Αυτή είναι η Ευρώπη των Γερμανών…
// Πρωταγωνιστείτε στη θεατρική παράσταση της χρονιάς «Σμύρνη μου αγαπημένη», την οποία παρακολουθούν χίλιοι άνθρωποι κάθε βράδυ.
Μέσα από την αναπαράσταση των γεγονότων της Μικρασιατικής Καταστροφής ποιες αναγωγές γίνονται στο σήμερα; Ο ελληνικός λαός είναι δημιουργικός και έξυπνος. Η Σμύρνη τότε είχε καταφέρει να έχει το ίδιο επίπεδο με το Παρίσι. Είμαστε άξιοι οι Έλληνες, γι’ αυτό και ως μετανάστες στο εξωτερικό είμαστε δύναμη. Αυτό το οικουμενικό, το ανεξάρτητο πνεύμα του Έλληνα φοβούνται και προσπαθούν να καθυποτάξουν οι ξένοι.
// Στο έργο φαίνεται ξεκάθαρα ο ρόλος των Μεγάλων Δυνάμεων. Μας άφησαν απροστάτευτους στο λυσσαλέο μένος των Τούρκων.
Άφησαν τους Έλληνες να σφαγιάζονται στο λιμάνι τη στιγμή που η πόλη καιγόταν. Σήμερα έχουν πρόθεση να βοηθήσουν τους Έλληνες;
Η Γερμανία έκανε τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τώρα επιχειρεί τον Γ’. Τον οικονομικό! Αυτή είναι η Ευρώπη των Γερμανών. Σε περίπτωση που αποφασίσουν να μας διώξουν από την Ευρώπη, θα διαλυθεί όλο το οικοδόμημά τους.
// Πώς σας φαίνεται η μάχη που δίνει η σημερινή ελληνική κυβέρνηση; Έχει αρθρώσει ένα «όχι»…
Για τη χώρα μου είμαι πλέον αισιόδοξος. Μα, πείτε μου, ποια χώρα έχει μέλλον με 2.000.000 φτωχούς ή στα όρια της φτώχειας; Ποια χώρα μπορεί να αντέξει κοινωνικά και να μην εκραγεί με 1.500.000 ανέργους; Το 36% του πληθυσμού είναι άνεργο. Το 26% από αυτούς είναι νέοι. Κανένα Μνημόνιο δεν θα κάνει τη χώρα να αναπτυχθεί. Η Ελλάδα ζει πλέον με τις κομμένες συντάξεις των παππούδων. Έτσι συντηρείται η ελληνική οικογένεια και κοινωνία. Ε, κάποια στιγμή έρχεται η ώρα και για το μεγάλο «όχι»! Η σημερινή κυβέρνηση δεν είναι το φερέφωνο καμίας «τρόικας». Ξέρει ότι ο λαός δεν αντέχει πια, έχει φτάσει στα όριά του, είναι αγανακτισμένος.
// Πιστεύετε ότι ύστερα από τη διορία των τεσσάρων μηνών που μας έχουν δώσει οι Ευρωπαίοι θα βρεθεί βιώσιμη λύση;
Πρεσβεύουν τη λιτότητα, αλλά φοβούνται και τον φασισμό. Και ξέρουν ότι η ανέχεια και η φτώχεια γεννούν τα άκρα. Υπάρχει χώρα στην Ευρώπη που να μη χρωστάει; Η Ιταλία χρωστάει δισεκατομμύρια. Η Ελλάδα έγινε ξαφνικά το μαύρο πρόβατο; Ευτυχώς, έχει μεγάλη άνοδο η Αριστερά στην Ισπανία και με το που θα γίνουν εκλογές εκεί η ροή των γεγονότων θα αλλάξει. Γι’ αυτό και ο Ραχόι έχει γίνει ο μεγαλύτερος πολέμιός μας στην ΕΕ, για εσωτερικούς λόγους. Δεν θα του περάσει, όμως. Ακόμη και ο Ντράγκι βλέπει ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές. Και θα γίνουν. Ο Ομπάμα είπε στη Μέρκελ να μην πιέζουν άλλο χώρες που έχουν φτάσει στα όρια της ανθρωπιστικής κρίσης. Δεν ήταν τυχαίο αυτό.
// Θα μπορούσε μια πολυπολιτισμική πόλη, με Εβραίους, μουσουλμάνους, ορθόδοξους, καθολικούς, να έχει μέλλον; Μήπως η Σμύρνη ήταν μια ουτοπία;
Ήταν μια μητρόπολη του κόσμου. Απλώς οι Έλληνες είχαν μεγαλουργήσει στο εμπόριο, στα γράμματα, στην κουλτούρα, στις επιχειρήσεις. Δεν άντεχαν τα μεγάλα συμφέροντα τον ισχυρό ελληνικό πολιτισμό. Μιλάμε για 1.500.000 πρόσφυγες από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ίσως από τις μεγαλύτερες μετακινήσεις πληθυσμού ιστορικά. Μια τραγωδία, ένας ξεριζωμός αιώνων. Υπήρχε εκείνη την περίοδο μια έντονη εθνική επεκτατική πολιτική και από τους Έλληνες και από τους Νεότουρκους. Θύματά της ήταν οι λαοί. Γιατί οι Αρμένιοι, οι Έλληνες, οι Λεβαντίνοι και οι Τούρκοι ζούσαν αρμονικά.
