Το ψωμί της χώρας μας είναι η Παιδεία

// Χιλιάδες κομμάτια χρωματιστού αλουμινίου προερχόμενα από αναψυκτικά, δημιουργούν δύο τεράστια ψηφιδωτά ύψους 5,5 μέτρων δίνοντας την αίσθηση ανάγλυφων έργων του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Πόσα κομμάτια αλουμινίου χρειάστηκαν και πόσος χρόνος για να φτιάξετε τη μορφή του Χριστού κατά τη Σταύρωσή του και την Ανάστασή του, τα οποία παραπέμπουν στα γνωστά έργα του Ελ Γκρέκο;

Πάνω από δέκα χιλιάδες κομμάτια αλουμινίου -μάτωσαν πολλές φορές τα χέρια μου- χρησιμοποιήθηκαν για τις κατασκευές και πάνω από έναν χρόνο δουλειάς. Η έκθεση αφιέρωμα στον Ελ Γκρέκο -για τα 400 χρόνια από τον θάνατό του- με βρήκε με μια επίσημη πρόταση από το υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσίας. Ήθελαν μια έκθεση στη χώρα τους γι’ αυτόν τον σπουδαίο Έλληνα. Το ρωσικό κράτος ξέρει τη δουλειά μου από τα τεράστια έργα -25 κατασκευές- που είχα κάνει πάνω στις τουαλέτες της Μαρία Κάλλας και πάλι από αλουμίνιο τα οποία και είχαν φιλοξενήσει στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης, στο Μουσείο Ερμιτάζ από τα σπουδαιότερα στον κόσμο. Και τότε την έκθεση την είχε επισκεφθεί ο Βλαδίμηρος Πούτιν. Και τώρα θα έρθει στον ναό του Αγίου Ισαάκ στις 8 Ιανουαρίου.

// Φύγατε από την Ελλάδα στα 18 σας χρόνια, σπουδάσατε στη Γαλλία, βρεθήκατε στις γκαλερί της Νέας Υόρκης. Τι κάνει το ελληνικό κράτος για εσάς; Χρηματοδοτεί τις εκθέσεις σας; Μεταφέρει τουλάχιστον με κοντέινερ τις τεράστιες κατασκευές;

Όλα τα έξοδα είναι δικά μου. Ό,τι βγάζω από τις εκθέσεις μου τα επενδύω σε καινούριες. Στη Ρωσία έστειλα πρόσκληση στο ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, στην ίδια την κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη, ώστε να τιμήσουν τα εγκαίνια της έκθεσης για τον Ελ Γκρέκο. Ήταν 25 Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης από όλον τον κόσμο και δεν άδραξαν την ευκαιρία για να μιλήσουν, όχι για μένα, αλλά για την Ελλάδα και τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία. Με κάλεσαν στο Μονακό να κάνω έκθεση για τη Γκρέις Κέλι. Η ίδια βασιλική οικογένεια ενέκρινε τα έργα μου -και είναι φοβερά δύσκολοι όσον αφορά το σύμβολο του κράτους τους, την αξέχαστη βασίλισσά τους- και ο ίδιος ο Αλβέρτος ενθουσιάστηκε από τις κατασκευές, ήταν βαθιά συγκινημένος όταν μου μιλούσε, ενώ την ίδια χαρά δεν έδειξε για την ταινία που βγήκε τώρα στους κινηματογράφους με πρωταγωνίστρια τη Νικόλ Κίντμαν, για τη ζωή της μητέρας τους. Το ελληνικό κράτος απουσίαζε από όλες τις εκθέσεις.

// Οι Ρώσοι είναι βαθιά θρησκευόμενοι, ορθόδοξοι, λαός με μεγάλη πίστη. Δεν φοβηθήκατε για την απεικόνιση του Χριστού, με σύγχρονα υλικά;

Φοβήθηκα. Αλλά το έκανα με πολλή αγάπη και ο κόσμος το δέχθηκε εκστασιασμένος. Όχι επειδή είναι τρισδιάστατα τα έργα, αλλά επειδή έχουν φως. Στη δουλειά μου με βοήθησαν πολύ δύο Έλληνες που αποτελούν την ομάδα μου, ο επιμελητής της έκθεσης Αριστοτέλης Καραντής και ο φωτογράφος Ηλίας Διαμαντάκος. Χαίρομαι που στη Βραζιλία στο μάθημα των εικαστικών υπάρχει αφιέρωμα στη σύγχρονη ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία και αναφέρουν μεταξύ αυτών τις δικές μου κατασκευές με αλουμίνιο. Η επόμενη έκθεση που δουλεύω είναι πάνω στα Γλυπτά του Παρθενώνα. Ήδη έχω πρόσκληση από το Λονδίνο και πραγματικά θα χαιρόμουν να είχα την υποστήριξη της χώρας μου. Για μένα η Ελλάδα είναι η έμπνευσή μου και δημιουργώ γι’ αυτήν. Ίσως με θεωρήσουν κάποιοι εθνικιστή. Δεν είμαι εθνικιστής, αγαπάω την πατρίδα μου. Γιʼ αυτό και μιλάω στο εξωτερικό, στις εκθέσεις μου, πάντα στη γλώσσα μου στην αρχαιότερη του κόσμου. Οι Γάλλοι, οι Ρώσοι, οι Ιταλοί γιατί μιλάνε στη δική τους; Όπως έλεγε και η Μελίνα Μερκούρη, η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της. Και αυτό δεν είναι ουτοπία.

