Πάνε να τινάξουν στον αέρα τις διαπραγματεύσεις με το Ιράν

Μέσα στα χρόνια, τόσο στο Ισραήλ όσο και στις ΗΠΑ, έχει εδραιωθεί μια τάξη «γερακιών» που αντιδρούν σε κάθε πιθανότητα αλλαγής και εξέλιξης στη Μέση Ανατολή. Οι κύκλοι αυτοί εμμένουν να δεσμεύουν την Ουάσινγκτον σε πολιτικές που ενίσχυσαν σε βάθος χρόνου τη ριζοσπαστικοποίηση των απανταχού μουσουλμάνων -χωρίς ουσιαστικά να διαφυλάττουν την ασφάλεια του ισραηλινού κράτους-, και μας έφτασαν στα σημερινά αδιέξοδα. Επιμένουν να ερμηνεύουν τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ από μια αδιάλλακτη, ψυχροπολεμική σκοπιά και σήμερα δίνουν μάχη επιβίωσης, σε μια περίοδο θεμελιακών ανακατατάξεων. Όσο η ένταση και η σύγκρουση κρατιούνται σε υψηλά επίπεδα, όσο τα προβλήματα μένουν άλυτα τόσο θα συνεχίσουν να διατηρούν τα κεκτημένα τους. Όπλο τους: η πόλωση στις διεθνείς σχέσεις, ο φανατισμός στην πολιτική ρητορική και ο φόβος που καλλιεργούν συστηματικά.

Το πεδίο σύγκρουσης αυτή τη στιγμή είναι οι διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Όλοι γνωρίζουν ότι μετά από συνεχείς αναβολές τα περιθώρια στενεύουν και ότι αν δεν υπάρξει μια αρχική συμφωνία ως τον Μάρτιο, η οποία θα συγκεκριμενοποιηθεί μέχρι τον Ιούνιο, το μομέντουμ θα χαθεί. Συνδεδεμένη με μια συμφωνία που θα άρει τις κυρώσεις είναι η γενικότερη συνεργασία της Τεχεράνης στα φλέγοντα ανοικτά μέτωπα στη Μέση Ανατολή, όπου υπάρχουν ήδη κάποια πρώτα, θετικά δείγματα. Στην κρίσιμη αυτή συγκυρία δύο εξελίξεις συμβαίνουν ταυτόχρονα: Το κυριαρχούμενο από τους ρεπουμπλικάνους Κογκρέσο προετοιμάζει νομοσχέδιο που θα επιβάλει νέες κυρώσεις στην Τεχεράνη και ισραηλινό ελικόπτερο, με μια έγκριση που μόνο ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Αμύνης της χώρας μπορούν να δώσουν, χτυπά κομβόι της Χεζμπολά στη Συρία στο οποίο γνώριζαν ότι επέβαινε υψηλόβαθμος ιρανός στρατιωτικός με αποτέλεσμα τον θάνατό του. Η ερμηνεία από έγκυρους αναλυτές είναι ότι το ισραηλινό λόμπι στις ΗΠΑ και η ισραηλινή Ακροδεξιά πιστεύουν ότι η συμφωνία που είναι στα σκαριά στη Γενεύη δεν τους ευνοεί και επιθυμούν όχι τον οριστικό τορπιλισμό, αλλά την αναβολή των διαπραγματεύσεων προκειμένου να διασφαλίσουν ένα καλύτερο για τους ίδιους αποτέλεσμα.

Η προσπάθεια των ρεπουμπλικάνων να τορπιλίσουν τη συμφωνία

Σε μια πρωτοφανή κίνηση, η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και οι υπουργοί Εξωτερικών Γαλλίας, Αγγλίας και Γερμανίας δημοσίευσαν κοινό άρθρο στην «Washington Post» που παροτρύνουν τους αμερικανούς βουλευτές να μην ψηφίσουν νέες κυρώσεις κατά της Τεχεράνης. Ο βρετανός πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον την προηγούμενη εβδομάδα, μίλησε στο τηλέφωνο με πλήθος αμερικανών γερουσιαστών και μελών του Κογκρέσου και τους ζήτησε να μην υπερψηφίσουν το σχετικό νομοσχέδιο. Ακόμη και ανώτατα στελέχη των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών επισκεπτόμενα την Ουάσιγκτον, αλλά και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης αμερικανικής αντιπροσωπείας στο Ισραήλ, τόνισαν ότι η υπερψήφιση νέων κυρώσεων θα σήμαινε το τέλος των διαπραγματεύσεων.

Ο αμερικανός πρόεδρος, έχοντας πλήρη συνείδηση της κρισιμότητας των στιγμών, τόνισε στην ετήσια ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης την Τρίτη το βράδυ ότι θα ασκήσει βέτο σε οποιοδήποτε νομοσχέδιο που θα εισαγάγει νέες κυρώσεις. Σε απάντηση, την επόμενη ημέρα, παραβιάζοντας κατάφωρα κάθε έννοια πρωτοκόλλου στις διεθνείς σχέσεις, ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος του Κογκρέσου Τζο Μπένερ ανακοίνωσε ότι ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αποδέχτηκε την πρόσκλησή του να μεταβεί στην Ουάσινγκτον και να μιλήσει στην Αμερικανική Βουλή για το ζήτημα του Ιράν. Η κίνηση αυτή δεν αποτελεί μόνο έκφραση δημόσιας περιφρόνησης απέναντι στον αμερικανό Πρόεδρο, καθώς ο Λευκός Οίκος δεν είχε καμία ενημέρωση για την επίσκεψη του ισραηλινού πρωθυπουργού, αλλά και μια ανοικτή παρέμβαση στα εσωτερικά του Ισραήλ. Οι ισραηλινές εθνικές εκλογές έχουν οριστεί για τις 17 Μαρτίου και ο Νετανιάχου, στις δημοσκοπήσεις, παλεύει στήθος με στήθος με τον κοινό υποψήφιο των Εργατικών και του Καντίμα, τον μετριοπαθή Ισαάκ Χερτζόγκ.