// Μπορεί να υπάρξει δέσιμο μεταξύ των λαών;
Ο ήρωας που υποδύομαι, ένας Τούρκος, προτιμά να καεί μαζί με τον έλληνα αφέντη του μέσα στο αρχοντικό τους. Μιλάμε για την πιο συγκλονιστική στιγμή του έργου. Δεν υπήρχαν ιστορικές ή γεωπολιτικές διαφορές μεταξύ τους. Υπήρχε μόνο αγάπη και ανθρωπιά. Ήταν οικογένεια. Ο Έλληνας (Κώστας Βουτσάς) του είχε σπουδάσει τον γιο του. Δεν τον ξεχώριζε από την κόρη του. Πέθαναν μαζί, αγκαλιασμένοι. Σε αυτήν τη σκηνή ο κόσμος χειροκροτεί όρθιος. Αυτό είναι το μήνυμα και για τις θρησκευτικές διαφορές: η αγάπη, η παιδεία και ο πολιτισμός. Από τον πόλεμο και τη βία όλοι βγαίνουν χαμένοι, κανείς δεν είναι νικητής.
// Ποια είναι η κατάρα της φυλής μας;
Ο διχασμός. Αυτό πρέπει να διορθώσουμε. Αλλά, ευτυχώς, αυτή η ανελέητη οικονομική κρίση, που άφησε στον δρόμο άστεγους, άπορους ανθρώπους σε απελπισία, δεν μας έκανε να διαιρεθούμε. Είμαστε μονοιασμένοι. Δεν υπήρξε φιλονικία. Διαμελισμός. Φάνηκε η συνολική αντίδραση ενός λαού από το αποτέλεσμα των εκλογών. Στα πολύ δύσκολα ο λαός μας έχει δείξει ότι είναι ενωμένος. Και αυτό που ζούμε σήμερα είναι ένα μεγάλο «όχι» σε μια γερμανική επέλαση. Δεν θα ξεπουλήσουμε τη γη μας ούτε θα συνεχίσουμε να μετράμε φτωχούς στα συσσίτια. Στο κάτω κάτω, δεν με φοβίζει και το να φύγουμε από την Ευρώπη. Πλέον αυτοί φοβούνται περισσότερο.
// Γιατί πλέον δεν φοβάστε τίποτα;
Πόσο πιο κάτω να πέσει το επίπεδο της ζωής μας; Τουλάχιστον, δεν θα είμαστε υποτελείς στους τοκογλύφους. Τώρα νιώθω μια αξιοπρέπεια. Με τα συνεχή «ναι» των προηγούμενων κυβερνήσεων πληγωνόταν η υπερηφάνεια του έθνους. Το χειρότερο που νιώθω με αυτήν την παράσταση -η Μιμή Ντενίση έχει κάνει μια εξαιρετική ιστορική έρευνα- είναι ότι επιβεβαιώνω καθημερινά πως η Ιστορία επαναλαμβάνεται είτε ως φάρσα είτε ως τραγωδία. Αυτό δεν έχει τελειωμό. Ο ελληνικός λαός ξεχνάει. Δεν έχει μνήμη. Και αυτό οδηγεί σε αδιέξοδο.
// Ποια είναι η βιταμίνη για τη μνήμη;
Η παιδεία. Γιατί στη Σμύρνη δεν έγινε συνωστισμός αλλά σφαγή, όλεθρος, πύρινη λαίλαπα. Η κύρια βιομηχανία της Ελλάδας θα έπρεπε να ήταν η παιδεία της και ο πολιτισμός της. Μόνο η καλλιέργεια δημιουργεί άρτια δομημένους χαρακτήρες, άξιους πολίτες, ηγέτες με όραμα, ανθρώπους με κριτική σκέψη.
// Χωρίς παιδεία έχει μέλλον ο άνθρωπος;
Όχι. Γι’ αυτό και αυτήν την περίοδο υπάρχει έντονος φανατισμός παγκοσμίως. Σκοταδισμός. Η ανέχεια φέρνει κρίση, έλλειψη μορφωτικού επιπέδου, με αποτέλεσμα να επικρατούν τα ταπεινά ένστικτα της επιβίωσης, της βίας, της εκμετάλλευσης, του θρησκευτικού προσηλυτισμού, της περιθωριοποίησης. Μόνο η κουλτούρα ανεβάζει τον άνθρωπο και δεν το οδηγεί σε ακραίες τρομοκρατικές πράξεις. Γύρω η Μεσόγειος φλέγεται. Αυτό με ανησυχεί ιδιαίτερα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κακό από τον πόλεμο. Ας μην το ξεχνάμε αυτό. Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση. Να μην περιμένουμε από τους ξένους να μας σώσουν, αλλά να δημιουργούμε δικές μας Θερμοπύλες.