Τα ρέστα της έπαιξε η Μέρκελ στο Μινσκ

Κύρια σημεία

Η συμφωνία που υπογράφηκε έπειτα από 16 ώρες δύσκολων διαπραγματεύσεων συμπυκνώνεται σε 13 σημεία. Περιλαμβάνει, κατ’ αρχάς, την έναρξη εκεχειρίας από τις 0:00 της 15ης Φεβρουαρίου. Στη συνέχεια προβλέπεται ότι από την 16η Φεβρουαρίου και μέσα σε 14 ημέρες και οι δύο πλευρές θα απομακρύνουν τον βαρύ οπλισμό τους από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη που καθορίζεται. Μέσα στις πρώτες πέντε ημέρες θα απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι. Στη συνέχεια ο ουκρανικός Στρατός θα υποχωρήσει πίσω από τη σημερινή γραμμή μάχης, ενώ οι αυτονομιστές θα υποχωρήσουν πίσω από τη γραμμή της 19ης Σεπτεμβρίου του 2014 (η οποία και είχε καθοριστεί στην πρώτη συμφωνία του Μινσκ) χάνοντας τα κέρδη των τελευταίων μηνών. Θα αποσυρθούν όλοι οι ξένοι μαχητές και θα αφοπλιστούν όλες οι παράνομες ένοπλες ομάδες. Το Κίεβο θα παραχωρήσει αμνηστία και θα βάλει τέλος στα μέτρα κατά των επαρχιών που κήρυξαν ανταρσία, ξεκινώντας ροές από τον κρατικό προϋπολογισμό, πληρώνοντας μισθούς δημοσίων υπαλλήλων και συντάξεις και αποκαθιστώντας τη λειτουργία του τραπεζικού τομέα. Επιπλέον, το ουκρανικό κράτος καλείται να στηρίξει την ανάπτυξη της συνεργασίας της περιοχής του Ντονμπάς με τη Ρωσία. Τέλος, μέχρι το τέλος του 2015 προβλέπεται ότι θα ψηφιστεί νέο Σύνταγμα που θα παραχωρεί εκτεταμένη αυτονομία στις επαρχίες της Ανατολικής Ουκρανίας με φιλορωσικό πληθυσμό και στη συνέχεια θα διενεργηθούν τοπικές εκλογές. Τότε, και μόνον τότε, θα επιστραφεί από τους αυτονομιστές στον ουκρανικό Στρατό ο έλεγχος του συνόρου με τη Ρωσία.

Η κριτική των γερακιών

Καθώς το Αμερικανικό Κογκρέσο πιέζει τον Πρόεδρο Ομπάμα να εξοπλίσει τον ουκρανικό Στρατό, η πρώτη αντίρρηση στις κινήσεις της γερμανίδας καγκελαρίου είναι ότι ο Πούτιν δεν πρόκειται να τηρήσει τις δεσμεύσεις του, όπως έπραξε και στο παρελθόν, και ότι χάνεται πολύτιμος στρατηγικός χρόνος.

Μεγάλη είναι η αντίδραση για το γεγονός ότι απομακρύνεται για τα τελευταία στάδια εφαρμογής της συμφωνίας ο έλεγχος των ρωσο-ουκρανικών συνόρων είτε από την ουκρανική κυβέρνηση είτε από κάποια διεθνή δύναμη. Να υπενθυμίσουμε ότι στην πρώτη συμφωνία προβλεπόταν ότι τα σύνορα θα επιτηρούνταν από δυνάμεις του ΟΑΣΕ. Η ένσταση που διατυπώνεται είναι ότι έτσι επιτρέπεται στο Κρεμλίνο να συνεχίσει να στέλνει στην Ανατολική Ουκρανία στρατεύματα και οπλισμό.

Υποστηρίζεται επίσης ότι με την εκτεταμένη αυτονομία στις επαναστατημένες επαρχίες η Ρωσία πετυχαίνει τον στρατηγικό της στόχο να γίνει ο ρυθμιστής στις σχέσεις της Ουκρανίας με τη Δύση.

Επιπλέον υπάρχει η ερμηνεία ότι η νέα συμφωνία ανοίγει την πόρτα για τη διεκδίκηση από τους αυτονομιστές εδαφών πέραν αυτών που προέβλεπε η συμφωνία του Σεπτεμβρίου. Να σημειωθεί ότι μέχρι και την τελευταία στιγμή πριν από έναρξη της εκεχειρίας συνεχίζονταν λυσσαλέες συγκρούσεις, ιδιαίτερα στην περιοχή του Ντεμπελτσέβε όπου οι δυνάμεις του κυβερνητικού Στρατού έχουν περικυκλωθεί από τους αυτονομιστές. Η πόλη αυτή αποτελεί στρατηγικό κόμβο και είναι απαραίτητη για να συνδεθούν οι δύο περιοχές που ελέγχουν οι αυτονομιστές. Ο ίδιος ο Πούτιν στις δηλώσεις που ακολούθησαν την υπογραφή της συμφωνίας υποστήριξε ότι περιμένει οι περικυκλωμένες ουκρανικές δυνάμεις στην περιοχή «να αφήσουν τα όπλα τους και να σταματήσουν να αντιστέκονται». Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες, Μέρκελ και Ολάντ είπαν στους ομολόγους τους στο συμβούλιο κορυφής ότι ο Πούτιν διαπραγματευόταν μέχρι τελευταία στιγμή να καθυστερήσει η εφαρμογή της εκεχειρίας κατά ένα δεκαήμερο προκειμένου να προχωρήσουν οι δυνάμεις των αυτονομιστών στο έδαφος.

