Στο κόκκινο η Δυτική Όχθη

Ο ηλικίας 55 χρονών Ζιάντ Αμπού Έιν, πρώην πολιτικός κρατούμενος με ένοπλη δράση και λαοφιλές στέλεχος της Φατάχ, ήταν υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου και επικεφαλής της επιτροπής κατά του εποικισμού των παλαιστινιακών εδαφών και του τείχους που χωρίζει τη Δυτική Όχθη από το Ισραήλ. Την Τετάρτη συμμετείχε σε ειρηνική διαμαρτυρία στην περιοχή της Τουρμούσαγια. Ο ισραηλινός Στρατός ήρθε σε αντιπαράθεση με τους διαδηλωτές, έκανε χρήση χημικών και χειροβομβίδων κρότου – λάμψης ενώ μέλη του χτύπησαν τον παλαιστίνιο υπουργό ο οποίος κατέρρευσε και εξέπνευσε πριν προλάβει να φτάσει ασθενοφόρο. Οι παλαιστίνιοι ιατροδικαστές εκτιμούν ότι ο θάνατός του προήλθε από τα χτυπήματα των δυνάμεων ασφαλείας, εστιάζοντας σε χτύπημα που δέχτηκε στον λαιμό ενώ οι Ισραηλινοί υποστηρίζουν ότι ο Αμπού Έιν πέθανε από καρδιακό επεισόδιο που προκλήθηκε λόγω της κακής κατάστασης της υγείας του.

Σε χαμηλούς τόνους ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας -και πολιτικός επικεφαλής του Στρατού, που έχει απεριόριστη εξουσία στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη- εξέφρασε τη λύπη του για το επεισόδιο και ανακοίνωσε την έναρξη έρευνας. Ο παλαιστίνιος Πρόεδρος Αμπάς χαρακτήρισε το περιστατικό «βάρβαρη πράξη, για την οποία δεν μπορούμε να σωπάσουμε και την οποία δεν μπορούμε να δεχτούμε» και κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος, ενώ άφησε ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα σε σχέση με την αντίδραση της Παλαιστινιακής Αρχής. Χιλιάδες Παλαιστίνιοι παρακολούθησαν την κηδεία του υπουργού και παρότι δεν ξέσπασαν οι ταραχές που οι Ισραηλινοί φοβούνταν, την Παρασκευή Παλαιστίνιος επιτέθηκε με οξύ κατά οικογένειας Ισραηλινών σε στρατιωτικό φυλάκιο ελέγχου τραυματίζοντας έναν άντρα και τέσσερα παιδιά. Τον επιτιθέμενο σκότωσε πυροβολώντας ισραηλινός πολίτης.

Η μάχη για τις ελιές

Ο Αμπού Έιν ήταν επικεφαλής διαδηλωτών που στόχο είχαν να φυτέψουν ελιές. Η ελιά, σύμβολο ειρήνης για τους Έλληνες, στην Παλαιστίνη συμβολίζει την κατάληψη των καλλιεργήσιμων εκτάσεων του ντόπιου πληθυσμού από τους ισραηλινούς εποικιστές. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορούν ισραηλινούς εξτρεμιστές ότι δηλητηριάζουν και ξεριζώνουν ελιές σε κτήματα Παλαιστινίων προκειμένου να καταλάβουν την έκταση και χτυπούν τους ιδιοκτήτες της γης όταν αυτοί αντιδράσουν. Στη συνέχεια, όταν οι παλαιστίνιοι αγρότες προσπαθούν να ξαναφυτέψουν τα δέντρα, ο ισραηλινός Στρατός τούς απαγορεύει την πρόσβαση στα κτήματά τους. Από το 1967 έχουν ξεριζωθεί 800.000 ελιές.

Με τις εκλογές στον ορίζοντα ο ανταγωνισμός των πολιτικών της άκρας Δεξιάς αναμένεται να αποθρασύνει τους εποίκους. Ήδη την προηγούμενη Δευτέρα η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε τη μεταφορά κονδυλίων 28 εκατομμυρίων δολαρίων προς τους ισραηλινούς εποικισμούς στα παλαιστινιακά εδάφη ενώ σύμφωνα με δημοσιεύματα του ισραηλινού Τύπου ο Στρατός έχει ήδη καταγράψει έκταση 26.000 εκταρίων της Δυτικής Όχθης προκειμένου αυτή να μεταβιβαστεί στους εποικιστές. Να θυμίσουμε ότι ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ναφτάλι Μπένετ, χαρισματικός ηγέτης του ακροδεξιού θρησκευτικού κόμματος Εβραϊκό Σπίτι, υποστηρίζει την προσάρτηση του 60% των εδαφών της Δυτικής Όχθης στο Ισραήλ.

