Δεν έχει θέση στην Ευρώπη η Τουρκία του Ερντογάν…

Πέρυσι, με μια αστραπιαία επιχείρηση που ενορχηστρώθηκε από τα μέλη των Γκιουλενιστών στις δυνάμεις ασφαλείας και τη δικαιοσύνη, ξεσκεπάστηκε το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς στη σύγχρονη τουρκική ιστορία. Με 30 συλλήψεις, περιλαμβανομένων και γιων γνωστών υπουργών και στο επίκεντρο επικεφαλής κρατικής τράπεζας που έκρυβε 4,5 εκατομμύρια ευρώ σε κουτιά παπουτσιών στο σπίτι του, ιρανό «επιχειρηματία» που κατηγορήθηκε ότι ξέπλυνε 87 δισ. με τη βοήθεια των τουρκικών αρχών παρακάμπτοντας τις διεθνείς κυρώσεις κατά του Ιράν και ηχογραφήσεις όπου ο ίδιος ο Ερντογάν ζητούσε από τον γιο του να απομακρύνει από το σπίτι του τα χρήματα που του φύλαγε. Το δεύτερο κύμα συλλήψεων, που σύμφωνα με διαρροές θα περιλάμβανε και τον γιο του τότε πρωθυπουργού, ακυρώθηκε από την κυβέρνηση.

Φέτος άνδρες της τουρκικής αντιτρομοκρατικής μονάδας συνέλαβαν 28 δημοσιογράφους, τηλεοπτικά στελέχη, παραγωγούς, σκηνοθέτες και σεναριογράφους, με διασημότερους μεταξύ τους τον αρχισυντάκτη της μεγαλύτερης σε πωλήσεις εφημερίδας «Ζαμάν» Εκρέμ Ντουμανλί και τον Χινταγέτ Καρατζά, επικεφαλής του δημοφιλή τηλεοπτικού σταθμού Σαμπανίογλου TV.

Διώξεις ασκήθηκαν τελικά σε 16 άτομα που κατηγορούνται ότι συμμετείχαν σε ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση και χρησιμοποίησαν εκφοβισμό, απειλές και εξαπάτηση.

Αυτό που το κατηγορητήριο υποστηρίζει είναι ότι οι συλληφθέντες, υπό τις οδηγίες του Γκιουλέν, συνωμότησαν εναντίον μιας αντίπαλης μουσουλμανικής αδελφότητας, τα μέλη της οποίας συνελήφθησαν κατηγορούμενα για σχέσεις με την Αλ Κάιντα το 2009. Στο πλαίσιο της συνωμοσίας, οι εντολές του εξόριστου ιμάμη προς τους υποστηρικτές του μεταδίδονταν μέσω κωδικοποιημένων μηνυμάτων που περιλαμβάνονταν στα άρθρα της «Ζαμάν» και στις πολιτικές σαπουνόπερες του Σαμπανίογλου TV. Τις συλλήψεις είχε προαναγγείλει από τις 11 Δεκεμβρίου λογαριασμός στο τουίτερ με το ψευδώνυμο Φουάτ Αβνί που υποστηρίζει ότι ανήκει στον στενό κύκλο του Ερντογάν.

Η αντίδραση της ΕΕ ήταν ιδιαίτερα έντονη, με κοινή δήλωση της ύπατης εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική Φρεντερίκα Μογκερίνι και του Επιτρόπου υπεύθυνου για τη διεύρυνση Γιοχάνες Χαν, όπου οι συλλήψεις περιγράφονται ως «απαράδεκτη επίθεση στην ελευθερία του Τύπου» και «είναι σε αντίθεση με τα ευρωπαϊκά στάνταρ και αξίες». Η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ παρακίνησε την τουρκική κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι οι πράξεις της δεν παραβιάζουν τις αρχές του τουρκικού Συντάγματος και τόνισε ότι «το να εκφράζει κανείς αντίθεση δεν ισοδυναμεί με συνωμοσία ή προδοσία». Αντίστοιχες δηλώσεις έκαναν πλήθος ευρωπαίων πολιτικών και εκπροσώπων διεθνών οργανισμών.

Η απάντηση του τούρκου Προέδρου ήταν… αποστομωτική όπως πάντα: «Δεν έχουμε κανένα ενδιαφέρον για το τι έχει να πει η ΕΕ, όπως και για το αν θα μας δεχτεί ως μέλος ή όχι. Παρακαλώ κρατήστε τα σοφά σας λόγια για τον εαυτό σας».

Οριστικά εκτός Ευρώπης;

Αντιθέσεις στην ένταξη της Τουρκίας υπήρχαν διαχρονικά και εκφράζονταν από συγκεκριμένα κράτη-μέλη και από πολιτικούς χώρους. Η συζήτηση όμως γινόταν πάντα σε χαμηλούς τόνους και, στις περισσότερες περιπτώσεις, με προσοχή ώστε να μη θιγούν οι τουρκικές ευαισθησίες. Ο κυρίαρχος τόνος ήταν για αρκετά χρόνια υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας της γείτονος. Και ο Ταγίπ Ερντογάν καλωσορίστηκε ως ένας από τους θιασώτες της προσαρμογής της χώρας στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Όμως εκ του αποτελέσματος, οι τούρκοι ισλαμιστές μάλλον χρησιμοποίησαν τις μεταρρυθμίσεις της ΕΕ για να εξασφαλίσουν ελευθερία λόγου και δράσης προκειμένου να κερδίσουν την υποστήριξη της τουρκικής κοινωνίας. Και η Ευρώπη ήταν καλή όσο οι ίδιοι τη χρειάζονταν και μόνο.