Τι θα γίνει με τις κυρώσεις;

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τη Δευτέρα η ΕΕ θα συμπεριλάβει στη λίστα των κυρώσεων 19 ακόμη ουκρανούς και ρώσους πολίτες που συνδέονται με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μαριούπολη τον Ιανουάριο. Στη συνάντηση κορυφής της Πέμπτης τονίστηκε από αρκετά μέρη ότι αν Κρεμλίνο και αυτονομιστές δεν τηρήσουν τη δεύτερη συμφωνία του Μινσκ, η ΕΕ δεν θα έχει άλλο δρόμο από το να προχωρήσει σε περαιτέρω κυρώσεις.

Σε δήλωσή του μετά την υπογραφή της συμφωνίας την Πέμπτη, ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη να αποσύρει μέρος των κυρώσεων αν εφαρμοστούν οι συμφωνίες του Μινσκ πλήρως, περιλαμβανομένης της εκεχειρίας, της απόσυρσης όλων των ξένων μαχητών και οπλισμού, της απελευθέρωσης όλων των ομήρων και της πλήρους αποκατάστασης του ελέγχου των ρωσο-ουκρανικών συνόρων από την ουκρανική κυβέρνηση.

Η Δύση πυροβολεί τα πόδια της…

Παρ’ όλα αυτά η Ουάσινγκτον αναμένει ότι οι αυτονομιστές θα παραβιάσουν τη συμφωνία και προετοιμάζεται σοβαρά η λύση του εξοπλισμού του ουκρανικού Στρατού. Η αντίρρηση της Γερμανίας, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών πρωτευουσών, είναι ότι όσο και αν ενισχύσει στρατιωτικά τους Ουκρανούς η Δύση, η Ρωσία θα ανεβάζει κάθε φορά τον πήχη. Επίσης είναι μεγάλη η ανησυχία ότι θα βρεθούμε πολύ κοντά σε μια ανοικτή στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία. Τα γεράκια στο αμερικανικό στρατόπεδο απαντούν ότι πρέπει πάση θυσία να ανεβούν σημαντικά τα κόστη που έχει να πληρώσει ο Πούτιν στην Ουκρανία.

Δυτικοί αναλυτές και πολιτικοί όμως συναινούν ότι κυρίαρχο στοιχείο της λύσης είναι η οικονομική στήριξη της Ουκρανίας ώστε να πατήσει το κράτος στα πόδια του. Τονίζεται ότι το ελκυστικότερο στοιχείο της Δύσης διαχρονικά είναι το επίπεδο ζωής και ελευθεριών που απολαμβάνουν οι πολίτες της. Ότι εκεί είναι η μάχη στην Ουκρανία, να διασφαλιστεί, στο μεγάλο τμήμα της χώρας που είναι στον έλεγχο της ουκρανικής κυβέρνησης, ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για τον λαό και η αποτελεσματική λειτουργία του κράτους. Στην κατεύθυνση αυτή, το πρόγραμμα σκληρής και άμεσης λιτότητας που επιβάλλει το ΔΝΤ στο Κίεβο προκειμένου να του παράσχει κάποια κονδύλια (κατά πολύ λιγότερα των πραγματικών αναγκών της ουκρανικής οικονομίας), ώστε να μην καταρρεύσει η χώρα είναι μια αυτοκτονική, για τη Δύση, απόφαση.

Αν θυμηθούμε την αρχή της κρίσης, όταν ΕΕ και Πούτιν ανταγωνίζονταν για το ποιος θα καταφέρει να τραβήξει τον τότε ουκρανό Πρόεδρο Γιανουκόβιτς προς την πλευρά του, ήταν ο Πούτιν αυτός που ήταν διατεθειμένος να παράσχει άμεσα και με τους ευμενέστερους όρους τα κονδύλια για να αποφευχθεί μια ουκρανική χρεοκοπία. Ακόμη και σήμερα, έπειτα από 5.500 νεκρούς, η Δύση τσιγκουνεύεται και μετρά ευρώ το ευρώ, δολάριο το δολάριο. Όπως και σε άλλα ανοικτά μέτωπα, μια τέτοια επιλογή έχει να φέρει μόνο καταστροφικά αποτελέσματα για όλους τους εμπλεκόμενους.