Γιατί, γιατί, γιατί;

Τίποτε δεν λειτούργησε σωστά από τη στιγμή που, ξημερώματα της περασμένης Κυριακής, ξέσπασε η φωτιά στο γκαράζ του πλοίου, το οποίο μόλις πριν από λίγες μέρες είχε ναυλώσει η ΑΝΕΚ Lines επειδή είχε πάθει βλάβη το Superfast, με την πλοιοκτήτρια εταιρεία του οποίου έχουν κοινοπραξία και εκτελούν μαζί τα δρομολόγια προς Κρήτη και Ιταλία. Συναγερμός δεν κτύπησε, ακόμη και το σήμα κινδύνου το έδωσε κάποιος επιβάτης τηλεφωνώντας με το κινητό του στον Θάλαμο Επιχειρήσεων του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας. Το πλήρωμα δεν ήξερε τι έπρεπε να κάνει, δεν υπήρχε κανένας συντονισμός και οι επιβάτες, ανάμεσα στους οποίους και μητέρες με μικρά παιδιά στην αγκαλιά, έτρεχαν αλλόφρονες, χωρίς κανένας από το πλοίο να τους λέει πού να πάνε.

Ασφαλώς και τη μεγαλύτερη ευθύνη την έχει ο ιταλός καπετάνιος. Αλλά ευθύνες έχουν, κύριε πρωθυπουργέ και κύριε υπουργέ Εμπορικής Ναυτιλίας, και όλοι οι επικεφαλής της ακτοπλοΐας μας και φυσικά οι πολιτικοί προϊστάμενοί τους. Οι οποίοι μια βδομάδα τώρα δεν έδειξαν την παραμικρή ευαισθησία. Ζωές χάθηκαν, κύριε Σαμαρά και κύριε Βαρβιτσιώτη. Γιατί το μοιραίο πλοίο ήταν υπερφορτωμένο, και σε οχήματα (18 παραπάνω) και σε αριθμό επιβατών. Και ακόμη δεν έχουμε ακούσει για κάποια παρέμβαση της Ελληνικής Δικαιοσύνης. Οι ιταλοί Εισαγγελείς άρχισαν ανακρίσεις από την πρώτη μέρα. Εμείς, κυρία Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου; Ταξίδευαν και Έλληνες και υπάρχουν και νεκροί Έλληνες, πέραν των αγνώστου αριθμού αγνοουμένων.

Ποιος ο λόγος που αφήσαμε στους Ιταλούς

το πλοίο;
Το μεγάλο ερώτημα που αναζητεί υπεύθυνη απάντηση είναι γιατί, ενώ το «Norman Atlantic» την ώρα που έπιασε φωτιά βρισκόταν εντός ελληνικών υδάτων, δεν ανέλαβαν οι ελληνικές Αρχές τη διαχείριση του συμβάντος, που εξελίχθηκε σε τραγωδία… Ποιος είναι ο λόγος, κύριε Σαμαρά; Τι συζητήσατε με τον ιταλό ομόλογό σας, τον κ. Ρέντσι, με τον οποίο επανειλημμένα επικοινωνήσατε; Δεν θέλουμε να πιστέψουμε αυτά που κυκλοφορούν, ότι κάναμε το παν για να αποφύγουμε τη διαχείριση της τραγωδίας και να την αναλάβουν οι Ιταλοί. Και ο λόγος, σύμφωνα με τις φήμες που κυκλοφόρησαν, ήταν ότι εμείς δεν έχουμε τα μέσα, την εμπειρία διαχείρισης τέτοιων γεγονότων!

Ακούστηκε από ανθρώπους που έχουν σχέση με τη ναυτιλία πως το πλοίο έκανε λαθρεμπόριο πετρελαίου και αυτή είναι η εξήγηση για το ότι πήγε στην Ιταλία. Το μεταφέρουμε με κάθε επιφύλαξη, μόνο και μόνο για διερεύνηση, ώστε να μη μείνει καμία σκιά.

