Διπλωματικός εγκλωβισμός της Λευκωσίας

Οι πιέσεις θα κορυφωθούν τις επόμενες ημέρες καθώς αύριο προβλέπεται να υπάρξει ενημέρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, υπό το βάρος της δυσμενέστατης έκθεσης του ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που περιείχε απαράδεκτες αναφορές υποβαθμίζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία και αναβαθμίζοντας το ψευδοκράτος, ενώ έβαζε στην ατζέντα και το φυσικό αέριο.

Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν, με τρόπο απόλυτο, προειδοποίησε ότι δεν πρόκειται να αλλάξει η τουρκική πολιτική στο θέμα του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και ότι η Τουρκία θα σταθεί μέχρι τέλους στο πλευρό της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου».

Ήδη ένα μεγάλο παιγνίδι επιχειρείται να στηθεί, με πρωτοβουλία και του απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να πειστεί ο κ. Αναστασιάδης να επιστρέψει στις συνομιλίες. Τόσο ο κ. Άιντα όσο και ο τουρκοκύπριος διαπραγματευτής Εργκιούν Ολγκιούν άφησαν να εννοηθεί ότι η ανταπόκριση εκ μέρους της Τουρκίας στις παραχωρήσεις του κ. Αναστασιάδη έχει υπάρξει και συνίσταται στο γεγονός ότι το «Μπαρμπαρός» παραμένει στο παράνομο λιμάνι της Αμμοχώστου ενώ δεν έχει αρχίσει το πρόγραμμα ερευνών που προβλέπει η δεύτερη τουρκική NAVTEX. Ο κ. Άιντα μάλιστα επέμεινε ιδιαίτερα, σε συνέντευξή του σε τουρκική εφημερίδα, να παρουσιάζει ως δεδομένη την αποδοχή εκ μέρους του κ. Αναστασιάδη της απαίτησης της Τουρκίας για συζήτηση του φυσικού αερίου στο πλαίσιο των συνομιλιών για το Κυπριακό.

Υπενθυμίζεται ότι ο κύπριος Πρόεδρος παραδέχτηκε ο ίδιος ότι τον εξαπάτησαν διεθνείς παράγοντες καθώς τον έπεισαν να προβεί σε κινήσεις προς την Τουρκία με τη διαβεβαίωση ότι θα υπήρχε ανταπόκριση και από τουρκικής πλευράς, αντ’ αυτού, όμως, η Άγκυρα απάντησε με την έκδοση της δεύτερης NAVTEX για παράνομες έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Και φυσικά η NAVTEX παραμένει σε ισχύ και ο κ. Αναστασιάδης πιέζεται τώρα να προσέλθει σε συνομιλίες ενώ το «Μπαρμπαρός» θα είναι με αναμμένη μηχανή στην Αμμόχωστο, έτοιμο να χρησιμοποιηθεί ως «διπλωματικό χαρτί» στις συνομιλίες.

Ο κ. Αναστασιάδης, μάλιστα, αποφεύγοντας να αποσύρει τη δήλωσή του που άνοιγε το παράθυρο για συζήτηση των υδρογονανθράκων στις συνομιλίες, αφήνει τα περιθώρια για να έρθει η συζήτηση αυτή σε πρώιμο στάδιο και όχι στην τελική φάση όπως θα επιθυμούσε.