Η αντίδραση του Αμπάς

Το καίριο ζήτημα είναι η συνεργασία ασφαλείας ανάμεσα στην Παλαιστινιακή Αρχή και τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας που θεσμοθετήθηκε στο πλαίσιο των συμφωνιών του Όσλο. Η διακοπή της είναι σταθερό αίτημα και διακήρυξη της Χαμάς, ενώ μετά τη δολοφονία του Αμπού Έιν την υποστηρίζουν και μετριοπαθέστερες πολιτικές φιγούρες, όπως και μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Αντίθετες σε μια τέτοια εξέλιξη είναι οι ΗΠΑ και η Αίγυπτος. Σε όποια περίπτωση είναι δύσκολο για τον Αμπάς να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση. Η Παλαιστινιακή Αρχή επέλεξε τη διεθνοποίηση του Παλαιστινιακού προκειμένου να αντιμετωπίσει το τορπίλισμα των ειρηνευτικών συνομιλιών από την κυβέρνηση Νετανιάχου και την προώθηση του εποικισμού που κάνει μη βιώσιμο το όποιο μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος. Μέχρι σήμερα έχει καταγράψει σημαντικές επιτυχίες, από την ένταξη της Παλαιστίνης ως μη μέλους κράτους-παρατηρητή στο πλαίσιο του ΟΗΕ, την αναγνώριση από τη Σουηδία και την υπερψήφιση ψηφισμάτων υπέρ της αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους από πολλά ευρωπαϊκά Κοινοβούλια με τελευταία αυτά του γαλλικού Κοινοβουλίου και της γερουσίας. Επόμενο βήμα για την κυβέρνηση Αμπάς είναι η ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τον ορισμό χρονοδιαγράμματος – προθεσμίας για τη λήξη της κατοχής των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ. Για πρώτη φορά το αίτημα αυτό έχει πιθανότητες να εγκριθεί (είτε αυτούσιο είτε σε «μαλακότερη» εκδοχή, που έχει προτείνει η Γαλλία), καθώς οι ΗΠΑ συνειδητοποιούν ότι δεν είναι δυνατό να διατηρήσουν τη συνοχή του συνασπισμού των αραβικών κρατών κατά του Ισλαμικού Κράτους αν δεν υποστηρίξουν κάποια από τα παλαιστινιακά αιτήματα. Προϋπόθεση για την όποια υποστήριξη Αμερικανών και Ευρωπαίων όμως είναι η παλαιστινιακή ηγεσία να κρατά «υπεύθυνη» (κατά τα δυτικά κριτήρια) στάση και να είναι συνεργάσιμη στα γενικότερα ζητήματα ασφαλείας που έχουν ανακύψει στην περιοχή. Τέλος, δεδομένο είναι ότι η παλαιστινιακή ηγεσία θα προσπαθήσει να συνδέσει τη συνέχιση της συνεργασίας σε θέματα ασφαλείας με τον καθορισμό του χρονοδιαγράμματος αποχώρησης των Ισραηλινών.

Επικίνδυνη ρευστότητα στο Τελ Αβίβ

Με την απόφαση Νετανιάχου να ρίξει ο ίδιος την κυβέρνησή του, το Ισραήλ μπήκε ως τον Μάρτιο σε προεκλογική περίοδο. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι 18 μήνες που κράτησε η κυβέρνηση συνασπισμού ήταν ήδη πολλοί, καθώς είχε δημιουργηθεί από κόμματα και προσωπικότητες με αντίθετες ιδεολογίες και στόχους με μόνο κοινό παράγοντα την πολιτική φιλοδοξία και τη νομή της εξουσίας. Η εκτίμηση είναι ότι ο ηγέτης του Λικούντ φιλοδοξεί να είναι επικεφαλής και της νέας κυβέρνησης, αποδεσμευμένος όμως από τους «κεντρώους» πρώην εταίρους του, σε κάποιο συνασπισμό με κόμματα της εθνικιστικής και θρησκευτικής άκρας Δεξιάς. Όμως η προεκλογική εκστρατεία δεν θα είναι ο περίπατος που ήλπιζε, τόσο γιατί αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στο εσωτερικό του κόμματός του όσο και εξαιτίας του συνασπισμού των ισραηλινών Εργατικών με την κεντρώα πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Τζίπι Λίβνι.

Σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις, το 60% της ισραηλινής κοινωνίας δεν θέλει τον Νετανιάχου ως πρωθυπουργό ξανά, αλλά δεν θεωρεί ότι υπάρχουν άλλες αξιόπιστες λύσεις. Παρ’ όλα αυτά επισημαίνεται ότι, παρά τη μετακίνηση του πολιτικού άξονα της ισραηλινής κοινωνίας προς τα δεξιά, η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου συνεχίζει να αυτο-τοποθετείται στον ευρύτερο χώρο του Κέντρου και συνεχίζει, σε ποσοστά που φτάνουν στο 54%, να επιθυμεί την επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών και εντέλει την απόσυρση από τα παλαιστινιακά εδάφη.

Όμως, παρότι ο κεντροαριστερός εκλογικός συνασπισμός Λίβνι – Εργατικών δείχνει να δημιουργεί μια δυναμική και να ισοσταθμίζει το Λικούντ του Νετανιάχου, σταθερά δεύτερο ή τρίτο στην επόμενη ισραηλινή Βουλή θα είναι το κόμμα που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εποίκων, το θρησκευτικό ακροδεξιό Εβραϊκό Σπίτι με τον ηγέτη του Ναφτάλι Μπένετ να θέτει ως όρο για την όποια μετεκλογική συνεργασία να γίνει υπουργός Άμυνας, άρα και στην ουσία κυβερνήτης των παλαιστινιακών εδαφών. Η αναζήτηση για ισορροπία στο πολυδιασπασμένο ισραηλινό πολιτικό σκηνικό (στις εκλογές θα συμμετέχουν 13 κόμματα) αναζητείται σε μια πιθανή μεταστροφή του πρώην υπουργού Εξωτερικών Λίμπερμαν προς το Κέντρο ή στον αποχωρήσαντα από το Λικούντ Μοσέ Χακλόν που ίδρυσε νέο κόμμα. Η ελπίδα είναι ότι μια συνεργασία Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς μπορεί να γλυτώσει τη χώρα από μια ακόμη πιο ακραία και αυτοκαταστροφική κυβέρνηση υπό τον Νετανιάχου (ΦΩΤΟ).