Γιατί το πλοίο δεν πήγε στην Αλβανία;

Ένα άλλο ερώτημα είναι για ποιον λόγο δεν έγινε καμία προσπάθεια να ρυμουλκηθεί το «Norman Atlantic» σε κάποιο λιμάνι της Αλβανίας, που απείχε μόλις 11 με 12 μίλια… Και εδώ λένε ότι το να κατευθυνθεί στο Μπρίντεζι ήταν επιλογή της Ιταλίας, όπως και έγινε τελικά αφού οι διασωθέντες είχαν μεταφερθεί με ελικόπτερα σε άλλα πλοία. Ένας ακόμη λόγος ήταν το ότι η Αλβανία δεν διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό και τις υποδομές για την ασφαλή αποβίβαση των επιβατών και την άμεση περίθαλψή τους. Γεγονός, πάντως, είναι ότι, για όποιον λόγο κι αν έγινε η ρυμούλκηση του μοιραίου πλοίου προς την Ιταλία, χάθηκε πολύτιμος χρόνος, κατά τη διάρκεια του οποίου ίσως να σώζονταν κάποιοι από τους αγνοούμενους.

Βαρύ πλήγμα για τον τουρισμό μας

Ήταν ό,τι χειρότερο θα μπορούσε να συμβεί για τον τουρισμό μας, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των επισκεπτών μας έρχεται για να πάει στα πανέμορφα ελληνικά νησιά με τα πλοία της γραμμής. Με δεδομένο ότι τα μεγάλα διεθνή τουριστικά γραφεία κλείνουν τον Ιανουάριο τα πακέτα για το καλοκαίρι, υπάρχει μεγάλη ανησυχία στον ΕΟΤ και στο υπουργείο Τουρισμού μήπως η τραγωδία του «Norman Atlantic» φοβίσει κάποιους από τους ξένους που προγραμμάτιζαν να έρθουν φέτος στην Ελλάδα και τους κάνει να πάνε σε άλλη χώρα. Η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη αντιλαμβάνεται σίγουρα τον κίνδυνο που διατρέχει μία από τις μεγαλύτερες πηγές της οικονομίας μας και θα προχωρήσει σε καμπάνια ενημέρωσης στο εξωτερικό για το ότι η Ελλάδα παραμένει η καλύτερη επιλογή για τουρισμό στη Μεσόγειο.

Κανένας έλεγχος δεν γίνεται στην επιβίβαση! – Πρέπει να γίνεται check-in,
όπως στα αεροδρόμια

Από το αλαλούμ που προέκυψε σχετικά με το πόσοι και ποιοι ήταν οι επιβάτες που μετέφερε το ιταλικό πλοίο από Πάτρα, Ηγουμενίτσα και Κέρκυρα διαπιστώνεται ότι γίνεται της… μουρλής στη διαδικασία έκδοσης των εισιτηρίων στις θαλάσσιες συγκοινωνίες. Κάποιος κόβει ένα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε ή και παραπάνω εισιτήρια και στη συνέχεια είναι άγνωστο ποιοι θα ταξιδεύσουν. Δεν γίνεται, δηλαδή, ο παραμικρός έλεγχος. Μπαίνεις στο πλοίο, επιδεικνύεις στον αξιωματικό που είναι στην είσοδο μόνο το εισιτήριο, όχι και την ταυτότητα, και εκείνος κρατάει το απόκομμα για το λογιστήριο του πλοίου, χωρίς να γίνεται έλεγχος για το ποιος ταξιδεύει. Έτσι φθάσαμε στο σημείο μέχρι στιγμής να μην είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός των επιβατών και η ταυτότητά τους.

Μετά την τραγική κατάληξη, θα πρέπει από δω και στο εξής κατά την επιβίβαση των επιβατών να γίνεται ο ίδιος έλεγχος με τα αεροδρόμια, όπου κανείς δεν μπορεί να περάσει αν δεν δείξει την ταυτότητά του και τα στοιχεία δεν είναι ίδια με αυτά που αναφέρει η κάρτα-εισιτήριο. Απλά πράγματα, δηλαδή. Δυστυχώς, όμως, στη χώρα μας τα αυτονόητα δεν γίνονται. Είμαστε ανίκανοι να αντιγράψουμε ό,τι σωστό ισχύει σε άλλες χώρες.

Και η ευθύνη για την εφαρμογή του μέτρου είναι βασικά των Οργανισμών Λιμένος Πειραιώς, Θεσσαλονίκης και Πάτρας, όπως και των ανάλογων Οργανισμών σε κάθε λιμάνι.