Και αυτή θα είναι πραγματικά μια τραγική εξέλιξη καθώς η ελληνοκυπριακή πλευρά, που μέχρι τώρα στις συνομιλίες καταβάλλει ανταλλάγματα σε όλα τα κεφάλαια προκειμένου να αποσπάσει μια ευνοϊκότερη ρύθμιση στο εδαφικό, θα βρεθεί υποχρεωμένη να καταβάλει ανταλλάγματα και στο φυσικό αέριο για τις ίδιες, όμως, εδαφικές ρυθμίσεις. Η είδηση για αποχώρηση από την Κύπρο του γαλλικού πετρελαϊκού κολοσσού TOTAL, που επιβεβαιώθηκε την Τετάρτη, τάραξε τα νερά, καθώς δημιουργεί νέα δυσμενέστερα δεδομένα, όχι μόνο οικονομικά αλλά και γεωπολιτικά. Η TOTAL είχε τα δικαιώματα ερευνών για τα Οικόπεδα 10 και 11 της κυπριακής ΑΟΖ και σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες επέλεξε να αποχωρήσει τώρα από την Κύπρο, έστω και με ζημία σχεδόν 70 εκατ. δολάρια, παρά να συνεχίσει τις έρευνες και την επένδυση που απαιτούνταν, που θα έφθινε κατά 250 εκατ. δολάρια. Οι λόγοι της απόφασης της γαλλικής εταιρείας δεν έχουν γίνει επισήμως γνωστοί. Κυπριακές πηγές αναφέρουν ότι από την πραγματοποίηση των σεισμογραφικών ερευνών δεν εντοπίσθηκαν γεωτρήσιμες γεωλογικές δομές.

Η TOTAL, πάντως, ενδιαφερόταν κυρίως για πετρέλαιο, το οποίο εντοπίζεται σε μεγαλύτερο βάθος και κάτω από τα στρώματα του φυσικού αερίου και είναι προφανές ότι και η βουτιά της τιμής του πετρελαίου κατέστησε την επιλογή της γαλλικής εταιρείας μονόδρομο. Η τιμή του πετρελαίου έχει οδηγήσει σε κρίση πολλές μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες που τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν προχωρήσει σε υπέρογκες επενδύσεις, μη βιώσιμες με βάση τις σημερινές τιμές. Κολοσσοί όπως η Qatar Petroleum, η Royal Dutch Shell, η BP και η Halliburton, έχουν αποσυρθεί από έρευνες τις οποίες είχαν προγραμματίσει και κουρεύουν σημαντικά αυτές τις ακριβές δραστηριότητες. Παρά το γεγονός ότι και η κυπριακή κυβέρνηση προσπαθεί με κάθε τρόπο να δηλώσει ότι δεν υπήρχε πολιτική σκοπιμότητα πίσω από την απόφαση των Γάλλων, πρέπει να επισημανθεί ότι τα Οικόπεδα 10 και 11 είναι τα μοναδικά τα οποία είχαν παραχωρηθεί σε ξένη εταιρεία για έρευνες και εμπίπτουν στη ζώνη των διεκδικήσεων της Τουρκίας. Η Άγκυρα έχει απειλήσει με αποκλεισμό από κάθε διαγωνισμό εταιρείες οι οποίες έχουν δεχθεί να εμπλακούν σε έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ.

Πάντως η κυπριακή κυβέρνηση συνεχίζει τις προσπάθειες για να μην εγκαταλείψει εντελώς την Κύπρο η TOTAL και στο πλαίσιο αυτό υπήρχαν πληροφορίες ότι συζητείται η δυνατότητα της εταιρείας να κάνει έρευνες στα Οικόπεδα 7 και 8. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στα αποτελέσματα των γεωτρήσεων στην Αμαθούσα του Οικοπέδου 9, για την οποία θα υπάρχει μια πρώτη εικόνα στους ειδικούς της Eni / Kogas στα τέλη Μαρτίου.

Εντοπισμός κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο Οικόπεδο 9 θα τονώσει τις προσδοκίες της Κύπρου, καθώς σε συνδυασμό με το Αφροδίτη θα προσφέρουν την ευκαιρία στην Κύπρο να έχει έναν ενεργό και ισχυροποιημένο ρόλο στις ενεργειακές εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου.

Ενδεχομένη, όμως, αποτυχία εντοπισμού νέων κοιτασμάτων θα επαναπροσδιορίσει όλο τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα έχει επιπτώσεις τόσο στις φιλοδοξίες για σημαντικά οικονομικά έσοδα όσο και για την ενίσχυση του γεωπολιτικού ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Κωνσταντίνος Τσάκαλος