// Μπορούμε μέσα στην ανέχεια και την κρίση να μιλάμε για πολιτισμό;

Μα η Ελλάδα αυτό δίνει αιώνες τώρα στον κόσμο. Δεν δίνει αυτοκίνητα, κομπιούτερ. Δίνει πολιτισμό, ιδέες, φιλοσοφία, τέχνη. Ο πολιτισμός, με τις αξίες του, κρατάει τον άνθρωπο στις μεγάλες κρίσεις για να μη γίνει ζώο και να κοιτάξει μόνο την επιβίωσή του. Νιώθω χρέος ως καλλιτέχνης να ταξιδέψω την οικουμενικότητα του ελληνικού πνεύματος και μάχομαι γι’ αυτήν την πατρίδα. Η Ελλάδα ως ιδέα εξαγνίζει τον άνθρωπο.

Η βάση μου είναι η Νέα Υόρκη αλλά η καρδιά μου είναι η Ελλάδα.

Σπαταλάει το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού χιλιάδες ευρώ για να κάνει εκθέσεις στο εξωτερικό για το Βυζάντιο, για την αρχαία Ελλάδα. Μου λένε οι κριτικοί τέχνης στη Νέα Υόρκη, στην Μπιενάλε Βενετίας, σύγχρονους έλληνες γλύπτες δεν έχετε, εικαστικούς, ζωγράφους;

Οι περισσότεροι τουρίστες που αγαπούν την Ελλάδα έχουν δει τον Παρθενώνα στη χώρα μας, τα βυζαντινά μοναστήρια. Οι άνθρωποι με παιδεία από όλο τον κόσμο τα έχουν επισκεφθεί. Αυτό που δεν ξέρουν καθόλου είναι ότι υπάρχουν και νέα παιδιά στη χώρα μας που δημιουργούν. Ίσως το μάθουν με το Σύγχρονο Μουσείο Τέχνης στην Αθήνα.

// Η τέχνη τι είναι για τον άνθρωπο;

Ευφορία, ανάταση. Η κατσαρόλα της ψυχής, η τροφή της. Μιλάνε όλη για την κρίση. Και με δύο μπριζόλες παραπάνω δεν λύνω το πρόβλημά μου. Στη ζωή δεν είναι όλα φαγητό. Στο εξωτερικό βλέπεις τον κόσμο να διαβάζει βιβλία στα πάρκα, στο μετρό, στα λεωφορεία, στα εστιατόρια. Ήρθα στην Αθήνα για λίγες ημέρες, δεν είδα κανένα άνθρωπο να διαβάζει πουθενά ένα βιβλίο, ούτε σε ένα παγκάκι, σʼ ένα καφέ. Η παιδεία, όμως, σε ταξιδεύει σε άλλους κόσμους ονειρικούς, φανταστικούς. Θέλει όμως η χώρα μας ανθρώπους με γνώση και κρίση;

Τα μίντια προωθούν την υποκουλτούρα. Μας έκαναν υποχείρια του λαιφ στάιλ, του καταναλωτισμού. Οι γονείς έχουν φοβερές ευθύνες που αφήνουν τα παιδιά τους να γαλουχούνται από την τηλεόραση. Μπορεί να λέω αλήθειες που πονάνε, αλλά δεν με νοιάζει. Ούτε είμαι σε κλίκες, ούτε σε πολιτικές φατρίες, ούτε παίρνω χορηγίες, ούτε μίζες. Πιστεύω ότι μόνο με τον πολιτισμό ξυπνά ο άνθρωπος, έπρεπε να ήταν δωρεάν για όλους και για την Ελλάδα είναι η σωτηρία της.

// Ποιο θα είναι το μέλλον της Ελλάδας;

Όποια κυβέρνηση και να βγει στη χώρα, αν δεν κοιτάξει την παιδεία της νέας γενιάς και τον πολιτισμό, το μέλλον μας θα είναι μελανό. Ο Έλληνας ήταν φτωχός, αλλά έντιμος, σοφός, είχε λόγο. Με την παγκοσμιοποίηση έχασε αξίες, έχασε τον λόγο του. Για να γίνει ξανά ο λόγος του συμβόλαιο πρέπει να καλλιεργηθεί. Να δουλέψει ξανά σκληρά τη γη του, την κτηνοτροφία του, που ερήμωσε η ελληνική επαρχία και να της δώσει ζωντάνια με υπομονή από την αρχή. Η σήψη των τελευταίων ετών όπου έπαιρναν οι αγρότες τα δάνεια από την Ευρώπη και τα πακέτα και τα έκαναν τζιπ και πολυκατοικίες πρέπει να ανήκει στο παρελθόν.

Ας ψηφίσουμε με ευθύνη. Βαρέθηκα να βλέπω τους πολιτικούς να σφάζονται στις πολιτικές εκπομπές και να τα πίνουν μαζί μετά στα ουζερί. Δεν θέλουμε εθνοσωτήρες, θέλουμε πολιτικούς να δώσουν δουλειές στους Έλληνες και πρώτα από όλα να εργαστούν αυτοί για το καλό της χώρας και όχι της τσέπης τους.

Αν δεν θυσιάσουμε κάτι όλοι μας για αυτήν τη χώρα δεν θα πάει μπροστά. Προτιμώ να πεινάσω, να έχω ένα καρβέλι ψωμί να φάω αλλά να φτιαχτεί η παιδεία μας. Το ψωμί της χώρας μας είναι η παιδεία. Η Ελλάδα απελευθερώθηκε από τους δυνάστες της μόνο με αγώνα και θυσίες.