Έτσι άρχισε η τραγωδία

H ΑΝΕΚ, μια εταιρεία με τεράστια ιστορία στην ακτοπλοΐα, βρέθηκε να πρωταγωνιστεί στη χριστουγεννιάτικη ναυτική τραγωδία, που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν όλα είχαν λειτουργήσει σωστά. Η εταιρεία ναύλωσε ένα πλοίο για να αντικαταστήσει πλοίο της Superfast Ferries, που ανήκει μεν στον όμιλο MIG, αλλά μόλις πριν από λίγες μέρες πέρασε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες σε αμερικανικό fund. Η ΑΝΕΚ εδώ και δύο χρόνια έχει κάνει κοινοπραξία με τη συγκεκριμένη εταιρεία και «μοιράζεται» μαζί της τις γραμμές της Αδριατικής και της Κρήτης. Πριν από 25 περίπου μέρες, στο ίδιο πάνω κάτω σημείο της Αδριατικής, κοντά στο Μπρίντεζι, άλλο πλοίο της ΑΝΕΚ, το «Ιεράπετρα», ανέφερε πυρκαγιά στο μηχανοστάσιο. Το θέμα δεν πήρε διαστάσεις, θα έπρεπε πάντως να κτυπήσει καμπανάκι ώστε να ελεγχθεί η λειτουργία όλων των μηχανισμών πυρόσβεσης και να ενισχυθούν τα μέτρα ασφάλειας σε όλα τα πλοία.

Το πλοίο που ναύλωσε η εταιρεία γυρόφερνε στη Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια ψάχνοντας ναύλο και προφανώς ήταν παραμελημένο, δεδομένου ότι δεν ήταν πλοίο γραμμής και, όπως λέγεται, ο ιταλός πλοιοκτήτης Βιζεντίνι αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, με ό,τι σημαίνει αυτό για την ετοιμότητά του σε περίπτωση ατυχήματος. Το πλοίο με ένα ελλιπές και ετερόκλητο πλήρωμα -το μισό είχε μπει πριν από 15 μέρες-, το οποίο δεν μπορούσε να συνεννοηθεί μεταξύ του και δεν γνώριζε ούτε βασικές παραμέτρους του σκαριού (σχέδιο εγκατάλειψης, σχέδιο πυροπροστασίας κ.λπ.) ξεκίνησε το δρομολόγιο, γνωρίζοντας ότι η Αδριατική τη συγκεκριμένη μέρα «έβγαζε φίδια» από τον Νοτιά και δερνόταν ανά μία ώρα από θύελλες. Να θυμίσουμε ότι το «SUPERFAST IV», που είχε πάρει φωτιά το 1999 πάλι ανοιχτά της Ηγουμενίτσας, είχε 110 άτομα πλήρωμα, ενώ το «Norman Atlantic» είχε μόλις 58. Και κάτι ακόμα: Αφού όλοι γνώριζαν ότι το γκαράζ ήταν ασφυκτικά γεμάτο από φορτηγά και ΙΧ, μπήκε κανένας λιμενικός να δει πώς είχε γίνει η φόρτωση; Με 9 μποφόρ θα ταξίδευε το βαπόρι. Ήταν δεμένα κανονικά τα οχήματα; Είχαν την κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους, για να μπορούν να τρέχουν τα πυροσβεστικά αγήματα από τον έναν χώρο του γκαράζ στον άλλον χωρίς εμπόδια; Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έγινε. Κανένας δεν ασχολήθηκε επισταμένα με το γεγονός ότι υπήρχαν ακραίες καιρικές συνθήκες και χρειαζόταν ιδιαίτερη προσοχή στο ταξίδι. Το πλοίο έφυγε σαν να πήγαινε να ταξιδέψει σε… πισίνα! Και το αποτέλεσμα, δυστυχώς, ήταν τραγικό.