Απάντηση του Λευκού Οίκου ήταν η δήλωση του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Κέρι, την Τετάρτη, ότι ανώτατος αξιωματούχος των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών του δήλωσε ότι η υπερψήφιση ενός νομοσχεδίου με νέες κυρώσεις θα είναι «σαν να πετάς μια χειροβομβίδα στις διαπραγματεύσεις» και η διαρροή σε αμερικανικά Μέσα Ενημέρωσης των συνεχών προειδοποιήσεων κατά των νέων κυρώσεων που έχει απευθύνει η ηγεσία της ισραηλινής Μοσάντ προς την αμερικανική πολιτική τάξη. Παρότι την Πέμπτη το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού έδωσε στη δημοσιότητα δήλωση του αρχηγού της Μοσάντ που διαψεύδει τις διαρροές, στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ είναι γνωστό ότι ο απερχόμενος ισραηλινός πρωθυπουργός βρίσκεται σε έντονη διαφωνία με την ηγεσία των μυστικών υπηρεσιών. Να θυμίσουμε ότι και πριν από μία 5ετία η τότε ηγεσία της Μοσάντ είχε συγκρουστεί ανοιχτά με τον Νετανιάχου και είχε αρνηθεί να προετοιμάσει σχέδια για μια ενδεχόμενη στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράν.

Ο Νετανιάχου ρισκάρει να βάλει φωτιά στην περιοχή για την πρωθυπουργία

Την ίδια στιγμή, την Κυριακή, σε ισραηλινή επίθεση κατά αυτοκινητοπομπής της Χεζμπολά στο εσωτερικό της Συρίας, κοντά στα σύνορα με τα υψίπεδα του Γκολάν, έχασαν τη ζωή τους υψηλόβαθμα στελέχη της λιβανεζικής σιιτικής οργάνωσης και ο ιρανός στρατηγός Μοχαμάντ Αλαχνταντί. Αρχικά οι ισραηλινοί διέρρευσαν ότι δεν γνώριζαν για την παρουσία του ιρανού στρατιωτικού. Να σημειωθεί ότι το Ισραήλ χτυπά συχνά κονβόι της Χεζμπολά που μεταφέρουν όπλα στο εσωτερικό της Συρίας, χωρίς όμως ποτέ να αναλαμβάνει την ευθύνη. Στη συνέχεια, στον ισραηλινό Τύπο, διέρρευσε ότι στο Τελ Αβίβ γνώριζαν με ακρίβεια ποιους χτυπούσαν και ότι η επίθεση έγινε γιατί η Χεζμπολά σε συνεργασία με τους ιρανούς οργανώνει στην περιοχή υποδομές για επιθέσεις κατά του Ισραήλ. Αναλυτές όμως τονίζουν ότι τα συριακά εδάφη που συνορεύουν με τα υψίπεδα του Γκολάν αποτελούν μήλον της έριδος ανάμεσα στους τζιχαντιστές της Αλ Νούσρα και τον κυβερνητικό συριακό στρατό. Αυτήν τη στιγμή το μεγαλύτερο κομμάτι τους κατέχουν οι ισλαμιστές, αλλά αναμένεται αντεπίθεση του συριακού στρατού και της Χεζμπολά, στην προετοιμασία της οποίας πιθανόν εντασσόταν η επίσκεψη του στρατιωτικού κλιμακίου.

Μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητες στην περιοχή, προκειμένου να μην έρθουμε αντιμέτωποι με το απόλυτο χάος, είναι να διατηρηθεί η σταθερότητα του Λιβάνου. Μια υψηλού προφίλ ισραηλινή επίθεση κατά της Χεζμπολά δημιουργεί αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο, καθώς αν η λιβανέζικη οργάνωση επιλέξει να απαντήσει με ισχυρό τρόπο ο κίνδυνος για έναν νέο πόλεμο με το Ισραήλ είναι δεδομένος. Πολλοί εκτιμούν ότι η Χεζμπολά, έχοντας ανοικτό το μέτωπο της Συρίας και την ώρα που οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Δύση και τους Ιρανούς είναι σε εξέλιξη, θα δείξει αυτοσυγκράτηση. Τονίζεται επίσης ότι και στο εσωτερικό του Λιβάνου, όπου βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το σουνιτικό κοσμικό πολιτικό συνασπισμό για τον ορισμό του νέου Προέδρου της χώρας, μια κλιμάκωση δεν θα τη βοηθούσε. Κανείς όμως δεν είναι σίγουρος πώς θα επιλέξει τελικά ο ηγέτης της Νασράλα να απαντήσει. Το βέβαιο είναι ότι προκειμένου να κερδίσει πόντους στις δημοσκοπήσεις, και πιθανά να δημιουργήσει μία ακόμη εστία έντασης με τους Ιρανούς, ο ισραηλινός πρωθυπουργός είναι διατεθειμένος να πάρει το ρίσκο.