Από τη στιγμή που ο Ερντογάν ένιωσε αρκετά ισχυρός, υπήρξε κάθετη αλλαγή προσανατολισμού με όλο χειρότερα δείγματα:

Η παραπομπή των ακτιβιστών της πλατείας Ταξίμ και των ποδοσφαιρικών οπαδών που συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες με την κατηγορία της «απόπειρας πραξικοπήματος». Η ανερυθρίαστη λογοκρισία στο διαδίκτυο και τον παραδοσιακό Τύπο. Η ισχυροποίηση της ΜΙΤ που πλέον δεν είναι υπόλογη σε τίποτε και σε κανέναν εκτός του τούρκου Προέδρου. Οι συνεχείς επιθέσεις κατά της Ευρώπης και η δαιμονοποίησή της. Τέλος, η άπλετη υποστήριξη στους τζιχαντιστές και η άρνηση στήριξης του συνασπισμού κατά του ΙΚ.

Ως αποτέλεσμα, για πρώτη φορά παρατηρούμε Ευρωπαίους που για χρόνια υποστήριξαν την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη, να ζητούν να παγώσει επίσημα η τουρκική υποψηφιότητα για αόριστο χρονικό διάστημα και να αναζητηθεί άλλο πλαίσιο σχέσης. Αυτό δεν σημαίνει ότι η τάση που υποστηρίζει τη συνέχιση της ευρωπαϊκής πορείας της γείτονος δεν είναι ακόμη ισχυρή και επικρατούσα. Η Τουρκία παραμένει κρίσιμος γεωστρατηγικός χώρος και σημαντική αγορά και η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και νοοτροπίες αλλάζουν αργά.

Όμως είναι η πρώτη ραγισματιά στο στρατόπεδο που με ζέση υποστήριζε ότι με συνεχή εμπλοκή, παρακινήσεις και κίνητρα, η Τουρκία θα πλησιάζει όλο και περισσότερο το ευρωπαϊκό και δυτικό κεκτημένο και ζητά ακόμη και σήμερα να ανοίξουν τα παγωμένα κεφάλαια στην ενταξιακή διαδικασία. Όμως πλέον υποστηρίζεται ανοικτά ότι δεν μπορεί να επιβραβεύεις αυτόν που σε λοιδωρεί και παραβιάζει κάθε ευρωπαϊκή αξία, αρχή και κανόνα, γιατί τότε δείχνεις προφανή αδυναμία.

Ενός ανδρός αρχή

Μέσα σε έναν χρόνο στην Τουρκία έχουν μετατεθεί 80.000 αστυνομικοί. Μέσα σε μία μόλις ημέρα, τον Ιούνιο, 2.517 δικαστές και εισαγγελείς, 845 δημοσιογράφοι διώχθηκαν από τη δουλειά τους στη διάρκεια των γεγονότων του Γκεζί. Η τουρκική κυβέρνηση, ποδηγετώντας το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο, ελέγχει πλέον απολύτως τους διορισμούς δικαστών και εισαγγελέων. Αλλαγές στον ποινικό κώδικα κάνουν πιο δύσκολη την παρακολούθηση τηλεφωνικών συνομιλιών και την καταπολέμηση της διαφθοράς, καθώς, μεταξύ άλλων, όταν υπάρχει εμπλοκή κυβερνητικού αξιωματούχου είναι απαραίτητη η συναίνεσή του για τη συνέχιση της έρευνας. Οι επικεφαλής της έρευνας για τα κυβερνητικά σκάνδαλα διαφθοράς παύθηκαν, οι φάκελοι κατασχέθηκαν, η πορεία των ερευνών αναθεωρήθηκε κατά τις κυβερνητικές επιταγές και οι υποθέσεις μπήκαν στο αρχείο. Η σύσταση κοινοβουλευτικής επιτροπής παρακωλύθηκε συστηματικά και όταν ξεκίνησε, απαγορεύτηκε δικαστικά στα ΜΜΕ να μεταδίδουν σχετικές ειδήσεις.

Πλέον η κυβέρνηση του ΑΚΡ, προκειμένου να προφυλαχθεί από τις επιθέσεις των Γκιουλενιστών και να μπορέσει να αντεπιτεθεί, έχει καταλύσει κάθε έννοια δικαίου και διάκρισης των εξουσιών στη χώρα. Και τα πράγματα είναι ακόμη πιο σκοτεινά. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, οι τουρκικές αρχές έχουν παραγγείλει για το 2015 δεκαπλάσιες ποσότητες δακρυγόνων και χειροβομβίδων αερίων.

Σαφές δείγμα της στάσης που έχει προαποφασιστεί απέναντι σε κάθε δημόσια διαμαρτυρία. Τέλος, ο Ερντογάν δεν περιμένει πλέον την αναθεώρηση του Συντάγματος για να κυβερνήσει απευθείας τη χώρα από τη θέση του Προέδρου. Όπως παράνομα έκτισε το προεδρικό παλάτι των χιλίων δωματίων, με την ίδια περιφρόνηση για τον νόμο, από τον Ιανουάριο θα προεδρεύει του Υπουργικού Συμβουλίου. Επιπλέον, έχει ήδη σχηματίσει σκιώδη κυβέρνηση από πρώην υπουργούς του κόμματός του που στην ουσία αποφασίζει για τη χώρα.