η πλειοψηφία τους εξακολουθεί να λειτουργεί συγκεκαλυμμένα μεν, αλλά σαφώς ως φερέφωνο και 5η φάλαγγα της μνημονιακής προπαγάνδας και της γερμανικής επιχείρησης τρομοκρατίας και απειλών.

Η δεύτερη, αλλά εξίσου ουσιώδης, κατεύθυνση αφορά τη διαμόρφωση μιας ευρύτατης κοινωνικής συμμαχίας, ικανής να συμπορευθεί και να στηρίξει την κυβέρνηση στην κρίσιμη περίοδο που ανοίγεται μπροστά μας…

Η συμμαχία δεν αφορά μόνο αυτούς που τέθηκαν στο περιθώριο ή τα χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα που επιβιώνουν οριακά. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνει την καταρρέουσα μεσαία τάξη, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες… Όλες αυτές οι κοινωνικές τάξεις, τα κοινωνικά στρώματα, τα θύματα των Μνημονίων, πρέπει να ενταχθούν στις άμεσες προτεραιότητες της κυβέρνησης.

Η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, έστω και στο πλαίσιο των περιορισμένων όρων στους οποίους υποχρεώθηκε η κυβέρνηση, η ρεαλιστική ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων, των χρεών και υποχρεώσεων, η αναστολή των πλειστηριασμών, αποτελούν τα άμεσα, αναγκαία μέτρα ώστε να μπουν οι πρώτες βάσεις και να δημιουργηθούν σχέσεις αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης.

Όμως, πέρα από το οικονομικό πεδίο, η θεσμική κρίση, ο ευτελισμός των δημοκρατικών θεσμών, η κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων, η διάλυση του κοινωνικού κράτους, η παραβίαση ή και κατάργηση των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, απαιτούν μια συντεταγμένη και πολυεπίπεδη παρέμβαση.

Υπάρχει η δυνατότητα θεσμικών παρεμβάσεων που δεν απαιτούν υψηλό οικονομικό κόστος όπως στους τομείς της υγείας και της παιδείας. Μπορούν να προωθηθούν ταυτόχρονα θεσμοί διαφάνειας και κοινωνικού ελέγχου στους τομείς διαχείρισης του Δημοσίου, της κρατικής περιουσίας, των δημόσιας σημασίας παραγωγικών επιχειρήσεων. Υπάρχουν επίσης τομείς όπως αυτός του πολιτισμού και του αθλητισμού που προσφέρονται για βαθιές τομές και κοινωνικές δράσεις.

Οι κρίσιμες αυτές επιλογές απαιτούν όμως, πριν από όλα, τον σεβασμό των πολιτών, την ειλικρίνεια και τον διάλογο από την πλευρά της κυβέρνησης και την επικράτηση στον δημόσιο βίο ενός πνεύματος αλληλεγγύης και αλληλοσεβασμού. Κριτήρια των πολιτικών, οικονομικών και θεσμικών επιλογών πρέπει να αποτελέσουν το εθνικό και δημόσιο συμφέρον, οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές αξίες. Προσπαθούν εδώ και χρόνια να μας πείσουν ότι είμαστε ανίκανοι, ανάξιοι να ζούμε ελεύθεροι, να αποφασίζουμε για τον εαυτό μας. Μετέτρεψαν τα άτομα, τον άνθρωπο σε οικονομικές μονάδες και αντιμετώπισαν την πατρίδα μας σαν χρεωκοπημένη εταιρεία. Όλα αυτά πρέπει να ανατραπούν, να αλλάξουν ριζικά, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις κρίσιμες ώρες με πίστη στις δυνάμεις μας με αξιοπρέπεια, με συλλογική δράση και σκέψη.

Το μικρό αλλά σημαντικό βήμα που πραγματοποιήθηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες πρέπει να στηριχθεί και να διευρυνθεί. Κι όποιοι δεν κατανοούν τη σημασία μιας μικρής αλλά ιστορικά σημαντικής επιτυχίας, ας αρκεσθούν στην καλόπιστη, τουλάχιστον κριτική.