Η επίσκεψη του Κύπριου Προέδρου στη Μόσχα και η στρατηγική στο Κυπριακό
Το ίδιο πνεύμα κατανοήσεως, φιλίας και συνεργασίας επεκράτησε και στις συζητήσεις και συναντήσεις με τον Ρώσο πρωθυπουργό Μετβέντεφ και με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν. Η Ρωσία έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα στηρίξεως της Κύπρου και συνεργασίας σε όλους τους τομείς, περιλαμβανομένων των κρίσιμων τομέων της στρατιωτικής συνεργασίας και της ενέργειας. Για την τελευταία, η Ρωσική πλευρά εξέφρασε συγκεκαλυμμένο παράπονο ότι αποκλείσθηκε από την παραχώρηση ενός οικοπέδου για έρευνες στην Κυπριακή ΑΟΖ. Είχε ζητήσει διακριτικά ένα οικόπεδο και δεν της δόθηκε. Ο καθένας αντιλαμβάνεται πόσο περιθώριο θα είχε το «Barbaros» να αλωνίζει στην Κυπριακή ΑΟΖ εάν ένα από τα οικόπεδα, τα οποία εποφθαλμιά, είχε παραχωρηθεί για έρευνες σε Ρωσική εταιρεία.
Σε ό,τι αφορά τη στρατιωτική συνεργασία, η Ρωσική πλευρά έδειξε ότι είναι έτοιμη να ανταποκριθεί σε οποιοδήποτε αίτημα της Κυπριακής πλευράς για την ενίσχυση της Κυπριακής Εθνοφρουράς και της άμυνας της Κύπρου. Από την πλευρά της, ενδιαφέρεται για την παροχή περιορισμένων ναυτικών και αεροπορικών διευκολύνσεων, οι οποίες της είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για την υποστήριξη του στόλου της στη Μεσόγειο και για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων στην περιοχή, όπως, π.χ., η ανάγκη εκκενώσεως από μια χώρα της Μέσης Ανατολής των Ρώσων υπηκόων ή η αντιμετώπιση γενικότερα μιας ανθρωπιστικής κρίσεως στη περιοχή.
Η Κύπρος έχει ήδη υπογράψει με αρκετές άλλες χώρες συμφωνίες συνεργασίας και διευκολύνσεων για τον σκοπό αυτό, όπως επίσης συμφωνίες για έρευνα και διάσωση στην Κυπριακή ΑΟΖ. Η Κύπρος είναι επίσης εξοπλισμένη, κατά το μεγαλύτερο μέρος, με Ρωσικά όπλα και έχει ανάγκη από αναβαθμισμένη συνεργασία με τη Ρωσία για τη συντήρηση των υπαρχόντων οπλικών συστημάτων και ενδεχομένως για τη συμπλήρωση της αμυντικής πανοπλίας της εν όψει των Τουρκικών απειλών και εκβιασμών.
Πόσο όμως μακριά είναι διατεθειμένη να πάει και πόσο σοβαρά αντιμετωπίζει την ενίσχυση της άμυνάς της; Το ερώτημα δεν αφορά μόνο τα οικονομικά περιθώρια και τους ασφυκτικούς περιορισμούς που επιβάλει το Μνημόνιο. Υπάρχει ήδη στον τομέα αυτό ένας θλιβερός απολογισμός. Τα χρήματα του Ταμείου Αμυντικής Θωρακίσεως, τα οποία αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό ποσό για την Κύπρο και τα οποία είναι επιπλέον των τακτικών πόρων του αμυντικού προϋπολογισμού, χρησιμοποιήθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια για οποιονδήποτε άλλο σκοπό εκτός από την άμυνα.
Η πολιτική αυτή είναι απόρροια και παράμετρος της ακολουθούμενης στρατηγικής στο Κυπριακό, ιδιαίτερα κατά τη θητεία του προηγούμενου Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια. Ο τελευταίος αποθέωσε ως πολιτική τη λεγόμενη «προσέγγιση» με τους Τουρκοκυπρίους, υπολαμβάνοντας στην πραγματικότητα ως Τουρκοκύπριους, με τους οποίους πρέπει να γίνει η «προσέγγιση», το Ψευδοκράτος. Η ολέθρια αυτή πολιτική κατέληξε σε νέες παραχωρήσεις της Ελληνικής πλευράς. Άνοιξε επίσης την όρεξη της Τουρκικής πλευράς να εγείρει επιπλέον αξιώσεις για «ισότιμη συνδιαχείριση» του φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της ελεύθερης Κύπρου.
