Σκληρές διαπραγματεύσεις αναμένουν τη νέα ελληνική κυβέρνηση
Η συνεργασία μεταξύ των κρατών, σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, δεν αναπτύσσεται στο κενό (in abstracto), αλλά βάσει συμφωνιών, Συνθηκών, πρωτοκόλλων συνεργασίας και άλλων ισοδύναμων κειμένων που συντάσσονται κατόπιν διαπραγματεύσεων. Προϋπόθεση για την επίτευξη μιας συμφωνίας αποτελεί η ύπαρξη βούλησης για αμοιβαίες παραχωρήσεις προκειμένου οι συμφωνίες να ικανοποιούν όλα τα συμβαλλόμενα μέρη (quid pro quo). Στη διεθνή διπλωματική πρακτική δεν είναι ασύνηθες να ασκούνται από τις ισχυρότερες χώρες πιέσεις, εκβιασμοί και άλλα φοβικά μέσα -ακόμη και η απειλή άσκησης βίας- προκειμένου μια χώρα, που βρίσκεται σε κατάσταση αδυναμίας, να αποδεχθεί κείμενα που απέχουν από την έννοια του αμοιβαίου οφέλους. Τα κείμενα που υπογράφονται υπό καθεστώς εξαναγκασμού δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι προϊόν διαπραγματεύσεων και καταλήγουν σε αποτυχία. Σε κάθε περίπτωση, μια χώρα δεν πρέπει να θέσει υπό διαπραγμάτευση θέματα που αφορούν ζωτικά της συμφέροντα. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, καθηγητής Νίκος Κοτζιάς, την επομένη κιόλας της ορκωμοσίας του ανεχώρησε για τις Βρυξέλλες για να συμμετάσχει στο έκτακτο πολιτικό συμβούλιο που είχε αντικείμενο την επιβολή πρόσθετων κυρωτικών μέτρων κατά της Ρωσίας, με αφορμή τα τελευταία γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Μαριούπολη.
Η επιμονή των Δυτικών για κυρωτικά μέτρα, που σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά και ατελέσφορα, επιβεβαιώνει ότι στοχεύουν περισσότερο στην απομόνωση της Ρωσίας για γεωπολιτικούς κυρίως λόγους, μια προοπτική η οποία ουδόλως εξυπηρετεί τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, αλλά ούτε και τα δυτικά. Η Ελλάδα πρέπει να βρει την κατάλληλη φόρμουλα, μέσα στο πλαίσιο της διεθνούς πρακτικής, ώστε να διαφοροποιηθεί. Η ελληνική διπλωματία έχει να αντιμετωπίσει και άλλα σοβαρά θέματα, ζωτικής σημασίας, όπως την επανάληψη των διακοινοτικών συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού, που έχουν, ορθώς, διακοπεί μετά την προκλητική παρουσία του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «BARBAROS» εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Το Κυπριακό επηρεάζει ουσιαστικά και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες δεν βρίσκονται στο επιθυμητό επίπεδο, με την Άγκυρα να συνεχίζει τις προκλήσεις της στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου. Ανοιχτό παραμένει και το θέμα της εύρεσης λύσης, αμοιβαία αποδεκτής, για την ονομασία του κράτους των Σκοπίων. Οι σχέσεις με τους βόρειους γείτονές μας έχουν τελευταίως υποβαθμιστεί, ενώ με την πλησιέστερη Αλβανία σημειώνονται σκαμπανεβάσματα. Και ο άμεσος περίγυρός μας, ο χώρος της Μέσης Ανατολής, επηρεάζει σοβαρά τα ελληνικά συμφέροντα, ενώ η ταύτιση με τους δυτικούς μας συμμάχους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη Συρία και το Ιράκ, δεν μας έχει ωφελήσει. Είναι θετικό ότι τα ηνία της ελληνικής διπλωματίας ανατέθηκαν στον καθηγητή Νίκο Κοτζιά, ο οποίος διαθέτει τις απαιτούμενες γνώσεις για τις διεθνείς σχέσεις, σύνεση και εμπειρία από προηγούμενες ενασχολήσεις με θέματα άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως το Κυπριακό κ.λπ. Επιπλέον, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, είναι απερίσπαστος και απαλλαγμένος από άλλες κυβερνητικές και κομματικές ιδιότητες. Ως προερχόμενος από τον ακαδημαϊκό χώρο, γνωρίζει καλά τους μηχανισμούς λειτουργίας και διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής των κρατών, καθώς και τα ελλείμματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία πάσχει διαχρονικά από έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού για την αντιμετώπιση των εθνικών θεμάτων, όπως και τους κατάλληλους φορείς για τη διαμόρφωσή της. Ευκταίο, οι ελλείψεις αυτές να τύχουν της προσοχής της νέας κυβέρνησης. Ασφαλώς, τα γεγονότα τρέχουν και ισχύει αυτό που λένε οι φλεγματικοί Αγγλοσάξονες: «first things first».