«Τσούρμο» το πλήρωμα

Το πλήρωμα, όπως αποδείχθηκε τις ώρες της τραγωδίας, ήταν «τσούρμο». Άτομα που στην πλειοψηφία τους είχαν βρεθεί όλες κι όλες δύο-τρεις φορές, που δεν γνώριζε ούτε… φατσικά ο ένας τον άλλον, που δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν γιατί οι μεν μιλούσαν μόνο ελληνικά, οι δε μόνο ιταλικά και, κυρίως, δεν είχαν εκπαιδευτεί ούτε μία φορά για την περίπτωση αντιμετώπισης μιας δύσκολης περίπτωσης. Η «τσουλήθρα» κατέβηκε λάθος με αποτέλεσμα να διπλώσει και να σκοτώσει δύο ανθρώπους, η μία λέμβος δεν κατέβηκε ποτέ γιατί δεν υπήρχε ομοχειρία να την κατεβάσει κι όταν πήγε η ομοχειρία που κατέβασε την πρώτη, είχε πάρει… φωτιά και είχε καταστεί άχρηστη. Δεν ήξεραν πού βρίσκονταν τα σωσίβια και ο κόσμος έψαχνε μόνος του να τα βρει. Δεν γνώριζε πού ήταν οι σταθμοί συγκέντρωσης επιβατών, με αποτέλεσμα ο κόσμος να πηγαίνει σαν… κοπάδι από τη μια πλευρά στην άλλη, με μοναδικό οδηγό τον… πανικό και στο τέλος όσοι σώθηκαν πήραν οδηγίες από τους… διασώστες. Το γεγονός ότι κάποιοι επιβάτες έπεσαν στη θάλασσα για να γλιτώσουν και πνίγηκαν, δείχνει ότι δεν υπήρχε σχέδιο εγκατάλειψης και κυρίως ψυχραιμία από το πλήρωμα.

Τεράστιες οι ευθύνες του καπετάνιου

Ο πρώτος κανόνας στα φέρι μπόουτ, και ειδικά σ’ όσα μεταφέρουν νταλίκες, είναι πως όταν ο καταπέλτης ανεβαίνει, το γκαράζ εκκενώνεται και σφραγίζεται. Δεν κυκλοφορεί ούτε… ποντίκι! Στο μοιραίο πλοίο, όμως, όποιος ήθελε μπαινόβγαινε και κάποιοι οδηγοί πήγαν και κοιμήθηκαν στις νταλίκες τους. Ακόμα και στην περίπτωση που η φωτιά ξέσπασε από γκαζάκι που είχαν ανάψει λαθρομετανάστες για να ζεσταίνονται ή από βραχυκύκλωμα, ποιος είναι βέβαιος ότι δεν κοιμήθηκε κάποιος οδηγός με αναμμένο τσιγάρο και λαμπάδιασε;

Όταν εκδηλώθηκε η φωτιά έδωσε εντολή ο πλοίαρχος να κλείσει αεροστεγώς το γκαράζ και να «πνιγεί» εκεί η φωτιά, αφού δεν θα είχε οξυγόνο για να συντηρηθεί; Και αν όχι γιατί; Πάντως, τα ερωτήματα σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του πλοίου μετά την εκδήλωση της φωτιάς είναι πελώρια. Δηλαδή:

1) Όλα τα πλοία έχουν στο γκαράζ υπερευαίσθητα συστήματα ανίχνευσης καπνού, τα οποία μόλις εντοπίσουν ακόμα και καπνό τσιγάρου ενεργοποιούνται, ανοίγουν τους κρουνούς κατάσβεσης και σαρώνουν με νερό και ατμό όλους τους χώρους ενώ ξεκινάνε τα ηχητικά αλάρμ να σφυρίζουν… δαιμονισμένα!

Στο συγκεκριμένο πλοίο καιγόταν το γκαράζ δύο ώρες και ο κόσμος δεν είχε πάρει… χαμπάρι τίποτα! Για ποιον λόγο δεν λειτούργησαν τα αλάρμ ή τα συστήματα πυρανίχνευσης και αυτόματης πυρόσβεσης; Εκείνοι που επιθεώρησαν το πλοίο τι έχουν να πουν;

2) Το πλοίο καιγόταν επί 20 ώρες και κανένα εσωτερικό σύστημα πυρόσβεσης δεν λειτούργησε. Όπως έλεγαν οι επιβάτες, καίγονταν οι μπουλμέδες στο σαλόνι και δεν υπήρχε πουθενά πυροσβεστήρας!

3) Γιατί μόλις εκδηλώθηκε η φωτιά στο γκαράζ έσβησαν οι μηχανές και το πλοίο έμεινε ακυβέρνητο; Τι σχέση έχει το μηχανοστάσιο με το γκαράζ; Αν λειτουργούσαν οι μηχανές θα μπορούσε σε 2-3 ώρες να φτάσει μέχρι τις αλβανικές ακτές και να σωθεί ο κόσμος. Γιατί οι μηχανές έσβησαν;