Ο νέος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης διαδήλωσε από την αρχή της θητείας του την προσήλωσή του προς τον Δυτικό παράγοντα, ειδικότερα τον Αμερικανικό, διακηρύσσοντας ότι εγκαινιάζει με αυτόν μια νέα «στρατηγική σχέση» που θα καταστήσει επιτέλους εφικτή τη «λύση» του Κυπριακού. Αποκορύφωμα της πολιτικής αυτής ήταν η υπογραφή του περίφημου κοινού ανακοινωθέντος Αναστασιάδη – Έρογλου, με το οποίο όχι μόνο επιβεβαιώθηκαν οι προηγούμενες παραχωρήσεις Χριστόφια, αλλά εγκαταλείφθηκε επιπλέον και ό,τι είχε απομείνει στην Ελληνική πλευρά από τις κόκκινες γραμμές.
Ούτε όμως οι υποχωρήσεις αυτές απεδείχθησαν αρκετές για να προωθηθεί η «λύση» του Κυπριακού. Η Τουρκική πλευρά ήγειρε θέμα «συνδιαχειρίσεως» του φυσικού αερίου και η Άγκυρα ανέλαβε αιφνιδιαστικά, με το «Barbaros», να εκβιάσει είτε αποδοχή, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, των Τουρκικών αξιώσεων είτε να προωθήσει τη δημιουργία τετελεσμένου γεγονότος με τη μορφή ενός Αττίλα ΙΙΙ στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Οι διακοινοτικές συνομιλίες ανεστάλησαν μετά την εισβολή του «Barbaros» στην Κυπριακή ΑΟΖ και την έκδοση σχετικής Τουρκικής Αγγελίας προς Ναυτιλλομένους (NAVTEX). Ο Αμερικανικός και, υπογείως, ο Βρετανικός παράγων πίεσαν τον Κύπριο Πρόεδρο και τον έπεισαν να κάνει αυτός ένα νέο πρώτο βήμα για να αρθεί το αδιέξοδο που δημιουργήθηκε και να επαναληφθούν οι περιβόητες διακοινοτικές συνομιλίες. Υποχωρώντας για άλλη μια φορά, ο Κύπριος Πρόεδρος αποδέχθηκε να περιληφθεί το θέμα του φυσικού αερίου στις διακοινοτικές συνομιλίες, αλλά να συζητηθεί τελευταίο, σε συνδυασμό με το εδαφικό.
Παρά τη νέα παραχώρηση η Άγκυρα χαιρέτισε ως ένα σημαντικό βήμα την αποδοχή της Ελληνικής πλευράς να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το φυσικό αέριο, αλλά συνέχισε τις πιέσεις για να ολοκληρωθεί η υποχώρηση της Ελληνικής πλευράς είτε με αναστολή οποιασδήποτε δραστηριότητας για την αξιοποίηση της ΑΟΖ είτε με αποδοχή πλήρους «συνδιαχειρίσεως» του φυσικού αερίου με τους Τουρκοκυπρίους!
Ο νέος ορίζοντας, σήμερα, των πιέσεων είναι η επανέναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών τον Απρίλιο, μετά τις Τουρκοκυπριακές εκλογές και όταν θα έχει λήξει τότε η ισχύουσα σήμερα NAVTEX, ενώ όμως θα παραμένει στην κατεχόμενη Αμμόχωστο το «Barbaros». Η Τουρκική πλευρά θέτει επίσης θέμα αναστολής οποιασδήποτε ερευνητικής δραστηριότητας εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Υπάρχει ελπίδα ότι η Ελληνική πλευρά δεν θα ενδώσει και δεν θα προχωρήσει σε επανέναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών με το «Barbaros» στην Αμμόχωστο, με επικρεμάμενη την Τουρκική NAVTEX και με ενδεχόμενη αποδοχή των Τουρκικών αξιώσεων για σιωπηρή και συγκεκαλυμμένη έστω αναστολή των ερευνών της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποδοχή οποιαδήποτε ιδέας για «συνδιαχείριση» του φυσικού αερίου.
Η επίσκεψη στη Μόσχα είναι μια σαφής ένδειξη των στρατηγικών ερεισμάτων που έχει η Κύπρος στον αγώνα της, όπως επίσης η σύγκλιση των στρατηγικών της συμφερόντων με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Δεν μπορεί όμως να επιδιώκει μια αντιφατική πολιτική που υποσκάπτει την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποβλέποντας σε μια δήθεν «λύση» που θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την Κύπρο.